Bachigahinda din be Dagbanli Kur'aani puuni

Bachigahinda din be Dagbanli Kur'aani puuni:

A

• Aadalsi: Yɛlimaŋli zaŋ tumtuma
• Aadunima: Annabi Hudu niriba
• Aaya: Yɛlikpahindili
• Achiika: Pali n-nyɛli
• Aduwa: Naawuni suhigu
• Aksa jiŋli: Jiŋ shɛli din be Palestine tiŋgbani ni la
• Alaama: Lahindi
• Alahichi: Naawuni taali ni kpɛbu
• Al-A'araab: Laribu tiŋkpannima
• Al-A'araaf: Goondaa din wolgi Alizanda mini buɣim sunsuuni
• Al-Anfaal: Tobbuna
• Al-Arshi: Naawuni nam garo
• Albarika: Bɛrisuŋ
• Alchibla: Bɛ ni zaandi kpari shɛli n-jɛmdi Naawuni
• Aliheeri: Vɛnyɛliŋga
• Ali'umma: Nyaandoliba
• Alizanda: Naawuni yolsibu yili
• Alizini: Naawuni binnamda shɛŋa O ni nam ni buɣum
• Aliwolla: Maŋ kasi niŋbu
• Alkalimi: Binsabrigu
• Alkunuutu: Maŋ gbargi ti Naawuni
• Al-Kursiyyu: Naawuni nam kuɣa
• Amaana: Ŋarigu bee bɛ ni zaŋ shɛli m-puhi gulibu
• Anfaani: Binshɛɣu din mali sɔŋsim n-ti bɛhigu
• Arafa: Polo shɛli Arafa zoli ni be di puuni la
• Arzichi: Buni
• Ashaara: Kɔhilu
• Azaaba: Naawuni tibli dargibu

B

• Badar tobu: Tobu shɛŋa puuni Annabi Muhammadu ni daa tuhi
• Baitul Ma'amuur: Yili shɛli Malaaikanim' ni gindi zuɣusaa
• Baitul Mukaddas: Aksa jiŋli
• Banii Israaila: Annabi Ya'akuba bihi
• Barzahu: Saɣili / Limsibu / Gballi ni bɛhigu
• Basiira: Suhunɛli /Niŋkpali
• Bayaani: Yɛltɔɣa kahigibu
• Bushaara: Suhupɛlli lahibali

C

• Chɛfura: Ŋun niŋ gutulunsi ni Naawuni yolsa
• Chiyaama: Zaadali

D

• Darza: Tibginsim
• Diinaari: Salima liɣiri
• Dirham: Woya (anʒilfa liɣiri)
• Diyya: Nyɛvuli yihibu samli
• Dunia: Bɛhigu din miri

F

• Faaris: Iran tiŋgbani ni
• Faasichi: Ninvuɣu so ŋun kpeeyi ka chɛ Naawuni soli
• Fahim: Karim gbaabu, bee tuma Baŋbu
• Farilla: Naawuni ni niŋ shɛli talahi O daba zuɣu
• Fassara: Yɛltɔɣa gbinni
• Fidaawu: Maŋ zuɣu yɔbu
• Fidiya: Nandaamba dihibu
• Fitina: Damli / Furminsi / Bobli / Dahimbu

G

• Gaafara: Chɛ m-paŋ

H

• Hachi: Talahi din ʒe ninsala zuɣu
• Haddi: Muslinsi daadiini tibli dargibu
• Hadiisi: Annabi yɛltɔɣa
• Haila: Paɣa sɔrlim
• Halali: Bɛ ni saɣi ti shɛli
• Hallaka: Bahiyoli
• Haliifa: Gbaŋlana
• Haraamu: Bɛ ni mɔŋ shɛli
• Haʒi: Naawuni duu kaabu din niŋ talahi
• Hichima: Yɛmgoliŋga
• Hijaabi: Saɣili
• Hisaabi dali: Saliya karibu dabsili
• Hiʒira: Muslim zaŋ o daadiini yi n-zo n-labi Muslinsi tiŋgbani ni
• Hudaibiyya maligu: Annabi mini chɛfurinim' sunsuuni maligu
• Hutuba: Naawuni daba saɣisibu

I

• Ibaada: Naawuni jɛma
• Idda: Paɣa ʒini chira shɛŋa ka bi miri doo
• Ihlaasi: Ninsala tum ka di nyɛla Naawuni zuɣu
• Ihraami: Haʒi bee Umra niyya
• Iimaani: Yɛlimaŋtibo
• I'itikaafi: Ninsala kahi labi jiŋli ni n-ti jɛmdi Naawuni
• Ikaama: Jiŋli yiɣisibu
• Ilhaami: Naawuni baŋsibu
• Injiila: Annabi Issa litaafi
• Israaila: Annabi Ya'akuba
• Istbraa'i: Bɛ wolgi paɣa ni o yidana sunsuuni chira shɛŋa, ka o naan miri o
• Istabrak: Silki din bala
• Istijraaji: Naawuni puɣisibu
• Istidraaki: Baŋbu
• Istigfaari: Gaafara bɔbu Naawuni sani
• Izibli: Alkur'aani pubu bupihiyobu vaabu yim

J

• Jamaraat: Shintaŋ kuɣa labbu shee
• Jidaali: Namgbankpeeni
• Jihaadi: Naawuni daadiini zuɣu tuhibu
• Jifa: Biŋkpiŋ
• Jizya: Tiŋgbani farku
• Juudiyyi: Annabi Nuhu ŋarim ni daa zani zoli shɛli zuɣu maa
• Juzu'i: Alkur'aani pubu bupihita vaabu yim

K

• Kabara: Allaahu Akbar yɛlibu
• Kadara: Naawuni zaligu
• Kafaara: Ninsala ni yɛn tum shɛli ka Naawuni nyɛhi o zunubsi
• Karaama: Naawuni dabasuma ni tumdi lahiʒibsi shɛŋa
• Kintaari: Buni pam
• Kisaasi: Niŋlabsi
• Kuraishinima: Annabi Muhammadu zuliya

L

• Laahira: Zaadali
• Lauhul-Mahfuuzu: Woli shɛli puuni Naawuni ni sabi din kam yɛn niŋ Dunia hali ni Zaadali
• Limam: Adiini toondana

M

• Makruuhi: Bɛ ni zaɣisi shɛli
• Malaaika: Naawuni ni zaŋ neesim nam binnamdi shɛŋa
• Maniyyi: Dablim kom
• Marjaani: Kpantana
• Miikaati: Bɛ ni kpiɣiri haʒi niyya shɛli polo
• Miizaani: Naawuni daba tuuntumsa binzahindigu
• Mina: Bɛ ni labri shintaŋ kuɣa shɛli polo
• Miskiini: Nandana
• Miɣiraaji: Annabi Muhammadu zuɣusaa dubu
• Mubaah: Din niŋbu nyɛ halalsi
• Mubaahala: Ka n-ti taba
• Mubaaya'a: Doligu daalikauli kpiɣibu
• Munaafasa: Taba kpaɣibu n-zaŋ kana aliheeri tuma shee
• Munaakasha: Taba vihibu
• Mushriki: Ŋun jɛmdi shɛli m-pahi Naawuni zuɣu
• Muslimi: Ŋun zaŋ o maŋ zaa n-ti Naawuni
• Mustahabi: Bɛ ni yu shɛli
• Mutuaraha: Karimbihi taba sunsuuni bɔhisi
• Muumini: Ŋun ti Naawuni yɛlimaŋli
• Muzaahara: Ayirimo tobu
• Muzdalifa: Luɣushɛli alahiʒinim' ni gahindi shintaŋ kuɣa
• Muɣujiza: Lahiʒibsi din ka ŋmali

N

• Naafila: Naawuni jɛma din pa talahi
• Nasara: Ninsala nyɛŋ o dima
• Nashaaranima: Annabi Issa nyaandoliba
• Ni'ima: Naawuni yolsigu
• Nifaas: Paɣdɔɣiso ʒim

R

• Rahama: Naawuni Nambɔzɔbo
• Rajab: kpini goli
• Rajm: kuɣulabli
• Riba: laɣinyɔri
• Ridda: Ninsala zaɣisi Muslinsi ka labi chɛfuritali ni
• Rubu'i: Izibli vaabu yim bunahi puui
• Ruhubaani: Dolodolo limamanima
• Rukuu'i: jiŋli puhibu shee kurumbu

S

• Saawɔra: Jina tobu
• Sadaachi: Paɣa zuɣu liɣiri
• Samuudunima: Annabi Salihu niriba
• Shariyya: Muslinsi daadiini zalikpana
• Shahawa: Kɔrsi
• Shirku: Ninsala bo nyintaa ti Naawuni
• Sidratul Muntaha (naɣatibchɛriga): Ti' shɛli din be sagbana ayɔpoin bahigu la
• Siraati: Daribo (kodoriko) shɛli din be Alizanda mini Buɣim sunsuuni la
• Sulhu: Maligu
• Sumuni: Izibli vaabu yim Bunii puuni
• Sundus: Ago (silki) sitiri shɛli din timsa
• Sunna: Annabi Muhammadu Soli
• Suurili: Aayanim' pilgu ni di bahigu
• Suzuuda: Gbɛɣu ŋme n-ti Naawuni
• Sahibenima: Annabu Muhammadu zonima

T

• Tabuuka: Tobu shɛŋa puuni Annabi Muhammadu ni daa tuhi
• Tahajjud: Yuŋtisuɣu jiŋli puhibu
• Tahliili: Laailaaha illallaahu yɛlibu
• Taimama: Taŋkpaɣu zaŋ niŋ kasi ka tooi jɛm Naawuni
• Takbiiri: Naawuni yuli tibgibu
• Taraawihi: Asam jiŋli
• Tasbiihi: Naawuni simsibu
• Tauhiidi: Naawuni gaŋsibu
• Tuuba: Zo n-yi tuumbɛri ni
• Tuufaani: kokpɛɣu

U

• Uhdu tobu: Muslinsi tobu shɛŋa puuni Annabi ni daa tuhi
• Ummiyyi: Ŋum bi karim, ka mi ku tooi sabi
• Umra: Naawuni duu kaabu din kpɛŋ bi paai Haʒi

W

• Wa'azu: Naawuni daba saɣisibu
• Wahayi: Naawuni tuuntali n-zaŋ kana Annabinim' sani
• Waajibi: Din niŋ talahi
• Waliyyi: Naawuni sima
• Wokati: Saha
• Woluusa: Naafila jiŋ shɛli din puhiri wuntaŋ palli

Y

• Yaakuutu: ŋmanamsi
• Yadda: Saɣi ti
• Yahuudunima: Annabi Musa nyandoliba

Z

• Zaamani: Saha
• Zabaaniya: Buɣim Malaaikanima
• Zakka: Faranim' tarli din be bundannim' arzichi puuni
• Zamzam: Alibarka ko' shɛli din be Makka la
• Zihaari: Doo yi yɛli ni o yi doni o paɣa, o doni o ma
• Zina: Doo ni paɣa laɣimbu ka di pa ni amiliya soli
• Zindiichi: Ŋun sɔɣiri o chɛfuritali ka yihiri Muslinsi polo ni
• Zualinsi: ŋarigu
• Zunubsi: Naawuni taali ni kpɛbu

Ʒ

• Ʒaahiliyya: Ʒemana shɛŋa din daa gari pɔi ni Muslinsi kandi na
• Ʒahannama: Buɣim yili shɛli
• Ʒenaba: Dotali ni paɣatali daɣiri
• Ʒewaabi: Bɔhigu labsibu