Kaaf Suurili

Diyila Dagbani Wikipedia
Yiɣi chaŋ yaɣa shɛli Yiɣi chaŋ vihigu ni
Kaaf Suurili
surah
Siɣili-lana yuliق Mali niŋ
Be lɛbigili zuliya nima ni50. Qaf, Q31204713 Mali niŋ
Balli tuma bɛi balli yulilaribanchi Mali niŋ

E-Class

Kaaf Suurili (Qaaf ق)[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila di ni tu kamaata ni wa’azulana saɣisi ninsalinim’ ka di kpe bɛ suhuri ni shεm. Di zooiya ka Annabi daa tooi mali li niŋdi hutuba mimbari zuɣu alizumba dali.

Aaya nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Aaya nima:[2]

  • 1. Kaaf (K). [Bachi gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni]. M (Mani Naawuni) po Alkur’aani shεli din mali jilma ŋɔ.
  • 2. Chɛli gba, bɛ (Maka chɛfurinim’) niŋ lahiʒiba kadama wa’azulana so (Annabi Muhammadu) ka ba na bɛ mammaŋ’ puuni, ka chεfurinim’ maa naan yεli: “Ŋɔ maa nyɛla binshɛɣu din nyε lahiʒiba.”
  • 3. “Dini bɔŋɔ, ti yi kpi ka leei taŋkpaɣu (bɛ ni lahi labsi ti na)? Ŋɔ maa nyɛla labsiri shεli din niŋ katiŋa (ni haŋkali deei li).
  • 4. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) mi tiŋgbani ni ŋubri shɛli tariga bɛ (ninsalinim’ niŋgbina puuni bɛ kum nyaaŋa). Yaha! Ti sani ka litaafi (shεli Lauhuli Mahfuuzu) din gu yɛllikam maa be.
  • 5. Chɛli gba! Bɛ labsila yεlimaŋli (Alkur’aani) ʒiri saha shεli di ni daa ka ba na, ka di chɛ ka bɛ be birimbu puuni.
  • 6. Di ni bɔŋɔ,bɛ bi yuli n-zaŋ chaŋ sagbana, Ti (Tinim’ Naawuni) ni me li shɛm, ka dihi li nachinsi, ka di ka luɣushɛli polo din tahibɔɣi.
  • 7. Ni tiŋgbani, ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɛrgi li, ka zaŋ zoya labi di puuni, ka yihi (bimbirili) balibu kam din viεla di puuni na.
  • 8. Domin di leei niŋkpali, ni teebu n-zaŋ ti dabli ŋun kam niŋdi tuuba.
  • 9. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi ko’ shɛli din mali alibarka na zuɣusaa, ka zaŋ li yihi puri pam, ni bindir’ shεli din bi (ka bɛ yihi di daanfaani).
  • 10. Ni dobino tiwaɣila din nyεɣika gɔhi gɔhi taba.
  • 11. Ka di nyɛla arzichi n-ti Naawuni daba, ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ li n-neei tiŋgbani shεli din kpi, lala n-nyɛ gballi ni yiɣisibu.
  • 12. Pɔi ni bana (Maka chɛfurinima), Annabi Nuhu niriba daa labsi ʒiri niŋ (bɛ Daannabi) noli ni. Lala n-daa nyɛ Rassinima (Annabi Sayibu niriba), n-ti pahi Samuudu nima (Annabi Salihu niriba).
  • 13. Ni Aadu nima (Annabi Hudu niriba), ni Fir’auna, n-ti pahi Annabi Lutu mabihi.
  • 14. Ni ban mali yɔɣubɛ tiŋgbani ni, n-ti pahi Tubbaɣi niriba, bɛ zaɣiyino kam daa labsi bɛ tuumba ʒirinima, ka N (Mani Naawuni) daazaaba niŋ talahi bɛ zuɣu.
  • 15. Di ni bɔŋɔ, yi yaannim’ nambu daa wumla Ti (Tinim’ Naawuni)? Chɛli gba! Bɛ (chεfurinim’ maa) shiri be zilsigu ni n-zaŋ chaŋ namdi palli maa (dini n-nyε gbali ni yiɣisibu).
  • 16. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) namla ninsala, ka mi o suhu ni tiri o yɛltɔɣa biɛri shɛŋa. Yaha! Tinima n-nyɛ ban miri o n-gari o kukojilgu.
  • 17. Saha shεli ban laɣinda (Malaaikanim’ ayi ban sabri ninsala tuuntumsa) ni laɣimdi ʒindi (ninsala) nudirgu mini nuzaa zuɣu.
  • 18. O (ninsala) bi yɛri yεltɔɣali, naɣila o malila gula (Malaaika so ŋun guli o), ka be o sani (ni o sabi li zali).
  • 19. Ka kpibu kulibu kana (ninsala sani) ni yεlimaŋli, tɔ! (Yaa nyini ninsala)! “Ŋɔ maa n-nyɛ a ni daa zɔrika chɛri shεli maa.”
  • 20. Ka bɛ (Malaaika) piɛbsi kikaa ni, dindali n-daa nyɛ azaaba dali.
  • 21. Ka ninsala kam kana ni (Malaaika so) ŋun kariti o (n-labsiri saliya karibu shee), n-ti pahi ŋun diri (o tuuntumsa) shɛhira.
  • 22. (Ka bɛ yεli ŋun tuuntumsa daa bi viɛla): “Achiika! A daa nyɛla ŋun be tamsim puuni n-zaŋ chaŋ (dabsili) ŋɔ maa yεla, ka Ti (Tinim’ Naawuni) kahigi neei din daa ŋari a nina zuɣu maa, dinzuɣu zuŋɔ,a nimbihi nyεla din nyari viɛnyɛla.”
  • 23. Ka o zo maa (Malaaika) yεli: “Ŋɔ maa n-nyɛ (o tuun’ shεŋa) n­ni daa sabi ka di be n sani.”
  • 24. (Ka Naawuni yεli Malaaikanim’ ayi maa): “Zaŋmi yachεfura kam ŋun nyɛ tipawumli lana n-ti labi ʒahannama ni.”
  • 25. Ŋun mɔŋdi viɛnyɛla tumbu, ŋun kpahiri yεɣiri tariga, ŋun zilsira.
  • 26. “Ŋun bo duuma so m-pahi Naawuni zuɣu, dinzuɣu zaŋmi ya o n-ti labi azaaba kpeeni puuni.”
  • 27. Ka o zo (shintaŋ)yεli: “Yaa ti Duuma Naawuni! Ka mani n-daa chɛ ka o kpahi yεɣi, amaa! Ŋuni n-daa kuli be o bɔrginsim din niŋ katiŋ’ ni dolsigu ni.”
  • 28. Ka O (Naawuni) yεli: “Di ŋmεri ya namgban kpeeni N sani, achiika! N (Mani Naawuni) pun daŋsila azaaba nzaŋ kana yi sani.
  • 29. “Mani Naawuni zaligu bi taɣira. M-mi pala Ŋun diri daba zualinsi.”
  • 30. Dabsi’ shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni yɛn ti yεli ʒahannama (buɣum): “Di nibɔŋɔ, a pali ya? Ka di (buɣum) yεli: “Di ni bɔŋɔ, pahigu m­beni?”
  • 31. Ka bɛ vuui Alizanda m-miri wuntizɔriba, ka di lahi ka katiŋa.
  • 32. (Ka yεli ba): “Ŋɔ maa n-nyɛ bɛ ni daa niŋdi ya shɛli daalikauli maa (di nyɛla sanyoo) n-ti ŋun kam daa niŋdi tuuba n­labri Naawuni sani, ŋun guri Naawuni zalsi.”
  • 33. Ninvuɣu so ŋun zo Nambɔzobonaa (Naawuni) ni ashilo, ka kana (Zaadali) ni suhi shεli din niŋdi tuuba n-labri Naawun sani.
  • 34. (Ka bɛ yεli Alizanda bihi): “Kpɛm ya li ni suhudoo, dindali maa n­daa nyɛ kpaliŋkpaa dabsili.
  • 35. Bɛ (Alizanda bihi) ni nyɛ bɛ ni bɔri di puuni, ka Ti (Tinim’Naawuni) lahi mali pahigu.
  • 36. Yaha! Di zooiya ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa niŋ tiŋgbani shɛli nim ban kana pɔi ni bana (chεfurinim’ maa) hallaka, ka bɛ daa nyɛ ban gari ba yaa, ka bɛ vihi tiŋsi ni (nibɛ nya sɔɣibu shee). Di ni bɔŋɔ,bɛ daa shiri nyɛ sɔɣibu shee maa?
  • 37. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali teebu n-zaŋ ti ŋun mali suhu, bee ka o wumdi (Naawuni yεltɔɣa), ka lahi zaŋ o haŋkali n-ti li.
  • 38. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) nam a sagbana mini tiŋgbani, n-ti pahi din be di sunsuuni dabsa ayobu puuni, ka wumsim shεli daa bi gbaai Ti.
  • 39. Dinzuɣu! (Yaa nyini Annabi)! Niŋmi suɣulo ni bɛ ni yεri shɛm maa, ka niŋ a Duuma (Naawuni) kasi ni paɣibu, poi ka wuntaŋ’ ti yɛn puhi, ni o yi ti yɛn lu.
  • 40. Yaha! Yuŋ puuni, simsim O (Naawuni) suzuuda nyaaŋa (jiŋli puhibu nyaaŋa).
  • 41. Yaha! Gbilsim tibli wum dabsi’ shεli mololana (Malaaika) ni yɛn ti moli luɣushɛli polo di nyɛ yoma shee.
  • 42. Dabsi’ shεli bɛ (ninsalinim’) ni yɛn ti wum tahigu ni yεlimaŋli, Dina n-nyɛ (gbala ni) yibu dali.
  • 43. Achiika! Tinima (Naawuni) n-tiri nyɛvuli ka kura. Yaha! Ti sani n-nyɛ labbu shee.
  • 44. Dabsi’ shεli tiŋgbani ni yɛn ti tahibɔɣi ka bɛ (ninsalinim’) yi na yomyoma. laɣimbu Ŋɔ maa nyɛla soochi Ti (Tinim’ Naawuni) sani.
  • 45. Ti (Tinim’ Naawuni) mi bɛ ni yεri shɛli. A mi (nyini Muhammadu) pala ŋun niŋdi ba talahi (ni dolsigu).

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
  2. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.