Nasara Suurili

Diyila Dagbani Wikipedia
Yiɣi chaŋ yaɣa shɛli Yiɣi chaŋ vihigu ni
Nasara Suurili
surah
Japan zuliya (yuli kana) sabbu niしょうり Mali niŋ
Siɣili-lana yulivictory Mali niŋ
Be lɛbigili zuliya nima ni48. The Victory, Q31204710 Mali niŋ
Balli tuma bɛi balli yulilaribanchi Mali niŋ

Nasara Suurili (Al-Fath ٱلْفَتْح)[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila Naawuni ni yεli ni bɛ kpa Muslinsi tiŋgbani ni yɛm bee pɔrpɔrganda shεm, domin di taɣi Naawuni daaddiini, ka lahi gu Muslinnim’ daamaana nima n-ti ba.

Aaya nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Aaya nima:[2]

  • 1. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) n-ti a nasara (a dimba zuɣu), nasara din yi polo ni.
  • 2. Domin Naawuni pun chɛ a taali din gari, ni din na yɛn kana m-paŋ a, ka pali O yolsa a zuɣu, ka dolsi a sochibga.
  • 3. Ka Naawuni sɔŋ asɔŋsim din nyεŋ (sɔŋsim balibu kam).
  • 4. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun siɣsi suhudoo na n-ti niŋ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhiri ni, domin bɛ pahi ni yɛlimaŋtibo n-ti pahi bε yɛlimaŋtibo zuɣu. Yaha! Sagbana mini tiŋgbani tobbihi (Malaaika nima) nyɛla Naawuni dini. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋgulana.
  • 5. Domin O (Naawuni) zaŋ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba n-kpεhi Alizanda yili shεŋa kulibɔnani yɛn ti zɔri gindi di lɔŋ ni la, ka bɛ nyɛla banyɛn ti kpalim di puuni, ka nyɛhi bɛ taya din nyε zaɣibihi ka chɛ ba. Yaha! Lala maa nyɛla tarli din galsi Naawuni sani.
  • 6. Yaha! Ka O (Naawuni) yɛn ti niŋ munaafichinim’ dobba ni paɣaba azaaba, n-ti pahi buɣujεmdiba dobba ni paɣaba ban tεhiri tεhibiεri ni Naawuni, azaaba shɛli di ginda be bɛ zuɣu, ka Naawuni je suli niŋ ba, ka narim ba, ka mali ʒahannama buɣum shili n-guli ba. Di labbu shee maa mi nyɛla din be.
  • 7. Yaha! Naawuni n-su sagbana mini tiŋgbana tobbihi. Yaha! Naawuni nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.
  • 8. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) n-tima na, ka a nyɛla shɛhiradira, ni suhupiεlli lahibali tira (ni Alizanda), ni Valsira (n-zaŋ chaŋ buɣum daazaaba).
  • 9. Domin yi ti Naawuni mini O tumo yεlimaŋli, ka kpaŋsi o, ka tibgi o, ka niŋ O (Naawuni) kasi Asibaasi mini Zaawuni.
  • 10. (Yaa nyini Annbai)! Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋdi a mubaaya’a (alikauli) maa, achiika! Naawuni ka bɛ niŋdi a mubaaya’a maa, Naawuni nuu pa bɛ nuhi zuɣu, dinzuɣu ninvuɣu so ŋun yiɣisi alikauli, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣuka o yiɣisi li. Amaa! Ŋun’ pali alikauli shεli o ni gbaai ni Naawuni, tɔ! Ni baalim, O (Naawuni) ni ti o laara din galsi.
  • 11. (Yaa nyini Annabi)! Ni baalim, Larbu tiŋkpannim’ puuni ban kpalim yiŋa (ka bi chaŋ tobu ni) maa ni yεli a: “Ti daarzichi mini ti iyaali zuɣu n-daa mɔŋ ti, dinzuɣu, bom gaafara n-ti ti.” Bɛ yεrila din ka bɛ suhiri ni ka bela bɛ zilma zuɣu. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ŋuni n-leei mali yiko shɛli din yɛn tooi taɣi ya ka chɛ Naawuni, di yi niŋ ka Obɔri ya ni chuuta, bee anfaani shεli? Chɛli gba! Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
  • 12. Chɛli gba! Yi daa tεhimi ni Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) mini ban ti Naawuni yεlimaŋli maa ku lahi yi (tobu maa ni) n-labi bɛ niriba puuni na kuli mali wɔra, ka bɛ dihi lala maa nachinsi yi suhiri ni, ka yi tεhi tεhibiεri, ka leei ninvuɣu shεba ban bahi yoli.
  • 13. Yaha! Ŋun mi bi ti Naawuni mini O tumo yεlimaŋli, tɔ! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) malila buɣum shɛli din vundi (ninsalinima) shili n-guli chεfurinima.
  • 14. Yaha! Naawuni n-su sagbana mini tiŋgbani yiko, O chεrimi paŋdi Oni bɔri so, ka dargiri O ni bɔri so tibli. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
  • 15. Ni baalim, ninvuɣu shεba ban kpalim yiŋ’ ka bɛ chaŋ tobu ni maa ni yεli: “Yi yi chaŋ ni yi ti deei tobbuna na, yin chεli ya ka ti doli ya.” Ka bɛ naan bɔrini bɛ taɣi Naawuni yεltɔɣa. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di kariya ka yi doli ti. Lala ka Naawuni yεli pɔi ni ŋɔ maa. Tɔ! Ni baalim, bɛ ni yεli: “Chɛli gba! Yi zabri ti la nyuli ” Chɛli gba! Bɛ bi baŋdi yεlimaŋli naɣila biɛla.
  • 16. (Yaa nyini Annabi)! Yεlimi Larbu tiŋkpannim’ puuni ban kpalim yiŋ’ ka bi chaŋ Naawuni zuɣu tobu ni maa: “Ni baalim, bɛ ni boli ya, ka yi ti kpa ninvuɣu shεba ban nyɛ bidibkuma (tobu ni), yi nyɛla ban yɛn tuhi ba, bee ka bɛ niŋ tuuba kpe Muslinsi daadiini puuni. Dinzuɣu, yi yi doli zaligi ŋɔ maa, tɔ! Naawuni ni yon ya sanyoo din viεla. Amaa! Yi yi lԑbi biri kamani yi ni daa lԑbi biri poi ni ŋɔ maa shɛm la, Naawuni ni niŋ ya azaaba kpeeni.
  • 17. Taali shɛli ka zom zuɣu (ni o ʒini yiŋ ka bi chaŋ Naawuni zuɣu tobu ni), lala ka taali ka wobgu zuɣu. Yaha! Taali lahi ka dorolana zuɣu. Ŋun mi doli Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu), tɔ! O ni kpεhi o Alizanda yili shεŋa din kulibona zɔri gindi di lɔŋ ni la. Amaa! Ŋun lԑbi biri, O ni niŋ o azaaba kpeeni.
  • 18. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Naawuni niŋ ninvuɣu shɛba ban ti O yɛlimaŋli yεda, saha shεli bɛ ni daa niŋdi a Mubaaya’a (alikauli) tia la gbini la, O mi din be bɛ suhiri ni. Dinzuɣu, ka O siɣisi suhudoo na n-ti ti ba, ka yo ba samli ni nasara din kuli be yoma.
  • 19. Ni tobbuna pam, ka bɛ yɛn ti deei li (chεfurinim’ sani). Yaha! Naawuni nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.
  • 20. Naawuni niŋ ya tobbuna pam alikauli ka yi yɛn dee li (yi dimba nuu ni). DinzuɣukaO na daŋ tin ya ŋɔ maa (Khaibar tobu ni), ka gbaai ninsalinim’ (chɛfurinim’) nuhi ka chεn ya, domin di leei yεlikpahindili n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka O lahi dolsi ya sochibga.
  • 21. Yaha! Di (tobbuna maa) shεŋa beni ka yi (Muslinnim’) ku tooi nya di yiko, achiika! Naawuni nyɛla Ŋun gili li (ni baŋsim). Yaha! Naawuni nyɛla Toora binshɛɣu kam zuɣu.
  • 22. Yaha! Hali ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa yi di tuhi ya, achiika! Bɛ naan lԑbi biri. Din nyaaŋa, bɛ naan ku nya ŋun yɛn taɣi ba, bee ŋun yɛnsɔŋ ba.
  • 23. Di nyɛla Naawuni soli (ka O mali li n-tiri Muslinnim’ nasara chɛfurinim’ zuɣu) ninvuɣu shɛba ban gari maa ni, dinzuɣu di kariya ka a nya taɣibu ni Naawuni soli.
  • 24. Yaha! Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun gbaai bɛ (chεfurinim’) nuhi ka chεn ya, ka gbaai yi mi (Muslinnim’) gba nuhi ka chɛ ba Maka yiŋaO ni daa ti tin ya nasara bɛ zuɣu nyaaŋa. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun nyari yi tuuntumsa.
  • 25. Bana n-nyɛ ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka mɔŋ ya Harami jiŋli (Ka’aba) ni kpεbu, ka lahi mɔŋ biŋkob’ shɛŋabɛ ni kɔriti ni bɛ zaŋ ti Naawuni duu ni di di paai di paabu shee. Yaha! Di yi di pala Muslim’ dobba mini paɣa shεba yini ʒi ba zuɣu, yi ti no n-ku ba ka wahala shεli ti paai ya, ka di pa ni milinsi puuni, (Naawuni naan chɛ ka yi tuhi ba), domin Naawuni zaŋ Oni bɔri so n-kpεhi O nambɔzɔbo puuni, di yi di niŋ ka bɛ (Muslinnim’) wolgi, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) naan niŋ ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa azaabakpeeni.
  • 26. Saha shεli ninvuɣu shɛba ban niŋ chɛfuritali maa ni daa zaŋ nyarimaŋ’ niŋ bɛ suhiri ni, ka di nyɛ nyarimaŋ’ din nyɛ ʒilinsi dini, ka Naawuni siɣisi O suhudoo na n-ti ti O tumo (Annabi Muhammadu) mini ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka chɛ ka bɛ zani tuhi wuntia yεltɔɣa, domin bana n-nyɛ ban tu kamaata ni dina, ka lahi nyɛ di niriba. Yaha! Naawuni nyɛla binshɛɣu kam Baŋda.
  • 27. Achiika! Naawuni dihitabli O tumo (Annabi Muhammadu) zahinli maa ni yεlimaŋli. “Achiika! Yi ni kpe Harami jiŋli (Ka’aba) ni Naawuni yi saɣi, ka yi nyɛla ban yɛn mali suhudoo, ni ban pindi yi zabri zaasa (haʒi nyaaŋa), ni ban chɛri yi zabri, yi pala ban yɛn nya dabεm shεli, dinzuɣu O (Naawuni) mi binshɛɣu yi ni ʒi, ka zali ya nasara shɛli din kuli lahi be yoma din nyaaŋa.
  • 28. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun tim O tumo (Annabi Muhammadu) na ni dolsigu mini yεlimaŋli daadiini, domin O chɛ ka di nyɛ nasara adiini kam zuɣu. Yaha! Naawuni saɣi Shɛhiradira.
  • 29. Annabi Muhammadu nyɛla Naawuni tumo. Yaha! Ninvuɣu shεba ban pahi o zuɣu (o sahibenima) nyɛla ban miiri taɣiri chεfurinima, ka nyɛla nambɔzɔriba bɛ sunsuuni, a ni nya ba ka bɛ nyɛla ban kurunda, ka ŋmεri gbiεɣu (suzuuda) n-tiri Naawuni, ka bɛ nyɛla ban bɔri pini din yi Naawuni sani na, nti pahi O yεda. Bɛ ŋmahiŋgbana bela bɛ nina zuɣu,ka di nyɛ suzuuda bɔbli. Lala n-nyɛ bɛ kotomsi Attuara puuni, ni bɛ kotomsi Injiila puuni, ka di ŋmanila bimbirili shɛli din yihi di wulli na, ka di ti li yaa ka ŋmɛlim, ka zani di wulikpani zuɣu, ka di niŋdi pukpariba nyεɣisim, (Naawuni zaŋla Annabi mini o sɔhibenim n-ti ŋmahinli ŋɔ maa), domin O zaŋ ba n-ku chεfurinim’ suli. Naawuni niŋla ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunviεla bɛ puuni alikauli ni chε m-paŋ, ni sanyoo din galsi.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
  2. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.