Yuŋgɔrim Suurili

surah
Pahi la	Alikuraan
Zuliya wuhibu	الإسراء
Japan zuliya (yuli kana) sabbu ni	よるのたび
Siɣili-lana yuli	Isra and Mi'raj
Be lɛbigili zuliya nima ni	17. The Israelites, Q31204672
Balli tuma bɛi balli yuli	laribanchi
Tuma ŋɔ maa zaa bɛla URL maa ni	https://quran.com/17
Nahingbaŋ	Meccan surah
Stack Exchange tag	https://islam.stackexchange.com/tags/surat-al-isra

E-Class

Yuŋgɔrim Suurili (Al-Isra ٱلْإِسْرَاء)^[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila Naawuni ni nam binyεra, ka di saɣisiri taba, ka kpεri taba ni shεm.

Aaya nima

Aaya nima:^[2]

1. Nam niŋ kasi n-ti Duuma so Ŋun zaŋ O dabli (Annabi Muhammadu) go yuŋgɔrim, n-yi Makka jiŋli ni n-zaŋ chaŋ Aksa jiŋ’ shεli Ti ni niŋ alibarka n-gili li la, domin Ti zaŋ Ti nam yɛlikpahinda puuni shεli wuhi o. Achiika! O (Naawuni) nyɛla Wumda, Nyara.
2. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti Annabi Musa litaafi (Attaura), ka zaŋ li leei dolsigu n-zaŋ ti Israaila bihi (ka yεli ba): “Di gbibi ya so ka o nyɛ yi ni dalim so ka pa ni Mani (Naawuni).”
3. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba Ti ni daa kpiɣi niŋŋarim puuni n-ti pahi Annabi Nuhu zuɣu la zuliya! Achiika! O (Annabi Nuhu) daa nyɛla dab’ so ŋun zooi Naawuni paɣibu.
4. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ fukumsi n-zaŋ chaŋ Israaila bihi sani litaafi (Attaura) puuni kadama: “Achiika! Yi (Israaila bihi) nyɛla ban yɛn saɣim tiŋgbani yaaŋa zuɣu yim yim buyi, yi mi ni lahi kpahi yεɣi Naawuni zalsi, ka di nyɛla kpahiyεɣi din galsi.”
5. Dinzuɣu, di yiti niŋ ka diba ayi maa puuni tuuli dini maa daalikauli saha kana, Ti (Tinim’ Naawuni) ni tim Ti dab’ shεba na ka bɛ ti tuhi ya, ka nyɛla bidibkuma tobu ni, ka bɛ yɛn ti kpe yi yiŋsi puuni (m-bɔriyi sheenibɛ kun ya). Di nyɛla alikauli shεli dinyɛn niŋ.
6. Din nyaaŋa (ka yi yɛn ti niŋ tuuba), ka Ti labsi nasara na n-ti tin ya, ka pahi ya ni arzichi mini bihi, ka zaŋ ya leei salo ban zooi tobu ni yibu.
7. Yi yi viɛlgi yi tuma, tɔ! Yi maŋ’ zuɣu ka yi viɛlgi, yi mi yi lahi tum ka di be, tɔ! Yi lahi niŋla yi maŋ’ zuɣu. Yaha! bahigu daalikauli maa saha yi ti kana, Ti (Tinim’ Naawuni) ni chɛ ka yi dimba maa saɣim yi nina polo, ka bɛ lahi kpe jiŋli (Aksa) puuni, kamani bɛ ni daa pun kpe li tuuli maa shεm. Yaha! Bɛ yɛn ti wurimla binshɛɣu kam bɛ ni yɛn tooi nyɛŋ, wurimbu ni yεlimaŋli.
8. Tamaha beni kadama yi Duuma ni zon ya nambɔɣu, yi mi yi lahi labi (yi tuumbiɛri ni), ka Ti (Tinim’ Naawuni) gba labsi (Ti daazaaba) n-tin ya na. Yaha! Ti zaŋla ʒahannama buɣum leei sarka n-ti chεfurinima.
9. Achiika! Alkur’aani ŋɔ maa dolsirila (ninsalinim’) n-zaŋ chaŋ din tuhi, ka lahi tiri ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tumdi tuunviεla suhupiεlli lahibali kadama bɛ mali laara din galsi.
10. Yaha! Achiika! Ninvuɣu shεba ban bi ti Bahigudali yɛlimaŋli, Ti (Tinim’ Naawuni) malila azaabakpeeni shili nguli ba.
11. Ka ninsala suhiri Naawuni din be kamani o ni suhiri din viɛla shεm. Yaha! Ninsala nyɛla ŋun bɔri yoma.
12. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) zali yuŋ mini wuntaŋ’ ka di nyɛ alaamanim’ ayi, ka Ti nyεhi yuŋ daalaama, ka zali wuntaŋ’ daalaama ka dinyɛla din ne, domin yi bo pini shɛli din yi yi Duuma (Naawuni) sani na. Yaha! Domin yi baŋ yuma kalinli ni laasabu. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) kahigila binshɛɣu kam ka di nyɛ kahigibu ni yεlimaŋli.
13. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋla ninsala kam tuma lo n-tabli o niŋgoli ni. Ka Ti yɛn ti yihi litaafi shεli na n-ti ti o Zaadali, ka o laɣim ni dina, ka di nyɛla din yɛrgi doya (ka o tuuntumsa sabi be di ni).
14. (Ka bɛ yɛli o): “Karimmi a litaafi (a tuuntumsa gbaŋ), zuŋɔ nyini mammaŋ’ saɣiyani a karia maŋ’ saliya.”
15. Ŋun dolsi, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣu ka o dolsi, ŋun mi bɔrgi, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o lahi bɔrigi, nyɛvuli shεli din mali taali ku tooi deei di nyɛvuli kpee taali. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) pala ban niŋdi azaaba, naɣila Ti timla tuun’ so na (ka tiŋ’ maa nim’ ti zaɣisi o).
16. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yi ti yu ni ti niŋ tiŋgbani shɛli nim hallaka, Ti chɛri mi ka di puuni asanzanim’ kpahi yɛɣi tarsi, ka yɛltɔɣali (azaaba) niŋ talahi bɛ zuɣu, ka Ti niŋ ba hallaka ni yɛlimaŋli.
17. Yaha! Di zooiya ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ tiŋgbananim’ hallaka Annabi Nuhu nyaaŋa. (Yaa nyini Annabi)! A Duuma (Naawuni) saɣiya niO nyɛ Baŋda ni dinsɔɣi O daba taya puuni, Nyara.
18. Ninvuɣu so ŋun bɔri yomyoma (Dunia biεhigu), tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni niŋ o yom’ di puuni ni ninvuɣu so Ti ni bɔra. Din nyaaŋa, kaTizalio ʒahannama buɣum,ka o ti yɛn kpe li, ka nyɛla bɛ ni galindi so, ka kari o yihi (Naawuni nambɔzobo) ni.
19. Yaha! Ŋun bɔri Bahigudabli, ka tum di tuma ni nyɛ shεli, ka lahi nyɛla ŋun ti Naawuni yεlimaŋli, tɔ! Bannim’ maa tuma nyɛla bɛ ni yɛn paɣi shεli.
20. Bɛ zaɣiyino kam, Ti tirila bambɔŋɔnima, ka tiri bambɔŋɔnim’ a Duuma (Naawuni) pini puuni. Yaha! A Duuma pini pala bɛ ni mɔŋdi shεli.
21. (Yaa nyini Annabi)! Yulimi Ti (Tinim’ Naawuni) ni tibgi bɛ puuni shεba taba zuɣu shɛm. Yaha! Achiika! Bahigu (Chiyaama) n-nyɛ din mali darzakara, ni tibginsim din gari.
22. (Yaa nyini ninsala)! Di bo Duuma so m-pahi Naawuni zuɣu, ka tileei bɛ ni galindi so, ni ŋun filiŋ.
23. Yaha! (Yaa nyini ŋun wumda)! A Duuma (Naawuni) zali zaligu kadama yi (ninsalinim’) miri ka yi jεm binshɛɣu naɣila O ko, ka be ba ni ma biɛrisuŋ, di yiti niŋ ka bɛ kurugu paagi a, bɛ yino bee bɛ niriba ayi maa zaa, tɔ! Nyini miri ka a yεli ba: “Kaashi gba.” Yaha! Di tahi bɛ zuɣu,ka yɛli ba jilma yεltɔɣa.
24. Yaha! Siɣisim a kpimkpama n-ti ba ka di nyɛla nambɔzɔbo dini, ka yεli: “Yaa n Duuma (Naawuni), zom ba nambɔɣu kamani bɛ ni daa yoli ma ka n-nyɛ zaɣabila shεm.
25. Yi Duuma (Naawuni) mi din be yi suhiri ni, yi yi nyɛla ninvuɣu suma, tɔ! Achiika! O (Naawuni) nyɛla Chεmpaŋlana n-ti ninvuɣu shεba ban niŋdi tuuba n-labri O sani na.
26. Yaha! Tim dɔɣim o talahi din ʒi a zuɣu, ni nandana, n-ti pahi sochanda, ka miri ka a di a daarzichi ni barina soli.
27. Achiika! Ninvuɣu shɛba ban niŋdi barina ni bɛ daarzichi nyɛla shintaŋ mabihi, shintaŋ mi nyɛla ŋun zooi gutulunsi ni O Duuma (Naawuni).
28. (Yaa nyini Annab)! A lԑbi biri ba, (ka di nyɛla a kala dinyɛn ti ba) ka nyɛla ŋun niŋdila kore ni a Duuma (Naawuni) nambɔzobo, tɔ! Nyini yεlimi ba yεltɔɣa ni zilimballi.
29. Yaha! Di zaŋ a nuu n-kirsi a niŋgoli ni (di leei biɛmlana), a mi di teeri li teebu zaa, ka leei bɛ ni galindi so, ka o liɣiri lahi naai ka chɛ o.
30. Achiika! A Duuma (Naawuni) yεrgirila arzichi tiri O ni bɔri so, ka tahiri miisim na n-ti tiri O ni bɔri so. Achiika! O nyɛla Ŋunmidin sɔɣi O daba tuuntumsa ni, ka lahi nyɛ Nyara.
31. Yaha! Di kuri ya yi bihi ka di nyɛla yi zɔrila fara zuɣu, Ti (Tinim’ (Naawuni) N-largiri ba bindirigu n-ti pahi yi mammaŋa. Achiika! Bɛ kubu nyεla taali din bara.
32. Yaha! Di miri ya zina, achiika! Di nyɛla tuumbɛɣu, ka di soli lahi nyɛ din be.
33. Yaha! Di kun ya nyɛvuli shεli Naawuni ni mɔŋ di kubu 1 naɣila ni di soli. Yaha! Ninvuɣu so bɛ ni ku ka o nyɛla bɛ ni di so zualinsi, tɔ! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ yiko ti o nyanzaanda (ni o niŋ kisaasi), amaa! O miri ka o niŋ barina kubu maa ni, domin achiika! O nyɛla bɛ ni sɔŋdi so.
34. Yaha! Di miri ya kpibga liɣiri, naɣila ni so’ shεli din viεla, halika o ti saɣi daadam. Yaha! Palmi ya alikauli. Achiika! Alikauli nyɛla bɛ ni yɛn ti bɔhi shεli yɛla (Zaadali).
35. Yaha! Palmi ya zaɣa di yi ti niŋ ka yi yɛn zahim. Yaha! Zahimmi ya ni aadalsi binzahindigu, dina n-nyɛ din gari ka di bahigu lahi viɛla.
36. (Yaa nyini ninsala)! Di doli a ni ka shɛli baŋsim, achiika! Wumbu mini nyabu, n-ti pahi suhiri zaasa nyɛla bɛ ni yɛn ti bɔhi (ninsala) shεli yɛla (Zaadali).
37. Yaha! Di chani tiŋgbani ni ka nyɛla ŋun fuhira. Achiika! Di kariya ka a tooi cheei tiŋgbani, a mi ku tooi paai zoya waɣilim.
38. Di zaasa zuɣubetali nyɛla bɛ ni je shɛli.
39. (Yaa nyini Annabi)! Ŋɔ maa be a Duuma (Naawuni) ni siɣisi shɛli wahayi n-ti a na ni yεmgoliŋga, ka miri ka a bo duuma so mpahi Naawuni zuɣu, ka bɛ ti zaŋ a n-labi ʒahannama buɣum ni, ka nyɛla bɛ ni galindi so, ka kari o n- yihi Naawuni nambɔzɔbo ni.
40. (Yaa yinim’ Maka chεfurinima)! Di ni bɔŋɔ, yi Duuma (Naawuni) gahimla yinim’ ni bidibsi, ka gbubi Malaaikanim’ puuni shɛba ka bɛ nyɛ bipuɣinsi n-ti O. Achiika! Yi yεrila yɛltɔɣa shɛli din bara.
41. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) kahigimi neei (yɛllikam) Alkur’aani ŋɔ puuni, domin bɛ (ninsalinim’) niŋ tεha, amaa! Di bi pahiri ba shεli naɣila guubu.
42. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Duuma shεba yidi pahiO (Naawuni) zuɣu kamani bɛ (chεfurinim’) ni yεri shεm, tɔ!Bɛ (duumanim’ maa) naan bo so’ shεli bɛ ni yɛn zaŋ m-paai Al’arshi lana (Naawuni) sani.
43. Onam niŋ’ kasi ka du, ka chɛ bɛ ni yɛri shɛli maa, dubu din galsi.
44. Sagbana ayɔpɔin mini tiŋgbani, n-ti pahi din be di sunsuuni niŋdi O la kasi. Yaha! Binshɛɣu n-kani naɣila di simsirimi ni O (Naawuni) paɣibu, amaa! Yinim’ (ninsalinim’) bi baŋdi bɛ simsibu maa. Achiika! O (Naawuni) nyɛla suɣulolana titali, Chɛmpaŋlana.
45. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A yi ti karim Alkur’aani, Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋdila saɣili n-niŋ a mini ninvuɣu shεba ban bi ti Bahigudali yεlimaŋli maa sunsuuni, ka di nyɛla din taɣira.
46. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋla binwɔri m-pili bɛ (chεfurinim’ maa) suhiri ni, ka zaŋ timsim (tikpirlim) niŋ bɛ tiba ni. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A yi ti teei a Duuma (Naawuni) koŋko yɛla Alkur’aani puuni, bɛ lebrimi biri, ka nyɛla ban guura.
47. Ti (Tinim’ Naawuni) mi bɛ ni wumdi li (Alkur’aani) ni daliri shɛli zuɣu, saha shεli bɛ yi ti wumdi a yɛltɔɣa, ni saha shεli bɛ yi ti gbaari saawɔra ashilo ni bɛ sunsuuni, saha shεli zualindiriba maa ni yεra: “Yi bi doli so m-pahila ninvuɣu so shirku ni gbaai.”
48. (Yaa nyini Annabi)! Yulimi bɛ ni tiri a ŋmahinli shεŋa, dinzuɣubɛ bɔrgi ya, ka ku lahi tooi dolsi sochibga.
49. Ka bɛ (Maka chɛfurinim’) naan yεli:“Dini bɔŋɔ, ti yi ti (kpi) ka leei koba din bursi. Di ni bɔŋɔ, ti nyɛla bɛ ni yɛn ti yiɣisi shɛba ka ti nyɛ binnamda pala?”
50. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Leemi ya kuɣa, bee kuruti (Naawuni nyɛla Ŋun yɛn labsi yi nyɛvuya ni, ka kari ya saliya).
51. Bee (ka yi leei) binnamdi shεli din galsi yi suhiri ni (n-gari lala). Tɔ! Ni baalim, bɛ (chɛfurinim’) ni yεli: “Ŋuni n-leei yɛn tooi labsi ti na? Yεlima: “Ŋun daa nam ya na piligu maa.” Tɔ! Ni baalim, bɛ ni gbaɣisi bɛ zuɣuri niŋ a ka yεli: “Bondali n-nyɛli? Yεlima: “Di yi pa shɛli ka di be yoma.”
52. Dabsi’ shεli O (Naawuni) ni yɛn ti boli ya ka yi saɣi (boligu maa) ni O paɣibu, ka yi (ninsalinim’) naan tεhiri ka yi na ʒin ʒini (Dunia puuni), naɣila saha biɛla.
53. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Yεlimi N daba ni bɛ yεlimi yɛltɔɣa din viεla, achiika! Shintaŋ zaŋdila yɛltɔɣa biɛɣu n-niŋdi bɛ (ninsalinim’) sunsuuni. Achiika! Shintaŋ nyɛla dima n-ti ninsala polo ni.
54. Yi Duuma mi yi yɛla, Oyibɔra, ka O zon ya nambɔɣu,O mi yi bɔra, ka O niŋ ya azaaba. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) bi tima na ni a tileei bɛ ni zaŋ maŋ dalim so.
55. Yaha! A Duuma (Naawuni) m-mi ban be sagbana ni mini ban be tiŋgbani ni. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) tibgila Annabinim’ maa puuni shεba bɛ taba zuɣu. Yaha! Ka Ti ti Annabi Daawuda Zabuura.
56. (Yaa nyini Annabi) Yεlima: “Bolmi ya binyεri shεŋa yi ni go n-yɛri ni bɛ nyɛla duumanim’ ka pa ni Naawuni maa, bɛ ku tooi vuui chuuta shεli kachε n ya, bɛ mi ku tooi ŋmalgi li n-ti so.
57. Bɛ (chεfurinim’ maa) ni boondi shεba yuya maa (kamani Annabi Issa mini Uzairu) gba bɔrila din yɛn zaŋ ba miri bɛ Duuma (Naawuni), kadama bɛ puuni ŋuni n-leei miri O. Ka bɛ niŋdi kore ni O nambɔzɔbo, ka zɔri O daazaaba, Achiika! A Duuma (Naawuni) daazaaba nyɛla bɛ ni zɔri shɛli.
58. Tiŋgbani shɛli n-kani naɣila Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ li la hallaka pɔi ni Zaadali, bee ka Ti niŋ ba azaabakpeeni. Ŋɔ maa nyɛla din pun sabi be litaafi (Lauhul Mahfuuz) puuni.
59. Yaha! Pa shɛli m-mɔŋ ka Ti (Tinim’ Naawuni) bi Ti alaamanim’ na m-pahila kurumbuninim’ maa daa labsi li la ʒiri. Ka Ti daa ti Samuudunim’ (Annabi Sɔlihu niriba) laakumi polo ni, ka bɛ di li zualinsi. Ti mi bi timdi alaamanim’ na, naɣila varsigu zuɣu.
60. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa yεla: “Achiika! A Duuma (Naawuni) gilila ninsalinim’ (ni baŋsim). Yaha! Ti bi zaŋ zahinli shεli Tini zaŋ wuha a (a gom ni) maa m-pahila di nyɛla dahimbu n-ti ninsalinima, lala n-nyɛ tia shεli bɛ ni narim (Zakkuumi tia) Alkur’aani puuni la. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) valsiri ba mi, amaa! Di bi pahiri ba shεli m-pahila kpahi yεɣi din galsi.
61. Yaha! (Yaa nyini Annabi) Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa yεli Malaaikanima: “Niŋmi ya suzuuda n-ti Annabi Adam, ka bɛ niŋ suzuuda maa naɣila Ibliisa (shintaŋ), ka o (shintaŋ) yεli:“Dini bɔŋɔ, n-yɛn niŋla suzuuda n-ti A ni nam so ka o nyɛla yεɣiri?”
62. Ka o (shintaŋ)yεli: “(Yaa n Duuma Naawuni)! Ma a nya a ni tibgi so n zuɣu maa, achiika! A yi naɣisi n-ti ma hali ni Zaadali, achiika! N-ni birgi o zuliya, naɣila bɛ puuni biɛla.
63. Ka O (Naawuni) yεli: “Chama, amaa ŋun tidolia bɛ puuni, tɔ! Achiika! Ʒahannama buɣum n-yɛn ti nyɛ yi sanyoo, ka di nyɛla sanyoo din pali.”
64. Yaha! Birimmi a ni yɛn tooi birim so bɛ puuni ni a kukoli, ka liri ba ni a yuri mini a tobbihi. Yaha! Pahimi bɛ zuɣu bɛ daarzichi mini bɛ bihi puuni. Yaha! Gbaami ba alikauli, shintaŋ mi bi gbaari ba alikauli shɛli m-pahila yɔhim.
65. (Ka Naawuni yεli): “Achiika! N daba (ban zani tuhi maa), a ka yiko shεli bɛ zuɣu. Yaha! A Duuma saɣi ni Oleeibɛ ni dalindi So.”
66. Yi Duuma (Naawuni) n-nyɛŊun chɛ ka ŋarim chani kom ni (ka di nyɛ anfaani) n-tin ya, domin yi bo O pini puuni. Achiika! O (Naawuni) nyɛla Nambɔzobonaa n-zaŋ tin ya.
67. Yaha! Chuuta shεli yi ti paai ya kom ni, ka binyεri shεŋa yi ni jɛmdi maa bɔrgi (yi haŋkya ni) naɣila O ko, amaa! Saha shεli O yi ti tilgi ya n-zaŋ kana duli, ka yi lahi lԑbi biri. Dinzuɣu, ninsala nyɛla ŋun zooi gutulunsi.
68. Di nibɔŋɔ, yi niŋla yεmbahiga ni O (Naawuni) chε ka tiŋgbani yεɣ’ shεli vali ya,bee ka Otim pɔhim biεɣu na yi zuɣu? Din nyaaŋa ka yi ku nya yi ni yɛn dalim so (ka pa ni Ŋuna).
69. Bee yi niŋla yεmbahiga ni O zaŋ ya labsi di (kom maa) ni din pahi ayi zuɣu,ka tim pɔhim bɛɣu din kabsiri binyεra nayi zuɣu, ka di (kom maa) din ya domin yi ni niŋ gutulunsi maa zuɣu. Din nyaaŋa, ka yi ku nya ŋun yɛn bɔhi Ti (Tinim’ Naawuni) biεri yizuɣu.
70. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) tibgi Adam bihi. Yaha! Ka Ti ʒi ba duli ni kom ni, ka largi ba bindira suma puuni. Yaha! Ka Ti tibgi ba Ti (Tinim’ Naawuni) ni nam binyεri shεŋa pam zuɣu,ka di nyɛla tibgibu.
71. Dabsi’ shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni yɛn ti boli ninsalinim’ balibu kam ni bɛ toondana, dinzuɣubɛ yi ti ti ninvuɣuso o tuuntumsa gbana o nudirgu ni, tɔ! Ban nim’ maa yɛn ti karimla bɛ gbana (ka di nyɛ suhupiɛlli ti ba), bɛ mi ku di ba zualinsi dobino kpilli yɛm pɔrlim kotomsi.
72. Ninvuɣu so ŋun minyɛ zom Dunia ŋɔ,tɔ! Zaadali o yɛn ti nyɛla zom, ka lahi nyɛŋun bɔrgi ka chɛ sochibga.
73. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Bɛ (chεfurinim’ maa) di chɛ biɛla ni bɛŋmalgi a ka chɛ Ti (Tinim’ Naawuni) ni siɣisi shɛli wahayi n-ti a na maa, domin a nam ʒiri shɛli din li m-pa Ti (Tinim’ Naawuni). Yaha! (A yidi niŋ lala), bɛ naan gbubi a ka a nyɛla bɛ sima.
74. (Yaa nyini Annabi)! Di yi di pala Ti (Tinim’ Naawuni) ni kpaŋsi a zuɣu, di di naan chɛ biɛla, ni a dalim bɛ polo.
75. Din ŋuna, Ti (Tinim’ Naawuni) naan chɛ ka a lam azaaba shɛli din nabgi biεhigu (Dunia) puuni, ka lahi chɛ ka a ti lam azaaba shɛli din nabgi a kpibu nyaaŋa. Din nyaaŋa, a naan ku nya ŋun yɛn tooi sɔŋa Ti zuɣu.
76. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Di di chɛ biɛla nibɛ (chεfurinim’ maa) varsi a (Maka) tiŋgbani ni, domin bɛ yihi a di puuni, bɛ mi naan ku lahi ʒini a nyaaŋa (Dunia puuni) naɣila saha biɛla.
77. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Di nyɛla Ti (Tinim’ Naawuni) ni tim tuun’ shɛba na pɔi ni nyini maa soli, a mi ku nya gɔŋbu ni Ti soli.
78. (Yaa nyini Annabi)! Puhimi jiŋli wuntaŋ’ ŋmalgili hali ni yuŋ yi ti zibgi, ni Asiba jiŋli puhibu, achiika! Asiba jiŋli puhibu nyɛla bɛ (Malaaikanim’) ni diri shεli shɛhira.
79. Yuŋ mi puuni, zaŋmi li (Alkur’aani) m-puhi jiŋli,ka dinyɛla pahigu n-ti a, achiika! A Duuma (Naawuni) nyɛla Ŋun yɛn ti yiɣisi a (Zaadali) zaashee din nyɛ paɣibu shee.
80. Yaha! Yεlima: “Yaa n Duuma (Naawuni)! Kpεhimi ma yεlimaŋli kpεhili shee, ka lahi yihi ma yihibu shee din nyɛ yɛlimaŋli. Yaha! Zaŋmi ma leei ŋun mali yaa A sani, ka nyɛla ŋun mali nasara (n dimba zuɣu).
81. Yaha! Yεlima: “Yεlimaŋli kana, ka ʒiri bɔrgi, achiika! Ʒiri pun nyɛla din yɛnbɔrgi.
82. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisirila din nyɛ alaafee mini nambɔzɔbo na Alkur’aani puuni n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, amaa! Di bi pahiri zualindiriba shεli m- pahila ashaara.
83. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yi ti ti ninsala yolisi yolsiri shɛli, o lebrimi biri, ka shɛli o maŋ’ yaɣiyini. Yaha! Din be yi shihi o, ka o leei ŋun yihi tamaha.
84. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Sokam tumdila tuma ni o soli zuɣu, dinzuɣu yi Duuma (Naawuni) n-nyɛŊun mi ninvuɣu so ŋun dolsi nzaŋ chaŋ sochibga.”
85. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ (Maka chεfurinim’) bɔhiri a nyɛvuli yɛla. Yεlima: “Nyεvuli baŋsim bela n Duuma (Naawuni) sani. Yaha! Bɛ bi tin ya baŋsim shɛli naɣila biɛla.
86. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) yi di bɔra, Ti naan nyεhi (Alkur’aani) shεli Tini siɣisi di wahayi n-ti a na maa (ka a di tam li a suhu ni). Din nyaaŋa, anaan kunya a ni yɛn dalim so (ka nya nasara) Ti zuɣu.
87. Naɣila nambɔzɔbo din yi a Duuma (Naawuni) sani na. Achiika! O pini nyɛla din galsi a zuɣu.
88. Yεlima: “Achiika! Ninsalinim’ mini alizinnim’ yi laɣim ni bɛ tahi Alkur’aani ŋɔ maa tatabo na, bɛ ku tooi tahi li na, hali di yi nyɛla bɛ shεba sɔŋ la taba.”
89. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) kahigi mi n-ti ninsalinim’ Alkur’aani ŋɔ maa puuni ni ŋmahinli balibu kam. Amaa! Ka ninsalinim’ pam zaɣisi (yɛlimaŋli) naɣili chεfuritali.
90. Ka bɛ (Maka chεfurinim’ maa) yεli: “Di kariya ka ti ti a (Muhammadu) yεlimaŋli naɣila a chɛ ka tiŋgbani puhi kobilnina n-ti ti na.”
91. “Bee ka a mali pu’ shεli din nyɛ dobino mini inabi (sinsaba) puri, di nyaaŋa, ka a (nyini Muhammadu) chɛ ka di puhi kulibɔna di sunsuuni, ka di shiri nyɛla puhibu ni yεlimaŋli.”
92. “Bee ka a chɛ ka sagbana lu ti zuɣu na, kamani a ni go n-yεri shεm, bee ka a tahi Naawuni mini Malaaikanim’ na polo ni.”
93. “Bee ka a mali salima yili, bee ka a du sagbana ni. Yaha! Di kariya ka ti ti yεlimaŋli ni a zuɣusaa dubu maa, naɣila a sheei na ni litaafi shɛli, ka ti karindi li.” Yεlima: “N Duuma (Naawuni) nam niŋ kasi, m-pa so m-pahila ninsala, ka lahi nyɛ tumo (n-zaŋ kana yi sani).”
94. Ka shɛli n-daa mɔŋ ninsalinim’ yεlimaŋli tibu saha shεli dolsigu ni daa ka ba na m-pahila bɛ yεlimi: “Di nibɔŋɔ, Naawuni shiri timla ninsala na ka o ti nyɛ tumo?”
95. Yεlima: “Di yi di nyɛla Malaaikanim’ m-be tiŋgbani ni chana ni suhudoo, Ti naan siɣisi ba Malaaika so na ka o yi zuɣusaa na n-ti leei tumo (nzaŋ kana bɛ sani).
96. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Naawuni saɣi ni O leei Shɛhiradira m mini ya sunsuuni. Achiika! O nyɛla Baŋda ni din Baŋda ni dinsɔɣi O daba tuuntumsa ni, ni Nyara.
97. Yaha! Naawuni ni dolsi so, tɔ! Ŋuna n-nyɛŋun dolsi, O mi yi birgi so, tɔ! Di kariya ka a nya (sɔŋdiba) ban yɛn tooi taɣi bakapa ni Ŋuna. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yɛn ti neei ba mi Zaadali ka bɛ nina ba tiŋgbani ni ka nyɛla zoomba mini biriti, ni tikpiranima. Bɛ labbu shee n-yɛn ti nyɛʒahannama buɣum ni, saha shεli kam ka di (buɣum maa) ti kpi, ka Ti (Tinim’ Naawuni) pahi ba buɣum kpeeni.
98. Dina n-nyɛ bɛ sanyoo, dama bɛ niŋla chεfuritali ni Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima, ka yεli:“Dini bɔŋɔ, ti yi ti (kpi) ka leei koba ka burisi. Di ni bɔŋɔ, ti nyɛla bɛ ni yɛn yiɣisi shɛba ka ti leei binnamda pala?
99. Di ni bɔŋɔ, bɛ bi nya kadama Naawuni so Ŋun nam sagbana mini tiŋgbani nyɛla Ŋun yɛn tooi nam bɛ tatabo? Yaha! O zali ba la saha shεli din ka zilsigu di puuni, ka zualindiriba zaɣisi li naɣila (bɛ bɔrila) chεfuritali.
100. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di yi di nyɛla yinima n-su n Duuma nambɔzɔbo (arzichi) sɔŋbu shee, tɔ! Yi naan niŋ biɛm, dama yizɔri dabiɛm ni yi ti dihi ka di naai zuɣu. Dinzuɣu ninsala nyɛla biɛmlana.
101. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa ti Annabi Musa alaamanima awei polo ni, dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Bɔhimi Israaila bihi saha shεli o (Annabi Musa) ni daa kaba na, ka Fir’auna yεli o: “Yaa nyini Musa Achiika! Mani tεhiri ni a nyɛla ninvuɣu so shirku ni gbaai.”
102. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Achiika! A mi ni ka so n-siɣisi dimbɔŋɔnim’ zaa, naɣila sagbana mini tiŋgbani Duuma, ka di nyɛla kpahim. Yaha! Yaa nyini Fir’auna! kpahim ya ka a nyɛla ŋun niŋ hallaka.”
103. Ka o (Fir’auna) niŋ niya ni o yihi ba (Annabi Musa mini o niriba Misra) tiŋgbani ni, ka Ti (Tinim’ Naawuni) chɛ ka kom di o mini ninvuɣu shɛba ban pahi o zuɣu namgbaniyini.
104. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) yεli Israaila bihi o (Fir’auna kum) nyaaŋa: “Ʒinimi ya (Misra) tiŋgbani ni, amaa! Bahigudali (Chiyaama) daalikauli maa yi ti kana, Ti ni zaŋ yana ka yiti nyɛla laɣinsi koŋkoba.”
105. Ni yεlimaŋli ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi li (Alkur’aani) na, ni yεlimaŋli mika di siɣi na. (Yaa nyini Annabi)! Ti bi tim a na naɣilaa ti nyɛ suhupiεlli lahibali tira (ni Alizanda), ka nyɛ saɣisigulana (ni buɣum daazaaba).
106. Alkur’aani mi, Ti (Tinim’ Naawuni) piripiri li mi domin a (Annabi Muhammadu) ti karim li n-ti ninsalinim’ ka di (aayanim sheebu) mali naɣisibu. Yaha! Ka Ti siɣisi li, siɣisibu ni yεlimaŋli.
107. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Tim ya li (Alkur’aani) yɛlimaŋli, bee ka yi bi tiyεlimaŋli. Achiika! Ninvuɣu shεba bɛ (Naawuni) ni daa ti baŋsim (Yahuudu mini Nashaaranima) pɔi ni dina maa, bɛ yi ti karindi li n-tiri ba, bɛ lurila bɛ yɛnonim’ zuɣu,ka nyɛla ban niŋdi suzuuda.
108. Ka bɛ yεra: “Ti Duuma nam niŋ kasi, achiika! Ti Duuma (Naawuni) daalikauli nyɛla din yɛn niŋ.”
109. Ka bɛ luri bɛ yɛnonim’ zuɣu nkuhira, ka di pahiri ba maŋ’ gbargi n-ti Naawuni.
110. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Bolimi ya O Naawuni, bee ka yi boli O Nambɔnaa,” di zaɣiyino kam ka yi boli O (di nyɛla yim), O malila yuviεla. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Di yihi karim polo ni (a jiŋli puuni) n-ti yεɣi,a midisɔɣi li pam. Dinzuɣu, bom soli nzani di (diba ayi maa) sunsuuni.
111. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Paɣibu balibu kam nyɛla Naawuni so Ŋun ka bia la dini, O mi ka nyintaa O nam puuni. Yaha! O ka ŋun sɔŋdi O domin chɔɣinsi zuɣu, ka tibgi O, ka di nyɛla tibgibu ni yɛlimaŋli.

Kundivihira

↑ Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
↑ Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[quran-1] Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).

[2] Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.

[1]

[2]