Haʒi Suurili

surah
Pahi la	Alikuraan
Zuliya wuhibu	الحج
Japan zuliya (yuli kana) sabbu ni	じゅんれい
Siɣili-lana yuli	Aʒi
Be lɛbigili zuliya nima ni	22. The Pilgrimage, Q31204678
Balli tuma bɛi balli yuli	laribanchi
Tuma ŋɔ maa zaa bɛla URL maa ni	https://quran.com/22
Nahingbaŋ	Medinan surah
Stack Exchange tag	https://islam.stackexchange.com/tags/surat-al-hajj

Haʒi Suurili (Al-Hajj ٱلْحَجّ)^[1]

Suurili ŋɔ maa wuhurila bɛ ni simsiri Naawuni ni gaŋsibu ka chεri kali kam shεm, ni di ni tu kamaata ni bɛ taɣi deei Muslinsi ka chε kayanim’ maa shɛm, dinzuɣu bɛ bi zaŋdi kali mini adiini n-gabri taba, Muslinsi daadiini bela di ko, ka kali mi be di ko, di bi kpεri taba ni.

Aaya nima

Aaya nima:^[2]

1. Yaa yinim’ ninsalinima! Zom ya yi Duuma (Naawuni). Achiika! Chiyaama yiɣisibu saha tiŋgbani damli maa nyɛla binshɛɣu din bara.
2. Dabsi’ shɛli yiniyɛn ti nya li (Chiyaama yiɣisibu maa) ka paɣa so ŋun mɔɣisiri bia bihili tam o bia yεla, ka paɣapuulana kam dɔɣi din be o puli ni, ka a nya ninsalinim’ ka bɛ nyɛla ban kuunda, ka mi pala ban nyu dam ka kuunda, amaa! Naawuni daazaaba n-nyɛ din kpɛma.
3. Yaha! Ninsalinim’ puuni shεba beni ŋmεri namgbankpeeni Naawuni yɛltɔɣa ni ka di pala ni baŋsi shεli, ka doli la shintaŋ kam ŋun nyɛ tipawumlilana.
4. Bɛ (Naawuni) zali zaligu o (shintaŋ) zuɣu ni kadama ŋun ti zaŋ o leei o yura, tɔ! Achiika! O nyɛla ŋun yɛn birgi o, ka boli o n-zaŋ chaŋ sa’iiri (buɣum) daazaaba ni.
5. Yaa yinim’ ninsalinima! Yi yi nyɛla ban be zilsigu puuni n- zaŋ chaŋ Chiyaama yiɣisibu, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) n-nam ya ni taŋkpaɣu, din nyaaŋa ka Ti nam ya ni maniyyi (dablim kom), din nyaaŋa, ka Ti chɛ ka di leei ʒitalli, din nyaaŋa ka di leei nimkpilli, din nama pali, ni din nama bi pali, domin Ti baŋsi ya (Ti nam yiko). Yaha! Ti zaandila Ti ni bɔri shɛli paɣaba tolaansi puuni hali ni saha shεli (dɔɣim saha). Din nyaaŋa, ka Tiyihi yana ka yinyɛla bilεri, din nyaaŋa kayi ti saɣi daadama. Yaha! Yi puuni so beni ka bɛ yɛn deegi o nyɛvuli (ka o na bi saɣi daadam), ka yi puuni so mi beni ka bɛ labsiri o filiŋ bɛhigu (kurginsim) puuni, domin o ti di lahi mi shɛli milinsi nyaaŋa. Yaha! Ka a nyari tiŋgbani ka di nyɛla din kuui, di yi ti niŋ ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi kom na di zuɣu, ka di dam ka piri, ka yihi bimbirili balibu kam din viɛla na.
6. Ŋɔ maa daliri nyɛla achiika! Naawuni n-nyɛ yεlimaŋli. Yaha! Achiika! Ŋuna n-neeri kpiimba. Yaha! Achiika! Ŋuna n-nyɛ Toora binshɛɣu kam zuɣu.
7. Yaha! Achiika! Chiyaama yiɣisibu nyɛla din yɛn kana ka zilsigu shɛli ka di puuni. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn ti yiɣisi ban be gbala ni.
8. Yaha! Ninsalinim’ puuni, so beni ŋmεri namgbankpeeni Naawuni yεltɔɣanika di pa ni baŋsim shεli, o mi ka dolsigu bee litaafi shεli din mali neesim (din wuhiri o sochibga).
9. Ka o nyɛla ŋun sheendi o niŋgoli, domin o birgi ninsalinim’ ka chɛ Naawuni soli. Tɔ! Filiŋ be ozuɣu Dunia puuni. Yaha! Zaadali ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti lahi yɛn chɛ ka o lam azaaba shɛli din nyɛ buɣum.
10. (Ka bɛ yɛli o): “Ŋɔ maa (azaaba ŋɔ bi yi shɛlina naɣila) domin a nuhi ayi ni daŋsi tuun’ shɛli. Yaha! Achiika! Naawuni pala Ŋun diri daba zualinsi.
11. Yaha! Ninsalinim’ puuni so beni jεmdi Naawuni ni yεɣiyini. Alheeri shεli yipaagi o, ka o niŋ suhudoo ni dina, amaa! Dahindi shεli yi nya o, ka o lԑbi biri. Tɔ! Oniŋ ashaara Dunia ni Chiyaama, dina n-nyɛ ashaara din be polo ni.
12. O ni jεmdi shɛli din pa Naawuni maa ku tooi niŋ o chuuta bee anfaani shεli. Tɔ! Dina n-nyɛ birginsim din niŋ katiŋa (ka chɛ dolsigu).
13. Ojεmdila din chuuta be yoma n-gari di daanfaani, di (buɣuli maa) be ni di leei sɔŋda, ka lahi be ni di leei zo.
14. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn kpεhi ninvuɣu shεba ban ti yεlimaŋli ka tum tuunvεla Alizanda yili shεŋa kulibɔna ni yɛn tizɔri gindi di gbinni. Achiika! Naawuni tumdila O ni bɔri shεli.
15. Ninvuɣu so ŋun tεhiri ni di kariya ka Naawuni sɔŋ o (Annabi Muhammadu) Dunia ni Chiyaama, tɔ! Ŋun teemi mia m-bahi zuɣusaa (ka yili o maŋa), ka ŋma n-chihi li, ka nya o lala nabiɛri maa ni tooi vuui o bɛrim maa.
16. Yaha! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi li (Alkur’aani) na, ka di nyɛ dalirinim’ din be polo ni. Yaha! Achiika! Naawuni dolsirila O ni yu ninvuɣu so.
17. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli (Muslinnima), ni Yahuudunima, ni ban jεmdi saŋmarsi bee Malaaikanima, ni Nashaaranima (dolodolonima), ni Majuusinima (ban jεmdi buɣum), n-ti pahi ban bo nyintahi n-ti Naawuni, achiika! Naawuni ni ti niŋ fukumsi bɛ sunsuuni Zaadali. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun diri binshɛɣu kam shɛhira.
18. A bi nya kadama achiika! Naawuni maa, (binnamdi shεŋa) ban be sagbana ni, ni ban be tiŋgbani yaaŋa zuɣu, n-ti pahi wuntaŋ’ mini goli, ni saŋmarsi, ni zoya, n-ti pahi biŋkɔbri mini ninsalinim’ puuni pam niŋdila suzuuda n-tiri O. Bɛ pam mi beni ka azaaba yɛn ti niŋ talahi bɛ zuɣu. Dinzuɣu, Naawuni ni filim so, tɔ! So n-kani yɛn tooi tibgi o. Achiika! Naawuni tumdila O ni bɔri shεli.
19. Salonima ayi ŋɔ maa n-niŋ namgbankpeeni bɛ Duuma (Naawuni) yɛltɔɣa ni. Dinzuɣu ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa, bɛ yɛn ti ŋmahila buɣum sitira n-ti ba (Zaadali), ka bɛ kpaari kotulum m-bahiri bɛ zuɣuri ni.
20. Dina ka bɛ yɛn ti mali nyεlgiri din be bɛ puya ni mini bɛ nimgbiŋgbana.
21. Ka bɛ lahi mali kurugu hammanima m-buri ba.
22. Saha shεli kam ka bɛ yi ti bɔri ni bɛ yi di (buɣum maa) ni, ka bɛ taɣi ba labsi di puuni, ka chɛ ka bɛ lam buɣum shɛli din nyoori daazaaba.
23. Achiika! Naawuni ni zaŋ ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli ka tum tuunvεla m-kpεhi Alizanda yili shεŋa din kulibɔna yɛn ti zɔri gindi di gbinni, ka bɛ yɛn ti dihi ba nachinsi ni salima baŋsi, n-ti pahi alulluɣi, ka bɛ sitira yɛn ti nyɛ silki.
24. Yaha! Bɛ daa dolsi ba mi n-zaŋ chaŋ yεltɔɣa suŋ (Dunia puuni), ka daa dolsi ba n-zaŋ chaŋ paɣibu soli.
25. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka taɣiri (ninsalinim’) ka chɛ Naawuni soli mini Harami jiŋ’ shɛli Ti (Tinim’ Naawuni) ni zaŋ zali ninsalinim’ zuɣu,ka di nyɛ yim n-ti ŋun ʒi Maka, ni ŋun yi shɛli polo na. Yaha! Ŋun tiyuni o milgi ka chɛ yɛlimaŋli di puuni ni zualinsi, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni chɛ ka o lam azaabakpeeni.
26. (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa wuhi Annabi Ibrahima Ka’aba zaashee, (ka yεli o): “Di laɣim M (Naawuni) mini shɛli jεm, kaniŋ N duu kasi, domin ban yɛn ti gindi li, ka zaandi puhiri jiŋli, ni ban kurundi ka ŋmεri gbiεɣu.
27. Yaha! (Yaa nyini Ibrahima)! Bolmi ninsalinim’ ni bɛ ti niŋ haʒi, bɛ nyɛla ban yɛn ka a na bɛ napɔna zuɣu, ni laakumi kɔɣu kam zuɣu, bɛ nyɛla ban yɛn yi soli waɣinli kam n-kana.
28. Domin bɛ ti nya bɛ daanfaani ni nyɛ shɛli, ka boli Naawuni yuli dabsimira (Haʒi dabsa) la puuni, domin O ni largi ba yiŋ biŋkobri la zuɣu. Dinzuɣu, ŋubmi ya di puuni shɛli, ka dihi ya faralana ŋun be miisim ni.
29. Di nyaaŋa, di tuya ni bɛ yihi bɛ daɣari (Ka bɛ pini bɛ zabri), ka pali bɛ daalikauli. Yaha! Ka bɛ gili yilikurili maa (Ka’aba).
30. Dini nyɛ shεm, ŋun kam tibgi Naawuni zalsi, tɔ! Dina n-nyɛ viɛnyɛla n-zaŋ ti o o Duuma sani. Yaha! Bɛ niŋ yiŋ biŋkɔbri halalsi n-tin ya, naɣila bɛ ni karindi shεli n-tiri ya (Alkur’aani puuni) maa. Dinzuɣu, niŋmi ya katiŋ’ ka chɛ daɣiri din yi buɣajεma ni na, ka Niŋ ya katiŋ’ ka chɛʒiri yɛltɔɣa.
31. Ka yi nyɛla ban zani tuhi Naawuni ni jεma, ka pa ban laɣindi O mini shɛli, dinzuɣu, ŋun ti bo nyintaa ti Naawuni, tɔ! Achiika! Di ŋmanila o yila zuɣusaa n-lu na, ka noombihi ʒɛri o, bee ka pɔhim ʒɛ o n-ti labi katiŋa.
32. Di ni nyɛ shεm, ŋun tibgi Naawuni daadiini alaamanima, tɔ! Achiika! Di be suhiri wuntia puuni.
33. Yi (Alahiʒinim’) mali anfaani di puuni, hali ni sahamirili (bɛ kɔrgibu saha). Din nyaaŋa, di kɔrgibu shee nnyɛ yili kurli maa (Ka’aba) gbini.
34. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) zali la ali’umma kam ka bɛ mali kɔrgibu shee, kadama bɛ bolimi Naawuni yuli O ni largi ba biŋkɔb’ shɛŋa maa zuɣu. Dinzuɣu, yi Duuma nyɛla Duuma yino, zaŋmi yi maŋ’ zaasa n-ti O. Dinzuɣu, (yaa nyini Annabi)! Tim ninvuɣu shεba ban filindi bɛ maŋa n-tiri Naawuni maa suhupεlli lahibali (ni Alizanda).
35. Ninvuɣu shεba bɛ yi ti boli Naawuni yuli, ka bɛ suhiri dam, ni ban niŋdi suɣulo ni yɛlibɛɣu din nya ba, ka nyɛla ninvuɣu shεba ban puhiri jiŋli, ka dihira Ti ni largi ba shεli puuni.
36. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) zali ya la laakumi kara maa ka bɛ be Naawuni jɛma daalaamanim’ puuni. Yi mali anfaani di (biŋkobri maa) ni, dinzuɣu (yi yi yɛnkɔrgi ba) tɔ! Yin bolimi ya Naawuni yuli bɛ zuɣu ka bɛ nyɛla ban ʒe m-pa taba zuɣu (kɔrgibu maa shee). Dinzuɣu, bɛ yi ti lu bɛ yɛɣili, tɔ! Yin ŋubmi ya di puuni shɛli, ka dihi ya faralana ŋun bi suhira, ni barimaanda. Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) balgi ba n-tin ya, domin achiika! Yi ni paɣi (Naawuni).
37. Di kariya ka di nimdi mini di ʒima paai Naawuni sani, amaa! Wuntia din yi yi sani m-paari o. Lala ka Ti balgi ba ntin ya, domin yi tibgi Naawuni O ni dolsi ya la zuɣu. Dinzuɣu! (Yaa nyini Annabi): “Tim tuunviɛla nim’ suhupiεlli lahibali (ni Alizanda).”
38. Achiika! Naawuni taɣirila ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli (ka chɛ chɛfurinim’ barina). Achiika! Naawuni bi bɔri bilkɔŋsilana kam, ni gutulunsi lana.
39. Bɛ saɣi ti bɛ ni tuhiri ninvuɣu shɛba (Muslinnim’) maa (kadama bε gba tuhumi bɛ chɛfurinim’ maa), domin bɛ di ba zualinsi. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn ti ba nasara.
40. Ninvuɣu shεba bɛ ni yihi bɛ yiŋsi puuni, ka di pa ni yεlimaŋli shεli zuɣu m-pahila bɛ yεlimi: “Ti Duuma n-nyɛ Naawuni.” Di yi di pala Naawuni ni zaŋdi ninsalinima n-taɣiri taba zuɣu, bɛ naan wurim faaranim’ jɛma shee, ni cheechi duri, ni Yahuudunim’ gba jεma shee, n-ti pahi Muslinnim’ jiŋ’ shεŋa bɛ ni boondi Naawuni yuli di puuni pam. Yaha! Achiika! Naawuni sɔŋdila ŋun sɔŋdi O. Achiika! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyɛŋda.
41. Ninvuɣu shεba Ti (Tinim’ Naawuni) yi ti ba yiko tiŋgbani yaaŋa zuɣu,ka bɛ puhiri jiŋli, ka tiri zakka, ka puhiri tuunvεla tumbu, ka mɔŋdi Naawuni ni mɔŋ shεli. Achiika! Naawuni sani ka yεllikam bahigu be.
42. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ yi labsi a ʒirilana, tɔ! Achiika! Annabi Nuhu niriba daa labsi o ʒirilana poi ni bana, n-ti pahi Aadu mini samuudunima (Annabi Hudu mini Annabi Salihu niriba).
43. Ni Annabi Ibrahima niriba, n-ti pahi Annabi Lutu niriba.
44. Ni Madyana nima (Annabi Sayibu niriba). Yaha! Bɛ daa labsi Annabi Musa ʒirilana, ka N (Mani Naawuni) daa naɣisi ti chεfurnima, din nyaaŋa, ka n-daa ti gbaai ba gbaarikpeeni, ka wula n-daa leei nyɛ namgbankpeeni ni N (Mani Naawuni) yɛltɔɣa?
45. Di zooiya ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ tiŋgbani shɛli hallaka, ka di nyɛla din di zualinsi, ka nyɛla di lu n-dahim di nyɛbli zuɣu, ni kobil’ shɛli din nyɛ zaɣikuŋ, ni nam yiya din du zuɣusaa.
46. Di ni bɔŋɔ,bɛ (Maka chεfurinim’) bɛ gola tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ka di chɛ ka bɛ mali suhi shɛŋabɛ ni yɛn mali tɛhira, bee tiba din wumdi yεlimaŋli, domin achiika! Di ni nyɛ shɛm, nimbihi bɛ zomda, amaa! Suhiri din be nyɔri ni n-nyɛ din zomda.
47. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ bɔri yomyom’ a sani (ni a chɛ ka) azaaba kaba na, Naawuni mi bɛ yiɣisiri O daalikauli. Yaha! Achiika! (Chiyaama) dahinyini a Duuma sani ŋmanila yuuntuhuli yi (Dunia) laasabu puuni.
48. Di zooiya ka N (Mani Naawuni) naɣisi ti tiŋgbani shɛli, ka di nyɛla din di zualinsi, din nyaaŋa, ka N-ti gbaai. Yaha! N-sani n-nyɛ labbu shee.
49. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Mani nyɛla saɣisigulana n-tin ya polo ni.”
50. Dinzuɣu, ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka tum tuunviεla, bɛ mali chɛmpaŋ, ni arzichi din bara.
51. Yaha! Ninvuɣu shεba ban yi n-zani ni bɛ saɣim Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima, ka tɛhiri ni bɛ nyɛla banyɛn tooi nyɛŋ Naawuni (ka zo n-tilgi), ban nim n-nyɛʒehiimi buɣum bihi.
52. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) na ʒin tim tuun’ so, bee Annabi so na poi ni nyini, naɣila o yi ti niŋ kore (ni yɛltɔɣa shεli), shintaŋ zaŋdila binshɛɣu n-labi o ni niŋdi shεli kore maa ni, ka Naawuni mi nyεhi shintaŋ ni zaŋ shɛli labi maa, din nyaaŋa ka Naawuni viɛlgi O aayanima. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋgu lana.
53. Domin O (Naawuni) zaŋ shintaŋ ni zaŋ shɛli labi maa ka di nyɛ dahimbu nti ninvuɣu shεba doro (munaafichitali) ni be bɛ suhiri ni, ni ninvuɣu shεba ban suhiri kuui. Achiika! Zualindiriba be namgbanikpeeni puuni din niŋ katiŋa.
54. Yaha! Domin ninvuɣu shεba bɛ (Naawuni) ni ti baŋsim maa baŋ ni achiika, di (Alkur’aani) nyɛla yɛlimaŋli din yi a Duuma (Naawuni) sanina,kati li yɛlimaŋli, ka bɛ suhiri doni. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn dolsi ninvuɣu shεba ban ti yεlimaŋli n-zaŋ chaŋ sochibga.
55. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa bi yɛn milgi ka kuli be zilsigu puuni hali ka Chiyaama yiɣisibu ti libgi ba, bee ka dabsiŋɔli (Zaadali) la daazaaba ti kaba ba na.
56. Dindali maa, nam daa yɛn nyɛla Naawuni ko dini, ka O yɛn ti niŋ fukumsi bɛ (daba) sunsuuni. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunviεla, tɔ!Bɛ yɛn ti bela yolsigu Daalizanda yiya la puuni.
57. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka labsi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ʒiri, tɔ! Filiŋ daazaaba be bɛ zuɣu (Zaadali).
58. Yaha! Ninvuɣu shεba ban zo Hiʒira Naawuni soli, din nyaaŋa ka bɛ ku ba, bee ka bɛ kpi, achiika! Naawuni ni largi ba arzichi din vɛla (Alizanda). Achiika! Naawuni n-nyɛŊun gari ŋun kam tiri arzichi.
59. Achiika! O (Naawuni) ni kpεhi ba kpεhilishee ka bɛ mammaŋ’ ti paɣi li. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Suɣulolana titali.
60. Lala n-nyɛ li, ŋun ti bɔhi biεri,ka di saɣisi bɛ ni niŋ obɛrim shεli tariga, din nyaaŋa ka bɛ lahi di o zualinsi, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn ti o nasara. Achiika! Naawuni nyɛla, Chεmpaŋlana, Gaafara Duuma.
61. Ŋɔ maa daliri nyɛla domin achiika! Naawuni nyɛla Ŋun zaŋdi yuŋ kpεhiri wuntaŋ’ ni, ka zaŋdi wuntaŋ’ kpεhiri yuŋ ni. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Nyara.
62. Ŋɔ maa daliri nyɛla domin achiika! Naawuni n-nyɛ yεlimaŋli. Yaha! Achiika! Bɛ (chɛfurinim’) ni jɛmdi binyεr’ shεŋa ka di pa Ŋuna (Naawuni) maa nyɛla ʒiri. Achiika! Naawuni mi nyɛla Ŋun nam du ka galsi.
63. (Yaa nyini ŋun gbilsiri tibli)! Di ni bɔŋɔ,abɛ mi ni achiika! Naawuni n-nyɛŊun siɣisi kom na zuɣusaa ka tiŋgbani leei vakaha. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun balgiri yɛla n-tiri O daba, Ŋun mi din sɔɣi.
64. Ŋuna n-su din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni. Yaha! Baŋmi ni kadama achiika! Naawuni n-nyɛ Bundana, Duuma paɣirigu.
65. Di ni bɔŋɔ, a bi nya kadama achiika! Naawuni n-nyɛŊun balgi din be tiŋgbani ni, ni ŋarim din chani kom ni ni O zaligu, ka O gbibi sagbana domin di ti lu tiŋgbani ni zuɣu naɣila ni O yɛdda. Achiika! Naawuni nyɛla Nambɔzɔrikpeeni lana, Zaadali Nambɔzobonaa.
66. Yaha! Ŋuna n-nyɛŊuntin yanyɛvuya, din nyaaŋa ka O kuri ya, kati lahiyɛn neei ya di nyaaŋa. Achiika! Ninsala nyɛla ŋun zooi gutulunsi.
67. Ti (Tinim’ Naawuni) zalila niriba kam ka bɛ mali zaligu ka mali li tumdi tuma. Dinzuɣu, (yaa nyini Annabi)! Di chɛ ka bɛ (chεfurinim’) ŋmε a namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ (a daadiini) polo. Yaha! Bolimi (ninsalinima) n-zaŋ chaŋ a Duuma (Naawuni) polo. Achiika! A nyɛla ŋun be dolsigu din nyɛ sochibgu zuɣu.
68. Yaha! Bɛ (chɛfurinim’) yi ŋmε a namgbankpeεni, tɔ! Nyini yεlima: “Naawuni mi yi tuuntumsa.”
69. Naawuni ni ti niŋ fukumsi yi sunsuuni Zaadali n-zaŋ chaŋ yi ni ŋmεri namgbankpeeni shɛli puuni maa.
70. (Yaa nyini Annabi)! A bi mi ni kadama achiika! Naawuni mi din be sagbana mini tiŋgbani ni. Achiika! Ŋɔ maa nyɛla din be litaafi (Lauhul Mahfuuz) ni. Achiika! Ŋɔ maa nyɛla soochi n-zaŋ ti Naawuni.
71. Ka bɛ (Maka chεfurinim’) naan jεmdi binyεr’ shεŋa din pa Naawuni, ka di nyɛla O ni bi siɣisi shεli daliri na, bɛ mi ka di baŋsim shɛli. Dinzuɣu, zualindiriba ti ka ŋun yɛn sɔŋ ba (Zaadali).
72. Yaha! Bɛ yi ti karindi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ tiri ba, a ni baŋ ni ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa je li bɛ nina polo, di di naan chɛ biɛla ni bɛ gɔhi ninvuɣu shεba ban karindi Ti aayanima n-tiri ba maa. (Yaa nyini Annabi) Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, n-tim ya lahibali ni din be n-gari lala? Dina nnyɛ buɣum shεli Naawuni ni niŋ ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali di daalikauli la. Yaha! Di labbu shee maa nyɛla din be.”
73. Yaa yinim’ ninsalinima! Bɛ ti ŋmahinli, dinzuɣu wummi ya li. Achiika! Binyεr’ shεŋa yi (chɛfurinim’) ni jεmdi ka di pa Naawuni maa ku tooi nam zoo, hali di yi niŋ ka bɛ (buɣa maa) zaa yi laɣim ni bɛ tum lala tuma. Yaha! Zoo yi dargi deei shɛli bɛ sani, bɛ ku tooi fa lika chɛ o, ŋun bɔri bukaata malgu, ni bɛ ni bɔri bukaata so sani maa zaasa chɔɣim ya.
74. Bɛ bi tibgi Naawuni ni di ni tu bɛ tibgi O shεm. Achiika! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyɛŋda.
75. Naawuni gahindila tuun’ shɛba Malaaikanim’ puuni, ka lahi gahindi ninsalinim’ puuni. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Nyara.
76. O (Naawuni) mi din be bɛ tooni, ni din be bɛ nyaaŋa (Dunia ni Chiyaama). Yaha! Naawuni sani ka bɛ labsiri yεllikam.
77. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Kurummi ya ka ŋmε gbiεɣu n-ti Naawuni, ka jεm ya yi Duuma (Naawuni), ka tum ya din viɛla, achiika! Yi nyɛla ban yɛn tilgi.
78. Yaha! Tuhimi ya Naawuni soli zuɣu ni di ni tu kamaata ni shεm, Ŋuna (Naawuni) n-gahim ya. Yaha! O bi zaŋ wahala shεli m-pa yi zuɣu adiini (Muslinsi) puuni. Di nyɛla yi ba Annabi Ibrahima daadiini, ŋuna n-nyɛŋun daa boli ya Muslinnima (litaafi shɛŋa din pun gari maa ni), n-ti pahi (Alkur’aani) ŋɔ maa puuni, domin Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) ti leei Shɛhiradira n-tin ya (Zaadali), ka yi gba leei shɛhiradiriba n-ti ninsalinima. Dinzuɣu, puhimi ya jinli, ka tin ya zaka, ka dihi ya Naawuni tabli, Ŋuna n-nyɛ yi Taɣira. M-bo ni Taɣira. Yaha! M-bo ni Sɔŋda.

Kundivihira

↑ Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
↑ Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[quran-1] Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).

[2] Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[1]

[2]