Cantu a tenore

Diyila Dagbani Wikipedia
Cantu a tenore
vocal technique, music genre
Yaɣ sheliItalian folk music, polyphony Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaItalia Mali niŋ
Ŋun bɔhim ŋa nyɛethnomusicology Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://esmediterrani.info/2021/01/20/canto-a-tenore/, https://ich.unesco.org/en/RL/00165, https://ich.unesco.org/fr/RL/00165, https://ich.unesco.org/es/RL/00165 Mali niŋ

Tɛmplet:More footnotes needed Tɛmplet:Infobox music genre

Cantu a tenòre (Tɛmplet:Lang-sc; Tɛmplet:Lang-it) nyɛa yilibu nahingbana balishɛli din be Sardinia kosunsuuni tiŋgbani ni (Italy kosunsuuni tiŋgbana ni din do buyi zuɣu gaisim polo land), di bahi bahindi Barbagia, amaa Sardinian gba mali lala kali ŋɔ nahingbaŋ shɛŋa.

Yuuni 2005, UNESCOdaa zaŋ cantu a tenore niŋ "intangible cultural heritage" nahingbaŋ.[1][2]

Bachi maa ni pili shɛli[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bachi din nyɛ "tenore"bi tu ka di gabiri ni bachi din nyɛ "tenor"din buɣisiri nolini rijisita; di nyɛla salima yila yilibu sitaaya shɛli ka di waiginsim yirina luɣili kam nima ni booni li shɛm lala konsunsuuni tiŋgbani ŋɔ yaɣa ni, kamani bɛ booni li la taja, Gallura tiŋgbani ni ka booni lli concordu, Logudoro tiŋgbani ni (Sassu 1978).

Barbagia yaɣili polo Sardinia kkosunsuuni tiŋgbani ŋɔ ni,"polyphonic singing": cuncordu, di tooi zooi la maliŋ yila, ka di yiini ni kukoya , ni tenore, di tooi yiinii ni kukoya din du zuɣusaa.

Singers from Nuoro (Nùgoro) in 1903.

Technique[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Map of polyphonic folk music in Italy

Cantu a tenore nyɛla kali yila din yiini ni dobba niriba anahi ban zaani booli kpulli ni.[1] Yili yiini kam malili o ni yiini yili shɛli, din doli ŋɔ na pɛa taba zuɣusaa zaŋ sheei gbunni kumsi polo (tenore gbunni balishɛli):

  • 'oche bee boche (bolibu /oke/ bee /boke/, 'kukoli') di nyɛla kukoli yini

mesu 'oche bee mesu bochenyɛla kukoli chaɣu'

  • contra n-nyɛ 'counter'
  • bassu n-nyɛ 'bass'

Bassu mini 'oche yilibu nyɛla yim,ka contra do bassu zuɣusa bunu zuɣu. 'Oche mini mesu 'oche yiini mi ni kukoya din din bɛ niɣinda, ka contra mini bassu yiini ni kukoli jiligi niɣimbu.

'Oche yiini la Sardinian yɛltɔɣatamalisi, din ni tooi nyɛ salima, taarihi, din kuri lari bee nangbankpeeni baibu. Yila maa chanimi ni yɛltɔɣa din ka haŋkali (kamani shɛhirili bim-bam-boo).

Kali din yi polo ni wuhi shɛm, mesu 'oche kumsi tɔɣisiri lla pɔhim bee ʒɛɣu, ka contra kumsi tɔɣisiri pɛɣu kumsi ka bassu mi kumsi tɔɣisiri nahu kumsi.

Kukoli yini n piligiri "monodic vocal line" ka niriba naan yi ti pahi o zuɣu sahashɛli o yi ti yɛli ni bɛ pahima.

Tradition[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tenores di Bitti

Di mini saha ŋɔ cuncordu mini cantu a tenore nyɛla dobba ko ni niŋdi shɛli maa zaa yoli, bɛ na kuli teeri shashɛli paɣaba ni daa niŋdi li yɛla, n doli "matriarchal" ali din be Sardinia. "Anthropologists" shɛba ni yɛli shɛm, cantu a tenore nyɛla bɛ ni daapun niŋdi shɛlli "Nuragic times" saha.Tɛmplet:Cn

Ninvuɣi shɛba bana niŋ a tenore shɛba n-nyɛ Tenores di Bitti, Tenore de Orosei, Tenore di Oniferi n-ti pahi Tenores di Neoneli.

Noosi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Macchiarella, Ignazio (1990). "La polivocalità di tradizione orale in Italia". "Le tradizioni popolari in Italia; canti e musiche popolari" a cura di Roberto Leydi. Milano: Electa. ISBN 8843532464.
  • Mercurio, Paolo (2001). Dialogo del Canto a Tenore. Solinas, Nuoro.
  • Sassu, P. (1978). La musica sarda. Milano: 3 LPs and booklet, Albatros VPA 8150-52. Cited in Tɛmplet:Harvtxt.
  • Mercurio, Paolo (2014). Introduzione alla Musica Sarda. Narcissus, Milano. ISBN 9788868850135.

Listening[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

See also[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:External media

Tɛmplet:UNESCO Oral and Intangible music