Saawɔra Mandiba

Diyila Dagbani Wikipedia
Yiɣi chaŋ yaɣa shɛli Yiɣi chaŋ vihigu ni
Saawɔra Mandiba
surah
Zuliya wuhibuالشورى Mali niŋ
Japan zuliya (yuli kana) sabbu niそうだん Mali niŋ
Siɣili-lana yuliShura Mali niŋ
Be lɛbigili zuliya nima ni42. The Counsel, Q31204701 Mali niŋ
Balli tuma bɛi balli yulilaribanchi Mali niŋ

Saawɔra Mandiba (Ash-Shooraa ٱلشُّورىٰ)[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila Muslinnim’ namgbaniyini ni mali anfaani shεm, ni bɛ ni mɔŋ namgbankpeeni bɛ sunsuuni bεhigu kam puuni shεm.

Aaya nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Aaya nima:[2]

  • 1. Ha-Miim (H.M.).
  • 2. Ain-Siin-kaaf (A.S.K). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alku’aani nyɛla Muɣujiza (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni.
  • 3. (Yaa nyini Annabi)! Lala ka Nyɛŋda, Yɛmgoliŋgalana timdi ni wahayi n-zaŋ kana a sani, n-ti pahi tuun’ shεba ban daa kana poi ni nyini maa sani.
  • 4. O (Naawuni) sula din be sagbana mini tiŋgbani ni. Yaha! Ŋuna n­nyɛŊun nam du ka galsi.
  • 5. Di di chɛ bɛla ni sagbana tahibɔɣi di zuɣusaa, ka Malaaikanim’ mi simsira ni bɛ Duuma paɣibu, ka bɔri chεmpaŋ tiri ninvuɣu shεba ban be tiŋgbani yaaŋa zuɣu. Wumma! Achiika! Naawuni, Ŋuna n­nyɛ Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
  • 6. Yaha! Ninvuɣu shεba ban mali duma nima ka pa ni Ŋuna, Naawuni n-nyɛŊun guli ba. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A pala bɛ ni zaŋ bɛ yɛla dalim so.
  • 7. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) tim na ni Alkur’aani a sani ka di nyɛ Larbu zinli, domin a zaŋ li n-varsi ninvuɣu shεba ban be tiŋkara (Makanima), n-ti pahi tiŋkpaŋ’ shεŋa din gili li. Ka a lahi yihi ba wa’azu n-zaŋ chaŋ laɣiŋgu dabsi’ shɛli din puuni ka zilsigu la. Zamaatu shεba yɛn ti bela Alizanda ni, ka zamaatu shεba yɛn ti be Sa’iiri (buɣum) ni.
  • 8. Yaha! Naawuni yi di bɔra, O naan chɛ ka bɛ leei ali’umma yinsi, Amaa! O (Naawuni) kpεhirila O ni bɔri so O nambɔzɔbo puuni. Yaha! Zualindiriba ti ka ŋun yɛn taɣi ba, bee ŋun yɛn sɔŋsi ba (Zaadali).
  • 9. Dini bɔŋɔ, bee bɛ (chεfurinim’) gbibila binyεr’ shεŋa ka bɛ nyɛ duma nima ka pa ni Ŋun? Tɔ! Naawuni n-nyɛ sɔŋda. Ŋuna n-lahi neeri ka kura. Yaha! Ŋuna n-nyɛ Toora binshɛɣu kam zuɣu.
  • 10. Yaha! Binshɛɣu kam yi ni niŋ namgbankpeeni (yi sunsuuni), tɔ! Di fukumsi bela Naawuni sani, Ŋuna n-nyɛ Naawuni so Ŋun nyɛ n Duuma. O zuɣu ka n-dalim, O mi sani ka n-niŋdi tuuba n-labra.
  • 11. Ŋuna n-nyɛŊun pili sagbana mini tiŋgbani nambu, ka chɛ ka yi paɣaba yi yi maŋmaŋ’ puuni na. Yaha! Biŋkobri gba puuni mali paɣaba ni dobba, ka O namdi ya di puuni. Binshɛɣu n-kani ŋmani O. Yaha! O nyɛla Wumda, Nyara.
  • 12. Ŋuna (Naawuni) n-su sagbana mini tiŋgbani saafenima, ka O yεlgiri arzichi tiri O ni bɔri so, ka kirsiri biɛhigu tiri O ni bɔri so. Achiika! O shiri nyɛla binshɛɣu kam Baŋda.
  • 13. O zali ya (yi Muslinnim’) la zaligu n-zaŋ chaŋ adiini polo, ka di nyɛ O ni daa zaŋ shɛli n-saɣisi Annabi Nuhu, ni Ti ni niŋ shɛli wahayi n-zaŋ kana a (Annabi Muhammadu) sani, ni Ti ni zaŋ shɛlin-saɣisi Annabi Ibrahima, ni Annabi Musa, n-ti pahi (Annabi) Issa (kadama): “Zalmi ya adiini, ka miri ya ka yi woli woli di puuni. (Yaa nyni Annabi)! A ni boondi chεfurinima n-zaŋ chaŋ shɛli polo maa galsi nyεŋ ba. Naawuni gahindila O ni bɔri so n-zaŋ kana O sani.Yaha! O dolsirila ŋun niŋdi tuuba n-labri O sani.
  • 14. Yaha! Bɛ (Yahuudu mini Nashaaranim’) daa bi woli woli naɣila baŋsim (Annabi Muhammadu) ni kaba na nyaaŋa, ka dinyɛla jelinsi din bebɛ sunsuuni zuɣu. Yaha! Di yi di pala Naawuni yεltɔɣa din pun daŋsi zuɣu, bɛ naan siɣisi azaaba n-ti ba na. Yaha! Achiika! Ninvuɣu shεba bɛ ni dihi litaafi fali bɛ nyaaŋa maa nyɛla ban be zilsigu puuni ni dina (Alkur’aani).
  • 15. Dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Bolimi (ninsalnim’) ka zani tuhi kamani bɛ ni puhia lishεm, kamirikaadolibɛ suhuyurlim. Yaha! Yεlima: “N-ti yεlimaŋli ni binshɛɣu Naawuni ni siɣisi na litaafi puuni.Yaha! Bɛ puhi ma mi ni n-niŋ aadalsi yi sunsuuni. Naawuni n­nyɛ ti Duuma ka nyɛ yi gba Duuma. Ti tuuntumsa sanyoo nyɛla ti dini, ka yi gba tuuntumsa sanyoo nyɛ yi dini, namgbankpeeni ka ti mini ya sunsuuni, Naawuni yɛn ti laɣimla ti sunsuuni (Zaadali). Yaha! O sani n-nyɛ labbu shee.
  • 16. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ŋmεri namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ Naawuni polo saha shɛli bɛ (ninsalinim’) ni saɣi ti li nyaaŋa, bɛ daliri nyɛla din yɛn saɣim bɛ Duuma sani, ka (Naawuni) sujee lahi be bɛ zuɣu. Yaha! Azaabakpeeni be bɛ zuɣu (Zaadali).
  • 17. Naawuni n-nyɛŊun siɣisi litaafi (Alkur’aani) na yɛlimaŋli mini aadalsi. (Yaa nyini ŋun wumda)! Ka bo n-leei yɛn chɛ ka a baŋ kadama diyi pa shɛli ka Chiyaama yiɣisibu be yoma?
  • 18. Ninvuɣu shεba ban bi ti li (Chiyaama) yεlimaŋli m-bɔri yom ni dina. Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli nyɛla ban zɔri li, ka mi ni di nyɛla yεlimaŋli. Wumma! Achiika! Ninvuɣu shεba ban ŋmɛri namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ Chiyaama yiɣisibu maa shiri be birginsim din niŋ katiŋa (ka chɛ dolsigu) puuni.
  • 19. Naawuni nyɛla Ŋun balgiri biɛhigu n-tiri O daba, O largirila O ni bɔri so, Yaha! Ŋuna n-nyɛ Kpεŋlana, Nyɛŋda.
  • 20. Ŋun bɔri Chiyaama sanyoviεlli, Ti (Tinim’ Naawuni) ni pahi o li o laara puuni, ŋun mibɔri Dunia sanyoo, tɔ! Ti ni lahi ti o di puuni shεli, amaa! O ti ka tarli Zaadali.
  • 21. Bee bɛ (chεfurinim’ maa) mali la duuma shεba ban ŋmaai fukumsi n-ti ba (kadama bɛ jεmmi buɣa), ka di nyɛla Naawuni ni bi saɣi ti shɛli? Yaha! Di yi di pala yɛltɔɣali din pun daŋsi zuɣu, bɛ naan niŋ fukumsi bɛ (Muslinnim’ mini chεfurinim’) sunsuuni. Achiika! Azaabakpeeni be zualindiriba zuɣu (Zaadali).
  • 22. A yɛn ti nyɛla zualindiriba ka bɛ nyɛla ban zɔri dabiεm ni bɛ ni tum shɛli, ka di mi nyɛla din yɛn niŋ talahi bɛ zuɣu. Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka tum tuunsuma, bɛ yɛn ti bela Alizanda puuni kulibona ni, bɛ ni nya bɛ ni bɔra shɛli bɛ Duuma (Naawuni) sani. Tɔ! Dina n-nyɛ tarli din galsi.
  • 23. Dina (Alizanda maa) ka Naawuni mali n-tiri O daba ban ti yεlimaŋli ka tum tuunvεla suhupiεlli lahibali. (Yaa nyin Annabi)! Yεlima: “Mani bi bɔhiri ya sanyo’ shεli di zuɣu naɣila daŋ puuni yurlim. Yaha! Ninvuɣu so ŋun tum tuunvεlli, Ti (Tinim’ Naawuni) ni nabgi di laara ti o di puuni. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Ŋun paɣira.
  • 24. Bee bɛ yεrimi: “O (Muhammadu) ŋmala ʒiri m-pa Naawuni?” Tɔ! (Yaa nyini Annabi)! Naawuni yi di bɔra, O naan ŋari a suhu zuɣu. Amaa! Naawuni nyεhirila ʒiri, ka kpaŋsiri yεlimaŋli ni Oyεltɔɣa. Achiika! O nyɛla Ŋun mi binshɛɣu din be suhiri ni.
  • 25. Yaha! Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun deeri O daba tuuba, ka chεri taya paŋda, ka lahi nyɛŊun mi yi tuuntumsa.
  • 26. Ka O deeri ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunvεla suhigu, ka lahi pahi ba laara O pini puuni. Yaha! Chɛfurinim’ mali azaabakpeeni (Zaadali).
  • 27. Naawuni yi di yεrgi arzichi n-ti O daba, bɛ naan kpahi yεɣi tariga tiŋgbani yaaŋa zuɣu, amaa! O siɣisiri li mi ni O ni bɔri li shεm tariga. Achiika! O nyɛla Ŋun mi din sɔɣi ni O daba, Nyara.
  • 28. Yaha! Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun siɣsiri sakom na saha shɛli bɛ (ninsalinim’) ni pun yihi tamaha naai nyaaŋa, ka yεlgiri O nambɔzɔbo (arzichi). Yaha! Ŋuna n-nyɛ Sɔŋda, Duuma paɣirigu.
  • 29. Yaha! O (Naawuni) nam yɛlikpahinda puuni n-nyɛ sagbana mini tiŋgbani nambu, ni biŋkob’ shεŋa Oni tooi yεɣili di puuni. Yaha! O yi bɔra, O nyɛla Ŋun yɛn tooi laɣim ba.
  • 30. Yaha! Yɛlibiɛɣu din nyɛn ya, tɔ! Di nyɛla yi nuhi nibo shɛli n-tin ya, amaa! O nyɛla Ŋun chεri paŋdi pam.
  • 31. Yaha! Yi pala ban yɛn tooi zo n-sɔɣi (ka chɛ Naawuni) tiŋgbani yaaŋa zuɣu. Yaha! Yi ka ŋun yɛn tooi taɣi ya, bee ŋun yɛn sɔŋ ya ka pa ni Naawuni.
  • 32. Yaha! O nam yɛlikpahinda puuni nnyɛŋarima din pa kom zuɣu ka zolikara la.
  • 33. O yi bɔra, ka O gbaai pɔhim, ka di (ŋarima maa) kpalim ʒe luɣuyini di (kom maa) zuɣu, achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti ŋun kam nyɛ suɣulolana titali, ŋun paɣira.
  • 34. Bee ka O chɛ ka di (ŋarima maa) fim kom ni, domin bɛ tuuntumsa zuɣu, amaa! O chεrimi paŋdi pam.
  • 35. Yaha! Domin ninvuɣu shεba ban ŋmεri namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ puuni maa baŋ ni bɛ ti ka sɔɣibu shee (Zaadali).
  • 36. Dinzuɣu, bɛ ni tin ya (arzichi) shɛli, di nyɛla nyεɣisim bɛla Dunia biεhigu ni. Amaa! Din be Naawuni sani n-nyɛ din gari ka bi naara n­zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka lahi nyɛ ban zaŋdi bɛ yɛla n-dalindi bɛ Duuma (Naawuni).
  • 37. Ni ninvuɣu shɛba ban niŋdi katiŋ’ ka chɛ taali kara mini kavituma. Yaha! Bɛ yi ti je suli, ka bɛ chεri paŋda.
  • 38. Ni ninvuɣu shεba ban saɣi ti bɛ Duuma (Naawuni) boligu, ka puhiri jiŋli, ka maandi saawɔra bɛ sunsuuni, ka lahi dihiri Ti (Tinim’ Naawuni) ni largi ba shɛli puuni.
  • 39. Ni ninvuɣu shεba bɛ yi ti di ba zualinsi, ka bɛ bɔhiri biɛri.
  • 40. Yaha! Tuumbiεɣu sanyoo nyɛla di kotomsi din be, amaa! Ŋun chε m-paŋ, ka bo malgu, tɔ! O laara be Naawuni sani, achiika! O (Naawuni) bi bɔri zualindiriba.
  • 41. Ninvuɣu so ŋun bosɔŋsim (o dim zuɣu) o zualinsi dibu nyaaŋa, tɔ! Bannima, so’ shɛli kani ka bɛ yɛn zaŋ galim ba.
  • 42. Achiika! Soli (galime) bela ninvuɣu shεba ban diri ninsalinim’ zualinsi zuɣu,ka nyɛla ban kpahiri yεɣira tariga tiŋgbani yaaŋa zuɣu ka di pa ni yεlimaŋli, bannim’ maa, azaabakpeeni be bɛ zuɣu.
  • 43. Amaa! Ninvuɣu so ŋun niŋ suɣulo, ka chε m-paŋ, achiika! Lala ŋɔ maa be yɛlikara puuni (ka Naawuni bɔri li).
  • 44. Yaha! Ninvuɣu so Naawuni ni birgi, tɔ! O ka ninvuɣu so ŋun yɛn guli o O (Naawuni) nyaaŋa.Yaha! A yɛn ti nya la zualindiriba saha shɛli bɛ ni yɛn ti nya azaaba, ka bɛ yɛra: “Di nibɔŋɔ, so’ shεli ti ni yɛn doli n-labi ti nyaaŋa (Dunia puuni) beni?”
  • 45.Ka a nya ba (chɛfurinima) ka bɛ yihi ba na n-ti zali (ʒahannama buɣum) tooni, ka bɛ zuɣuri ba tiŋgbani ni domin filiŋ zuɣu, ka bɛ sɔɣira n-lihiri bɛ luɣa ni dabiεm zuɣu. Ka ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli yεli: “Achiika! Ninvuɣu shεba bankɔhilu n-nyɛ ban niŋ bɛ maŋ’ ashaara, n-ti pahi bɛ niriba Zaadali.” Wumma! Achiika! Zualindiriba be azaaba shεli din kuli bi naari puuni.
  • 46. Yaha! Bɛ ti bi yɛn nya sɔŋdiba ban yɛnsɔŋ ba ka pa ni Naawuni. Yaha! Naawuni ni birgi so, tɔ! Oka so’ shεli din yɛn tilgi o.
  • 47. Saɣimi ya yi Duuma (Naawuni) boligu poi ka dabsi’ shεli din ku tooi taɣi Naawuni sani kan ya na, dindali yi ti ka sɔɣibu shee, yi mi puuni so n-kani yɛn tooi chihi li (o tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli Dunia puuni).
  • 48. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ yi lԑbi biri, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) bi tim a na ni a ti guli ba, a ka talahi shɛli din ʒi a zuɣu m-pahila a ti a tuuntali. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) yi ti chɛ ka ninsala lam nambɔzɔbo din yi Ti sani na, ka o niŋdi suhupiεlli ni dina, amaa! Din be yi ti paai ba (ninsalinima) domin bɛ nuhi ni daŋsi tum shɛli zuɣu, tɔ! Achiika! A ni nya ka ninsala zooi gutulunsi.
  • 49. Naawuni n-su sagbana mini tiŋgbani yiko. O namdila O ni bɔri shεli, O tirila O ni bɔri so bipuɣinsi, ka tiri O ni bɔri so bidibsi.
  • 50. Bee ka O laɣim ba paɣaba mini dobba (n-ti ninvuɣu so), ka zaŋ Oni bɔri so leei paɣaŋɔli (bee doŋoo). Achiika! O nyɛla Baŋda, Toora.
  • 51. Yaha! Di bi tu kamaata ni Naawuni tɔɣisi yεltɔɣa ni ninvuɣu so naɣila ni wahayi, bee ka O (tɔɣisi o yεltɔɣa)ka di nyɛ hijaabi (saɣili) nyaaŋa, bee ka O tim tuun’ so (Malaaika) na o sani, ka O ti viigi ashili shɛliO ni bɔra n-wuhio ni O yεda. Achiika! O nyɛla Ŋunnamdu, Yεmgoliŋgalana.
  • 52. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi wahayi nzaŋ kana a sani Ti zaligu puuni, a daa pala ŋun mi binshɛɣu din nyɛ litaafi bee iimaani. Amaa! Ti chɛ mi ka di nyɛ neesim ka Ti mali li n-dolsiri Ti ni bɔri so Ti daba puuni. Yaha! Achiika! (Yaa nyini Annabi)! A nyɛla Ŋun dolsira nzaŋ chaŋ sochibga.
  • 53. Naawuni So Ŋun su din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni soli. Wumma! Naawuni sani ka yεllikam labra.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
  2. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.