Kumi Odori

Diyila Dagbani Wikipedia
Kumi Odori
waa balibu
Yaɣ sheliwahi Mali niŋ
KaliRyukyuan culture Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaRyukyu Kingdom, Japan Mali niŋ
Din yihirina bee n maanaTamagusuku Chōkun Mali niŋ
Yihibu saha1719 Mali niŋ
Location of creationOkinawa Prefecture Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusImportant Intangible Cultural Property of Japan, Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00405, https://ich.unesco.org/fr/RL/00405, https://ich.unesco.org/es/RL/00405 Mali niŋ

Kumi odori (組踊, Okinawan: Kumi wudui) nyɛla lahabali zaŋ n-ti Ryūkyūan kali waa. Kumi odori bee Kumi wudui gbunni nyɛla "combination dance" bee "ensemble dance".

Di nyɛla din daa piligi Ryūkyūan din nyɛ tiŋzuɣu zaŋ n-ti Shuri, Okinawa yuuni 1719, tuuli daliri shɛli din daa che ka bɛ kpa waa ŋɔ nyɛla bɛ daa bɔrimi ni bɛ laɣim niriba nangban yini ka taɣi walibu walibu Ryūkyū. Tamagusuku Chokun, Ryūkyūan courtier ban daa daa be bin din gbaai yuuni 1684 hali ni yuuni 1734 nyɛla ban daa niŋ kpaŋmaŋ pam piligi kumi odori. Di nyɛla din be East Asian wahi ni, kumi odori nyɛla din tooi niŋdi Okinawan saha ŋɔ ka Japanese gomnanti zaŋ li pahi Important Intangible Cultural Property. Yuuni 2010 bɛ daa zaŋ waa ŋɔ pahi UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.[1]

Taarihi yɛltɔɣa mini siyaasa tali biɛhigu piligu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ryūkyū Islands nyɛla din mali gari 140 islands ka pihinahi nyɛ din be "southernmost Japanese main islands". Nangban kpeeni nyɛla din daa be ni yuma din gari maa zaŋ n-ti Ryūkyū sulinsi. Island zaŋ n-ti Okinawa nyɛ ban daa tuui su ka daa booni li aji bee anji ka bɛ Naa daa nyɛ Shō Hashi 15th century (Smits 90). Okinawa nyɛla ban daa yɛligi gili Ryūkyū's islands. Kuhima mini damma nyɛla din daa chani viɛnyɛla pam East Asia 15th century naaibu ni mini 16th century piligu ka Ryūkyū's n-daa nyɛ ban niŋ kpaŋmaŋ pam zaŋ nangban yini na Japan mini China sunsuun. Din daa niŋ ka kuhima ni damma ŋɔ daa bi lahi chani viɛnyɛla, Ryūkyū nyɛla bɛn daa bɔri ni bɛ zaŋ shɛli kpɛhi Japan. Yuuni 1609, Satsuma domain invaded nyɛla ban daa zaŋ yaa zaŋ Ryūkyū Kingdom pahi bɛ vassal din yɛn che ka biɛhi shɛli din be bɛ mini China nim sunsuun ŋmaai, dizuɣu bɛ daa be la bɛ sulinsi ni hali ni yuuni 1872 (Smits 91).

Repertory[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kumi odori nim ayobu nyɛ bɛn lihiri shɛli zuɣu, Chokun nyɛ niriba pam ni mi shɛli. Di nyɛla bɛn pirigi shɛli buyi: "domestic plays", ka bɛ booni li sewa mono mini "historical plays" ka bɛ booni dimi jidai mono. Jidai mono "vendetta plays" mi ka booni li (kataki-uchi mono).[2]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Foley, Kathy. “Shushin Kani’iri (Possessed by Love, Thwarted by the Bell): A Kumi Odori by Tamagusuku Chokun, as Staged by Kin Ryosho." Asian Theatre Journal 22.1 (2005) 1-32 [journal on-line]; (accessed 24 July 2007).
  • Smits, Gregory. "Ambiguous Boundaries: Redefining Royal Authority in the Kingdom of Ryukyu", Harvard Journal of Asiatic Studies 60.1 (2000) 89-123 [journal on-line];
  • Thornbury, Barbara E. “National Treasure/National Theatre: The Interesting Case of Okinawa’s Kumi Odori Musical Dance-Drama", Asian Theatre Journal 16.2 (1999) 230–247, [journal on-line]; (accessed 24 July 2007).
  • Nishimura, Kunio (February 2002). "Performing Miracles". Look Japan. Archived from the original on 2002-05-23.

Noosi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:UNESCO Oral and Intangible music