Finnish sauna

Diyila Dagbani Wikipedia
Finnish sauna
activity
Yaɣ shelisauna Mali niŋ
Facet ofsauna Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaFinland Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, National Inventory of Living Heritage in Finland Mali niŋ

Finnish sauna (fi, Tɛmplet:Lang-sv) nyɛla din be Finnish[1] mini Estonian culture.[2]

Bɛ daa zaŋ li pahi UNESCO Intangible Cultural Heritage Lists silimin gɔli December biɛɣ'pinaayopɔin dali yuuni 2020 din daa niŋ ka bɛ ʒini ni UNESCO Intergovernmental komitii zaŋ n-ti Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage.[3] Di nyɛla tiŋgbani maa ni saɣi n-ti shɛli, Finnish Heritage Agency komitii mini Finnish sauna tiŋ shɛŋa ban kpaŋsiri "sauna culture" nyɛla ban daa niŋ kpaŋmaŋ ka bɛ zaŋ li pahi ka di nyɛla di talahi tali zuɣu.[4][5] Estonia UNESCO Intangible Cultural Heritage Lists smoke sauna tradition nyɛla bɛn daa zaŋ shɛli pahi tum yuuni 2014.[6]

Bachi ŋɔ sauna maŋmaŋ nyɛla din piligi Finnish.[7] Estonian balli puuni bɛ booni li la saun.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Pili li zaŋ n-ti sauna[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sauna din be Finland nyɛla kali kurili ka din pili saha shɛli ni niŋ tom pam ni niri baŋ amaa lahabali shɛli nyɛla din wuhi ni di daa piligi la yuuni 7000 BC.[citation needed] Yiya nyɛla din daa pun be Europe lala saha ŋɔ amaa Finnish kom subu sabi niŋ taarihi ni daa bɛ niŋ viɛnyɛla.

Reformation in Scandinavia saha, saunas nyɛla bɛn daa kpaŋsi shɛli tiŋgbana pam ni dama European kom subu yiya nim ni nyɛla bɛn daa kpihim shɛli.

Daliri shɛli din lahi che ka sauna kali ŋɔ mali yaa Finland nyɛla sauna ni mali anfaani shɛm. Niriba daa yi chana, tuuli binshɛli bɛ ni daa niŋdi nyɛla sauna miɛbu. Finns nyɛla ban zaŋ sauna lee bɛ biɛhigu shee, dibu shee, kashii niŋbu kpaŋsibu shee ka daa lahi nyɛ bɛn duɣiri bɛ bihi luɣ'shɛli. Daliri shɛli din lahi che ka niriba yu sauna nyɛla di tiri la luɣ'shɛŋa din maai pam tulim.

Finnish sauna customs[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sauna ladle and bucket
Finnish vihta (vasta in Eastern Finland), made of birch. It is used in traditional sauna-bathing for massage and stimulation of the skin.
Women using vihtas

Saunas nyɛla din be Finland nim biɛhigu puuni. Di nyɛla din be "shores" zaŋ n-ti Finland's lake nim pam, yiya ni, tuma du'zuɣuri ni, jinaduu n-ti pahi hali 1,400 metres (4,600 ft) din be Pyhäsalmi Mine. Sauna nyɛla talahi binshɛli din pahi bɛ kaya binyɛra ni [8] ka ninvuɣ shɛba ban mali yiko nyɛla ban niŋdi sauna kamani yim bakoyi pulini. Kali dabisili zaŋ n-ti sauna nyɛ asibiri dali.[9]

Sauna niŋbu nyɛla din mali yaa hali ka Finns ninvuɣ so ŋun be sambani kunna niŋdi sauna: hali Finnish dolodolo jama duu din be Rotherhithe, London, nyɛla din mali di maŋmaŋ sauna. Finnish sooja nim ban be zabili goobu soli nyɛla ban gba niŋdi bɛ saunas;hali UNMEE mission din be Eritrea, gba nyɛla din daa pahi tuuli sauna shɛŋa bɛn daa miɛ maa ni.[10] Second World War-era Finnish sooja nim nyɛla ban daa yɛli ni vuhim awa nim anii nyɛ battalion ni tooi zaŋ shɛli miɛ saunas.[citation needed]

Sauna niŋbu nyɛla din piligiri ni niŋgbuna kom paɣabu, sauna duu puuni ʒinibu nyɛ din paya ka duu ŋɔ tulim nyɛ kamani 80–110 °C (176–230 °F). Din bɔŋɔ nyɛla din yɛn tahi "wet steam" na ka bɛ booni li löyly, ka di nyɛ din yɛn pahiri kom ŋɔ miniapparent temperature din be sauna.[11] Bachi ŋɔ löyly koŋko nyɛ bɛn mali shɛli niŋdi n-tiri lala "type of steam" ŋɔ; Finnish bachi ŋɔ höyry ('steam, vapour') palla bɛn niŋdi shɛli gbaai yihi tabibi shee. Kamani löyly din be Finnic languages kamani Karelian löyly, Estonian leil, Votic leülü, Veps l'öl' n-ti pahi Livonian löul. Ka di zaa gbunni nyɛ 'spirit, breath, soul' ka di zaa nyɛ din niŋdi Uralic languages--ŋmahinli Udmurt lul, Komi lol, Mansi läl ('life'), Khanty lil n-ti pahi Hungarian lélek.[12]

Sausages and beer are traditional refreshments after having a sauna.


Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Belinda Jackson (14 February 2020). Finnish sauna rules: Five things you need to know. Stuff.co.nz.
  2. Lisa & Kristen Dobbin. "Lessons in Estonian culture for beginners 3: hot steam, cold water and the naked truth" estonianworld.com, 20.09.2013
  3. Saunaperinne Suomesta valittiin Unescon aineettoman kulttuuriperinnön luetteloon (fi). Museovirasto.
  4. Sauna culture in Finland. UNESCO.
  5. Finnish sauna culture steams up UNESCO Heritage List. YLE (2020-12-17).
  6. "Smoke sauna tradition in Võrumaa added to UNESCO Intangible Cultural Heritage List" ERR, 27.11.2014
  7. Sauna. Merriam-Webster.
  8. Valtakari, P.: Finnish Sauna Culture - Not Just a Cliché. The Finnish Sauna Society.
  9. Korhonen, N.: The sauna - a sacred place. Universitas Helsingiensis, 4/1998, Helsinki University, Helsinki.
  10. Aurén, V.: Barettiyhdistyksiltä Eritrean Sacristin kirjat (Finnish) Archived 2019-11-13 at the Wayback Machine. Finnish Peacekeepers.
  11. A chirim ya: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Tribune1970
  12. Häkkinen, Kaisa (2005) [2004]. Nykysuomen etymologinen sanakirja (in Finnish). WSOY. p. 657. ISBN 951-0-27108-X.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Spoken Wikipedia

Tɛmplet:Finland topics

Tɛmplet:Nudity Lua bi niŋ dede:bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')