Naŋgban Kpeeni Suurili

surah
Zuliya wuhibu	المجادلة
Japan zuliya (yuli kana) sabbu ni	こうべんするおんな
Siɣili-lana yuli	Khawla bint Tha'labah
Be lɛbigili zuliya nima ni	58. The Pleading Woman, Q31204720
Balli tuma bɛi balli yuli	laribanchi
Tuma ŋɔ maa zaa bɛla URL maa ni	https://quran.com/58
Nahingbaŋ	Medinan surah

Naŋgban Kpeeni Suurili (Al-Mujadila ٱلْمُجَادِلَة)^[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila ninsala ni bi tu kamaata ni o tibgi o paɣa hali ti zaŋ o maɣisi o ma shεm, ka lahi wuhiri Annabi Muhammadu mini o sɔhibenim’ ni daa tiri taba jilma ʒiishεhi kam ni shεm, domin di leei kpahimbu n-zaŋ ti Muslinnima.

Aaya nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Aaya nima:^[2]

1. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Naawuni wum paɣa so ŋun ŋmεri a namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ o yidana yɛltɔɣa ni maa, ka o (paɣa maa) ŋmεri kuŋ tiri Naawuni. Dinzuɣu, Naawuni wumdi yi niriba ayi maa ni labsiri taba yɛltɔɣa shɛŋa. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Nyara.
2. Yi puuni ninvuɣu shεba ban yεli ni bɛ yi laɣim ni bɛ paɣaba, bɛ laɣimya nibɛ manim’ maa, bɛ (paɣaba) maa pala bɛ manima, bɛ manim’ pa shɛba naɣila paɣa shεba bandɔɣi ba. Yaha! Achiika! Bɛ yεrila yεltɔɣabɛɣu, ka di lahi nyɛʒiri. Achiika! Naawuni nyɛla Chɛmpaŋlana, Gaafara Duuma.
3. Yaha! Ninvuɣu shεba ban yεlini bɛ yi laɣim ni bɛ paɣaba, bɛ laɣimya ni bɛ manima, din nyaaŋa, ka ti lahi bɔri ni bɛ labsi bɛ yεltɔɣa maa (ka Naawuni chɛ bɛ taali), bɛ chɛli dabpaɣa (ka o lee bilchina) pɔika bɛ (doo maa mini o paɣa) naan miri taba dooshee, ŋɔ maa nyɛla bɛ ni saɣisiri ya ni shɛli. Yaha! Naawuni mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
4. Amaa! Ŋun bi nya (dabpaɣa), Ŋun lom noli chira ayi m-pa taba zuɣu poi ka bɛ naan miri taba dooshee, ŋun mi ku tooi (lo noli maa), tɔ! Ŋun dihimi nandaamba pihiyɔbu (60). Ŋɔ maa daliri nyɛla domin yi ti Naawuni ni O tumo yεlimaŋli. Dinzuɣu dinnim’ maa nyɛla Naawuni zalsi. Yaha! Azaaba kpeeni be chεfurinim’ zuɣu (Zaadali).
5. Achiika! Ninvuɣu shεba ban kpahiri yεɣiri Naawuni mini O tumo tarsi, tɔ!Bɛ ni filim ba kamani bɛ ni daa filim ban daa kana poi ni bana maa shεm. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisila dalirinim’ din be polo ni. Yaha! Filiŋ daazaaba be chεfurinim’ zuɣu.
6. Dabsi’ shεli Naawuni ni yɛn ti yiɣisi ba (bɛ gbala ni) naŋgbaniyini, ka ti ba lahibali n-zaŋ chaŋ bɛ tuuntumsa ni daa nyɛ shεli (Dunia puuni). Naawuni nyɛla Ŋun gu li, amaa! Ka ban tam li. Yaha! Naawuni nyɛla Shɛhiradira binshɛɣu kam zuɣu.
7. (Yaa nyini ŋun wumda)! A bi nya kadama Naawuni mi binshɛɣu din be sagbana ni, ni binshɛɣu din be tiŋgbani ni. Di ku tooi niŋ ka niriba ata mali saawɔra shɛli, naɣila Ŋuna (Naawuni) m-pahi ka bɛ nyɛ anahi, di mi ku tooi niŋ ka niriba anu mali saawɔra, naɣila Ŋuna (Naawuni) m-pahi ayɔbu, bɛ mi yi bi paai lala, bee ka bɛ gari lala, naɣila O be la bɛ puuni luɣulikam bɛ ni be. Din nyaaŋa, kaO yɛn ti ti ba bɛ ni tum shɛli lahibali Zaadali. Achiika! Naawuni nyɛla binshɛɣu kam Baŋda.
8. Di ni bɔ ŋɔ, a bi nya ninvuɣu shεba bɛ ni mɔŋ ni bɛ di laɣim ngbaai saawɔra, din nyaaŋa kabɛ labiri binshɛɣu bɛ ni mɔŋ ba maa puuni, ka laɣinda n-gbaari saawɔra maa ni alahichi mini zualinsi, n-ti pahi Naawuni tumo taali kpεbu ni. Yaha! Bɛ yi kana a (nyini Annabi) sani, ka bɛ puhiri a puhiri shεli Naawuni ni bi zaŋ li mpuhia, kanaanyεri bɛ suhiri ni: “Ka bozuɣu ka Naawuni bi niŋ ti azaaba domin ti ni yεri shεli ŋɔ maa zuɣu? Ʒahannama buɣum ni saɣindi ba, ka bɛ yɛn ti kpe li. Dinzuɣu, bɛ labbu shee maa nyɛla din be.
9. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yi yi bɔri ni yi laɣim gbaai saawɔra, tɔ! Yin di gbaai saawɔra ni alahachi mini zualinsi, n-ti pahi Naawuni tumo taali ni kpεbu ni. Amaa! Laɣimmi ya n-gbaai saawɔra ni alheeri mini wuntia. Yaha! Zom ya Naawuni so bɛ ni yɛn ti laɣim ya O sani (Zaadali) maa.
10. Achiika! Saawɔra laɣim gbaai (ni alahachi mini zualinsi) yila shintaŋ sani na, domin o saɣim ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhu, o mi pala ŋun yɛn tooi niŋ ba chuuta shɛli naɣila ni Naawuni saɣi ti. Dinzuɣu, ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli dalimmi la Naawuni zuɣu.
11. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Bɛ yi ti yεli ya: “Saɣisim ya (ka polo niŋ) ʒiishεhi ni,tɔ! Yin saɣisim ya, Naawuni gba ni yεlgi biεhigu tin ya, bɛ mi yi ti yεli ya: “Yiɣisim ya,” tɔ! Yin yiɣisim ya. Naawuni duhirila ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli, ni ninvuɣu shεba ban mali baŋsim yi puuni ni darzanima. Yaha! Naawuni mi binshɛɣu din sɔɣi yi tuuntumsa ni.
12. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yi yi ti bɔri ni yi laɣim gbaai saawɔra ni Naawuni tumo (Annabi Muhammadau), tɔ! Yin daŋmi ya mali sara ka naan kana ni yi saawɔra maa, dina n-nyɛ alheeri n-tin ya, ka lahi nyɛ kasi. Amaa! Yi yi bi nya (sara maa), tɔ! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
13. Di ni bɔŋɔ, yi zɔrimi ni yi daŋ sara malibu poi ka naan kana ni yi saawɔra (Annabi sani)? Tɔ! Yi yi bi tooi (mali sara maa), Naawuni deei yi sandaani (tuuba), dinzuɣu puhimi ya jiŋli, ka tin ya zakka. Yaha! Doli ya Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu). Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
14. (Yaa nyini Annabi)! Di ni bɔŋɔ, a bi nya ninvuɣu shɛba ban zaŋ Naawuni ni je suli niŋ shɛba maa (Yahuudunima) nleei bɛ zonima? Bɛ ka yi (Muslinnim’) puuni, ka mi ka bɛ (chɛfurinim’) puuni, ka bɛ lahi pɔri Naawuni ka di nyɛla ʒiri, ka mi nyɛla ban mi.
15. Naawuni malila azaaba kpeeni shili n-guli ba. Achiika! Bɛ tuuntumsa shiri nyɛla din be.
16. Bɛ gbibila bɛ pɔrika di nyɛ din taɣiri ba (ka Muslinnim’ ku tooi tuhi ba). Dinzuɣu, ka bɛ taɣi (ninsalinim’) ka chɛ Naawuni soli. Dinzuɣu, filiŋ daazaaba be bɛ zuɣu (Zaadali).
17. Di kariya ka bɛ daarzichi mini bɛ bihi tooi taɣi ba shɛli ka chɛ Naawuni (daazaaba). Bana n-nyɛ buɣum bihi, ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni.
18. Dabisi’ shεli Naawuni ni yɛn ti yiɣisi ba namgbaniyini, ka bɛ ti pɔri tiri O kamani bɛ ni pɔri tiri ya shεm (Dunia ŋɔ), ka tεhi ni bɛ gbibila daliri shɛli. Wumma! Achiika! Bɛ nyɛla ʒirinima.
19. Shintaŋ nyεŋ ba mi,ka chɛ ka bɛ tam Naawuni yεla teebu. Bana n-nyɛ shintaŋ laɣiŋgu. Wumma! Shintaŋ laɣiŋgu n-nyɛ ban kɔhi lu.
20. Achiika! Ninvuɣu shεba ban kpahiri yεɣiri Naawuni ni O tumo zaligu, tɔ! Bannim’ maa be ban filiŋ puuni (Dunia ni Chiyaama).
21. Naawuni zali zaligu (ka yεli): “Achiika! M (Mani Naawuni) mini N tuumba n-nyɛ ban yɛn nyɛŋ. Achiika! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyεŋda.
22. (Yaa nyini ŋun gbilsiri tibli)! A ku nya ka ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni mini O tumo yεlimaŋli yuri ninvuɣu so ŋun kpahi yεɣi Naawuni mini O tumo zaligu, hali bɛ yi nyɛla bɛ banima, bee bɛ bihi, bee bɛ mabihi, bee bɛ dɔɣiriba. Bannima, Naawuni sabila yɛlimaŋtibo niŋ bɛ suhiri ni, ka kpaŋsiba ni ruhi din yi O sani na. Yaha! Ka O yɛn ti kpεhi ba Alizanda yili shɛŋa puuni, ka kulibona ti yɛnzɔri gindi di lɔŋ ni, ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di ni. Naawuni niŋ ba yεda,ka bɛ gba niŋ Oyɛda. Bannima n-nyɛ Naawuni laɣiŋgu. Wumma! Naawuni laɣiŋgu nnyɛ ban nya tarli.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

↑ Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
↑ Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[quran-1] Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).

[2] Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[1]

[2]