Samudunim' Yiya Suurili

surah
Pahi la	Alikuraan
Zuliya wuhibu	الحجر
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli	26°47′30″N 37°57′10″E
Be lɛbigili zuliya nima ni	15. The Rock, Q31204670
Balli tuma bɛi balli yuli	laribanchi
Tuma ŋɔ maa zaa bɛla URL maa ni	https://quran.com/15
Nahingbaŋ	Meccan surah

E-Class

Samudunim' Yiya Suurili (Al-Hijr ٱلْحِجْر)^[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila wa’azu, ni di ni tu kamaata ni wa’azulana kam niŋ suɣulo, ka lahi mali suhukpeeni shεm, domin Naawuni niŋ alikauli kadama O ni gbaai ŋun kam maandi yεlimaŋli wa’azulana ansarsi. Wa’azunim’ nyɛla ninvuɣu shεba ban be maligu ni. Tɔ! Dinzuɣu bana n-nyɛ ban maandi Muslinnima n-zaani dede. Ŋun kam zaɣisi yεlimaŋli, tɔ! O leei ansarsilana.

Aaya nima

Aaya nima:^[2]

1. Alif-Laam-Ra (A.L.R). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣjizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni]. Ŋɔ maa nyɛla litaafi (Alkur’aani) aayanima, ka di lahi nyɛ bɛ ni karindi shɛli, ka nyɛ din kahigiri yɛllikam.
2. Di zooiya ka ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa yɛn ti bɔra (Zaadali) ni bɛ yi di daa nyɛla Muslinnima (Dunia puuni).
3. (Yaa nyini Annabi)! Chεli ba ka bɛ kuli dira, ka wumdi nyεɣisim, ka tεhiwaɣila kpɛri bɛ haŋkaya, ni baalim bɛ ni ti baŋ.
4. Yaha! Ti (Tinim’ (Naawuni) na ʒin gbaai tiŋgbani shɛlinima, naɣila di (gbaabu maa) malila di sahamirili.
5. Bɛ bi daŋsiri tiŋgbani shɛli nim’ azaaba niŋbu (kabɛ saha na bi paai), bɛ mi bɛ naɣisiri li.
6. Ka bɛ (Maka chεfurinim’) naan yεli: “Yaa nyini bɛ ni siɣisi teebu (Alkur’aani) n-ti so na, Achiika! A nyɛla yinyaa.”
7. Bozuɣu ka a bi ka ti na ni Malaaika nima, a yi nyɛla ŋun be yεlimaŋli nim’ puuni?
8. Ti (Tinim’ Naawuni) bi siɣisiri Malaaikanim’ na (ni azaaba, tiŋshee nim’ sani) naɣilani yεlimaŋli, dinsaha maa mi, bɛ lahi pala bɛ ni yɛn guhi shεba.
9. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) n-siɣisi teebu (Alkur’aani) na. Yaha! Achiika! Tinim’ n-nyɛ ban yɛn guli li.
10. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Ti daa pun tim (tuumba na) tuuli laɣinsi (tiŋgbana) la puuni pɔi ni a kandi na.
11. Yaha! Tuun’ so na ʒin kaba na, naɣila bɛ nyɛla ban maandi o ansarsi.
12. Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋdi li (ansarsi maa) n kpɛhiri bibɛhi suhiri ni.
13. Bɛ ku ti li (Alkur’aani) yεlimaŋli. Yaha! Achiika! Di daa pun niŋ ka bɛ niŋ ninvuɣu shɛba ban pun gari ba hallaka (domin di leei kpahimbu n-zaŋ ti nyaaŋa nima).
14. Yaha! Hali Ti (Tinim’ Naawuni) yi di yooi dindo’ shεli m-bahi ba sagbana ni na, ka bɛ zaŋ dabsimuni n-du li.
15. Achiika! Bɛ naan yεli: “Bɛ lebgila ti nina, chɛli gba! Ti nyɛla bɛ ni niŋ shɛba sihira.”
16. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋla saŋmarkara n-niŋ sagbana ni. Yaha! Ka Ti dihi li nachinsi n-zaŋ ti ban lihiri.
17. Yaha! Ka Ti gu li (sagbana) ka chɛ alizin’ shintaŋ kam bɛ ni narim.
18. Naɣila (alizin’ shintaŋ so) ŋun zu n-wum yɛltɔɣa shɛli (zuɣusaa), ka buɣum mokpalli dolo na polo ni.
19. Ni tiŋgbani, ka Ti Tinim’ (Naawuni) yɛrigi li, ka zaŋ zoya kpaŋkpa di puuni, ka chɛ ka binshɛɣu kam bɛ ni zahindi (kpalaŋsi ni) bili di puuni.
20. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) lahi zali ya binshɛɣu kam din yɛn gbibi yi biεhigu di puuni, n-ti pahi binyεri shεŋa yi ni bi dihiri ba.
21. Yaha! Binshɛɣu n-kani naɣila Ti (Tinim’ Naawuni) sani ka di daarzichi sɔŋbu shee be. Yaha! Ti bi siɣisiri li na, naɣila Ti mila di tariga.
22. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) tim pɔhim na ka di ti nam sagbaŋ, dinzuɣu ka Ti siɣisi kom na zuɣusaa, din nyaaŋa ka Ti zaŋ li nyuhi ya. Yi mi pala ban yɛn tooi laɣim li (yi ka yiko shɛli din yɛn tooi laɣim kom maa).
23. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) n-nyɛ ban neeri ka kura, Tinim’ n-lahi nyɛ falidiriba (dama binshɛɣu kam malila di naabu saha, amaa! Naawuni ŋun ka naabu).
24. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) mi ninvuɣu shεba ban daŋ (kpibu) yi puuni, ka lahi mi yi puuni ban kpalim nyaaŋa.
25. Yaha! Achiika! A Duuma (Naawuni) n-nyɛŊun yɛn laɣim ba (Zaadali). Achiika! Ŋuna n-nyɛ Yεmgoliŋgulana, Baŋda.
26. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) namla ninsala ni taŋkuuni din sabgi ka di ʒiɛɣu taɣi puuni na.
27. Alizini mi, ka Ti (Tinim’ Naawuni) nam o ni buɣumtulli din yi pɔhim ni na, pɔi ni dina (ninsala nambu).
28. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli a Duuma (Naawuni) ni daa yεli Malaaika nima: “Achiika! Mani nyɛla Ŋun yɛn nam ninsala ni taŋkuuni din sabgi, ka di ʒɛɣu taɣi.
29. Dinzuɣu, N-yi ti pali o (ninsala) nama, ka pobsiN nyɛvuli niŋ o ni, tɔ! Yin (yi Malaaikanima) lum ya o suzuuda.
30. Ka Malaaikanim’ zaasa namgbaniyini lu suzuuda (dina n-nyɛ saha shɛli Naawuni ni daa nam Annabi Adam).
31. Naɣila Ibliisu (shintaŋ) n-daa nyɛŋun zaɣisi ni o pahi ban niŋ suzuuda maa puuni.
32. Ka O (Naawuni) yεli: “Yaa nyini Ibliisu (shintaŋ)! Bozuɣu ka a zaɣisi ni a pahi ban niŋ suzuuda maa ni?
33. Ka o (Shintaŋ) yεli: “Mani pala ŋun yɛn niŋ suzuuda n-ti ninsala so A ni nam ni taŋkuuni din sabgi, ka di ʒɛɣu taɣi.”
34. Ka O (Naawuni) yεli: “Tɔ! Yim di (Alizanda) puuni, achiika! A nyɛla bɛ ni kari so.”
35. Yaha! Achiika! N narimbu be a zuɣu hali ni Sanyoodali.
36. Ka o (shintaŋ)yεli: “Yaa n Duuma Naawuni! Naɣisim ti ma hali ni dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti yiɣisi ba (Adam mini o zuliya gbala ni yiɣisibu dali).”
37. Ka O (Naawuni) yεli: “Achiika! A be N-ni yɛn naɣisi ti shεba ni.”
38. Hali ni dabsi’ shεli din mali saha mirli la (Zaadali).
39. Ka o (shintaŋ)yεli: “Yaa n Duuma Naawuni! Domin A ni bɔrigi ma maa zuɣu, achiika! N-nyɛla ŋun yɛn dihi ba (ninsalinima) nachinsi tiŋgbani yaaŋa zuɣu. Yaha! Achiika! N-nyɛla ŋun yɛn birgi ba namgbaniyini.”
40. “Naɣila A dab’ shɛba A ni gahim bɛ puuni.”
41. Ka O (Naawuni) yεli: “Ŋɔ maa n-nyɛ so’ shɛli din tuhi zaŋ kana N sani.”
42. “Achiika! A ka yiko N daba zuɣu, naɣila ŋun niŋ gutulunsi ka doli A bɛ puuni.”
43. Yaha! Achiika! Ʒahannama buɣum n-nyɛ bɛ (shintaŋ mini o nyaandoliba) daalikauli shee namgbaniyini.
44. Di (ʒahannama) malila dindoya ayɔpɔin, ka dindoli kam mali yεɣili n-zaŋ ti bɛ (shintaŋ nyaandoliba) puuni, ka di nyɛla bɛ ni piri shɛli n-ti ba.
45. Achiika! Wuntizɔriba (yɛn ti bela) Alizanda yiya puuni, ni kɔbilinina.
46. (Ka bɛ yεli ba): “Kpεm ya li (Alizanda) ni suhudoo, ka nyɛla ban mali yεmbahiga.”
47. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) lahi yihi pukparim din be bɛ suhiri ni, ka bɛ leei mabiyinsi, ka do gariwaɣila zuɣu (Alizanda puuni) n-lihiri taba.
48. Wahala shεli bi yɛn shihi ba di (Alizanda) puuni, bɛ mi pala bɛ ni yɛn yihi ninvuɣu shεba di puuni.
49. (Yaa nyini Annabi)! Tim N (Mani Naawuni) daba lahibali kadama achiika! N-nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
50. Yaha! Achiika! N da azaaba nyɛla zaɣikpeeni.
51. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Tim ba Annabi Ibrahima saamba la lahibali.
52. Saha shεli bɛ ni daa kpe o (Annabi Ibrahima) sani, ka bɛ yεli: “Salaaman (suhudoo be A zuɣu).” Ka o (Annabi Ibrahima) gba yεli: “Salaaman (Suhudoo be yi gba zuɣu), achiika! Ti nyɛla dabεm ni gbahi shɛba ni yinima.”
53. Ka bɛ (Saamba maa yεli): “Di chɛ ka dabεim gbaagi a, Tinim’ tirala bidibbila so (a paɣa ni yɛn dɔɣi) suhupiεlli lahibali, ka o yɛn ti nyɛ baŋda.”
54. Ka o (Annabi Ibrahima) yεli:“Dini bɔŋɔ, yi tiri ma la suhupεlli lahibali (kadama m paɣani dɔɣi) ka kurginsim paai ma, ka suhupɛlli lahibali bo ka yi leei tiri ma ŋɔ?
55. Ka bɛ (Malaaika nim’ maa) yεli: “Ti tirala lahibali ŋɔ maa ni yεlimaŋli. Dinzuɣu, miri ka a pahi ninvuɣu shɛba ban yihi tamaha ni.”
56. Ka o (Annabi Ibrahima) yεli: “So bi yihiri tamaha ni n Duuma (Naawuni) nambɔzɔbo naɣila ninvuɣu shεba ban bɔrigi.”
57. Ka o (Annabi Ibrahima) yεli: “Ka yi lahibali nyɛla dini, yaa yinim’ tuumba (Naawuni tuumba)?”
58. Ka bɛ (Malaaikanim’ maa) yεli: “Achiika! Bɛ tim ti la ninvuɣu shεba ban nyɛ bibɛhi sani na.”
59. (Bɛ zaasa ni kpe azaaba puuni) “Naɣila Annabi Lutu maligu, achiika! Ti nyɛla ban yɛn tilgi ba namgbaniyini.”
60. “Naɣila o (Annabi Lutu) paɣa, Ti (Tinim’ Naawuni) pun sabi zali kadama o yɛn pahila ninvuɣu shεba ban niŋ hallaka puuni.”
61. Saha shεli tuumba (Malaaika nim’) maa ni daa ti kana Annabi Lutu niriba sani.
62. Kao yεli: “Achiika! Yi nyɛla ninvuɣu shεba n-ni bi mi.”
63. Ka bɛ (Malaaikanim’ maa) yɛli: Chɛli gba! Tinim’ ka a mi na ni bɛ (a niriba maa) ni zilsiri shɛli (azaaba) maa.
64."Yaha!Ka tikaa nani yɛlimaŋli,timi nyɛla yɛlimaŋlinima."
65. "Dinzuɣu zaŋmi a niriba ka yi go yuŋtisuɣu,kadoli bɛ nyaaŋa, yi puuni so mi miri ka o ŋmalgi yuli nyaaŋa, ka chaŋ ya bɛ ni puhi ya ni yi chaŋ shɛli maa."
66. Yaha! Ka Ti baŋsi o yɛla maa kadama bambɔŋɔ maa asali nyɛla din yɛn ŋmaai bekaali na.
67. Ka tiŋmaanim’ (Annabi Lutu ya maa nima) kana ti diri dari.
68. Ka o (Annabi Luutu) yɛli: “Achiika! Bambɔŋɔnim’ nyɛla n samba, dinzuɣu miri ya ka yi dihi ma vi.”
69. Yaha! Zom ya Naawuni ka di dihi ma vi.
70. Ka bɛ yɛli: “Di ni bɔŋɔ, ti bi mɔŋ a ni a di lahi deei binnamda (samba)?”
71. Ka o (Annabi Lutu) yεli: “M bipuɣinsi m-bɔŋɔ, yi yi nyɛla ban shiri yɛn niŋ lala.”
72. (Yaa nyini Annabi)! “M (Mani Naawuni) po a nyɛvuli, achiika! Bɛ (Annabi Lutu niriba maa) daa bela bɛ kulibu ni m birinda (hali ni bekaali).”
73. Ka tahigu daa gbaai ba wuntaŋpalli.
74. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ di (tiŋgbani maa) zuɣusaa n leei di gbinni. Yaha! Ka Ti mi ba saa ni kuɣu shεŋa din she ni ʒahannama buɣum.
75. Achiika! Ŋɔ puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban kpahinda.
76. Achiika! Di (Annabi Lutu tiŋgbani) maa bela palidaa zuɣu (ka niriba gariti ka nyari li hali ni zuŋɔ).
77. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
78. Yaha! Achiika! Aikatinim’ (Annabi Sayibu niriba) daa nyɛla zualindiriba.
79. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ ba azaaba. Yaha! Achiika! Di tiŋgbana ayi maa (Annabi Lutu mini Annabi Salihu tiŋgbana) bela soli zuɣu din kuli be polo ni (ka niriba gariti ka nyari li).
80. Yaha! Achiika! Ninvuɣu shεba ban bekuɣa zuɣu (Annabi Salihu niriba) daa labsi (Naawuni) tuumba ʒirinima.
81. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) tahi ba Ti aayanim’ na, ka bɛ nyɛla ban lԑbi biri ka chɛ li.
82. Yaha! Bɛ daa nyɛla ban ŋmari zoya ka mεri yiya di puuni, ka nyɛla ban mali suhudoo.
83. Ka tahigu daa gbaai ba bekaali na.
84. Dinzuɣu, bɛ ni daa niŋdi shɛli maa bi tooi taɣi ba (ka chɛ Naawuni daazaaba).
85. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) bi nam sagbana mini tiŋgbani, n-ti pahi din be di sunsuuni naɣila ni yεlimaŋli. Yaha! Achiika! Saha (Chiyaama) maa nyɛla din yɛn kana. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Chεli paŋ (ninsalinima), chεmpaŋ din nyɛ zaɣiviεlli.
86. Achiika! (Yaa nyini Annabi)! A Duuma (Naawuni) n-nyɛ Namda, Baŋda.
87. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ti a la aayanim’ ayɔpoin, ka di nyɛla bɛ ni karindi shɛli (dina n-nyɛ Faatiha), n-ti pahi Alkur’aani shɛli din mali jilma.
88. (Yaa nyin Annabi)! Di zaŋ a nina ayi kpa nyεɣisim shεli Ti (Tinim’ (Naawuni) ni chε ka bɛ (chεfurinim’) balibu wumdi maa. Yaha! Di niŋ suhusaɣiŋgu ni bana, ka siɣisi a kpiŋkpama n-ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
89. Yaha! Yεlima! “Achiika! Mani nyɛla saɣisigulana n-tin ya polo ni.”
90. Kamani Ti ni daa siɣisi (litaafinim’ na) n-ti ti ninvuɣu shεba ban namgbana woli woli maa (Yahudu mini Nashaara nima) shɛm.
91. Ninvuɣu shεba ban zali Alkur’aani ka di nyɛ yεɣayεɣa.
92. (Yaa nyini Annabi)! M-po a Duuma, achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti bɔhi ba namgbaniyini.
93. N-zaŋ chaŋ bɛ tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli.
94. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Kahigim yɛli bɛ ni puhira shɛli maa, ka yibuɣujɛmdiba maa yεla ni.
95. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) ni saɣinda ni ninvuɣu shεba ban maandi a ansarsi maa.
96. Ninvuɣu shεba ban zaandi duuma so m-pahiri Naawuni zuɣu maa, ni baalim, bɛ nyɛla ban yɛn ti baŋ.
97. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) mi ni achiika! A nyɔɣu muɣirani bɛ (chɛfurinim’) ni yεri shɛm maa.
98. Dinzuɣu, niŋmi kasi ni a Duuma (Naawuni) paɣibu, ka be ban ŋmεri gbεɣu n-tiri Naawuni puuni.
99. Yaha! Jemmi a Duuma (Naawuni) hali ka dihitabli (kpibu) ti ka a na.

Kundivihira

↑ Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
↑ Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[quran-1] Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).

[2] Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[1]

[2]