Sega (genre)

Diyila Dagbani Wikipedia
Sega (genre)
music genre, waa balibu
Yaɣ shelimusic of Seychelles Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaFrance, Mauritius Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01003, https://ich.unesco.org/fr/RL/01003, https://ich.unesco.org/es/RL/01003 Mali niŋ

Tɛmplet:Infobox music genre

Sega (French: Séga) nyɛla music genre nim puuni zaɣa yini din mali yaa zaŋ n-ti Mauritius mini Réunion. Di kuli nyɛla waa baŋsim yaɣili, din mali binkumda, salima salimbu n-ti pahi kaya ni taada wahi. Di di din niŋ bayana be Mauritius nyɛ fusion genre Seggae mini bhojpuri variations, ka Réunion mi mali maloya pahi, di nyaaŋa be daa ti zaŋ li miri zaɣakurili maa, binkumda daa nyɛla din piligi tiŋgbani yuli booni Madagascar. Sega balibu nyɛla din yina balli koŋkoba din kalinli galisi pam zaŋ n-ti Mauritius.

Sega (Traditional Mauritian Sega, Sega tambour Chagos, Sega tambour of Rodrigues Island) nyɛla binshɛli din pahi UNESCO's Intangible Cultural Heritage yuya ni.

Sega nyɛla binshɛli din nya di pili li binkumda zaŋ n-ti dabba (slaves) n-ti pahi bɛ ninvuɣ shɛba ban kpi ni ka nyɛ Mauritian Creole people ka nyɛ bɛn yiinda shɛli Mauritian Creole bee Réunionese Creole. Sega lahi nyɛla din niŋ bayana islands zaŋ n-ti Agaléga mini Rodrigues n-ti pahi Seychelles, amaa binkumda mini waa ŋɔ nyɛla binshɛli din mali waliginsim ka nyɛ bɛn yiinda shɛli islands' respective creole languages. Yuun shɛŋa din gari maa, Sega binkumda daa nyɛla din jɛndi kaya ni taada nima nim kamani ravanne mini triangle, di daa nyɛla yili shɛli bɛn yiinda wuhiri adalichɛ kalinsi Mauritian, Sega yili ŋɔ nyɛ Santé engagé.

Buɣisibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Binkumda ŋɔ zaŋ jɛndi kaya ni taada nyɛla binshɛli bɛn daa improvised ka daa kpaŋsi li pam pahi.[1] Di daa na tumi nyɛ binkumda mini waa koŋko amaa bɛ daa lahi zaŋ li ka di nyɛ dirges ka nyɛ din be traditional exorcisms.

Binkumda nima(Instruments)[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kaya ni taada binkumda nima nyɛ:[2][3][4]

Tantam gba nyɛla din be ni, din nyɛ binkumda niini ka nyɛ "stringed instrument" ka ŋmɛri li doli binkumda maa.[5] Pumpɔŋ, electric guitars mini keyboards nyɛ mali shɛli niŋdi binkumda ŋɔ.[5]

Lyrics[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lyrics zaŋ n-ti saha ŋɔ sega binkumda nyɛla din jɛndi "inhabitants"; di pa din jɛndi ninvuɣ shɛba ban ŋmɛ yila ŋɔ.[6]

Dance[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sega nyɛla waa shɛli din wara ka napɔŋ ŋɔ bi wɔɣiri ka chɛri tiŋgbani.[2] Amaa, niŋgbina maa zaa nyɛla din damda. Paɣa nyɛla ban mali nii kara, colourful, circular skirts ka ni di yɛn chɛ ka bɛ tooi damdi bɛ maŋ viɛnyɛla. Kali puuni, dabba nyɛla ban yɛri nima din mali kom ni jinjam ŋmahi.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di pili[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sega binkumda nyɛla din piligi "slave populations" zaŋ n-ti Mauritius mini Réunion di nyaaŋa ka nyɛ din waligi gili Seychelles. Di tuui nyɛla 6/8 meter ka mali di waa.[7]

Sega's pili zaŋ n-ti ninvuɣ shɛba ban pa islands nyɛla din bi mi.[8] Amaa niriba nyɛla ban saɣiti ni di mali Afro-Malagasy pili ka nyɛ din laɣim African bee Malagasy yila ni European music.[8] European yaɣili nyɛ folk dance music kamani polka, waltz n-ti pahi quadrilles.[2]

Gatan Benoit nyɛla ŋun yɛli ni sega nyɛla yina Madagascar ka Boswell lahabali wuhiri ni sega mini famadihana nyɛla din ŋmani taba, Merina "death ritual".[1] Arago nyɛla ŋun baŋ li ni (t)chéga ka yɛli ni di yina la Mozambique.[1] O yɛliya ni di ŋmani la fandango mini chica (dance) din yina Brazil ka di pili nyɛ African music ka yina Mozambique mini Angola.[1] Di yuli n-daa booni "African" by sega musician Jacques Cantin.[8]

Place in society[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Taarihi puuni, Sega nyɛla niriba ni daa bɛ lihi nyɛ waa shɛli dama di daa nyɛla dabba yila.[9] Catholic Church nim nyɛla ban daa ji Sega dama di daa nyɛla din jɛndi sexuality mini alcohol.[10]

Hali ka Mauritian yili yiinda Ti Frère daa ti lɛbi ninvuɣ so salo pam ni baŋ yuuni 1960s, sega nyɛla bɛn daa na ŋmɛri shɛli soɣasim ni.[1] Din daa yi polo ni dahin shɛli nyɛ o ni daa zaŋ li duu akpaaku zuɣu yuŋ dahin shɛli Sega at Mount Le Morne silimin gɔli October biɛɣ'pihita dali yuuni 1964.[9] Di pa nyɛla Mauritius tiŋgbani nim yila.[9]

Modern varieties[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sega nyɛla din pa niŋ bayana gili islands zaŋ n-ti Mauritius, Réunion, Seychelles, Comoros, Mayotte n-ti pahi Rodrigues, ni Madagascar. Pumpɔŋ, sega nyɛla bɛn zaŋ shɛli pahi jazz, zouk, n-ti pahi fusion genre ni reggae ka bɛ mi li Seggae.[11] African music nim nyɛla ban zaŋ sega pahi tum yuuni 1980s.[1]

Santé engagé[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Santé engagé nyɛla yila zaŋ n-ti Mauritian music din nyɛ yili shɛli din yiinda wuhiri adaliche kalinsi. Di nyɛla yili shɛli din yiinda wuhiri adalichɛ kalinsi yila puuni. Yili ŋɔ nyɛla bɛn ŋmɛri shɛli laɣindi Mauritian sega.

Seggae[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Seggae nyɛla yili shɛli din laɣim ni sega mini reggae, din nyɛ Jamaican popular music balli shɛli ka nyɛ din niŋ bayana zaŋ n-ti sega's range. Seggae yili yiindiba nyɛ Ras Natty Baby, Sonny Morgan ka lala doo ŋɔ nyɛ ŋun pili li, Kaya. Kaya, ŋun yuli booni Joseph Reginald Topize, nyɛ ninvuɣ so ŋun daa tabiri sɔŋdi o yuuni 1999 Mauritian riots.[12] Kaya's yila nyɛla, niriba ni daa kuli bori shɛli ka nyɛ din kpaŋsiri yili yiindiba ni kpaŋsi Seggae genre.

Regional varieties[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Réunion[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Réunion, sega nyɛla binshɛli din ka yaa, ka nyɛ waa shɛli paɣa mini o yidana ni wara ka nyɛ ninvuɣ shɛba ban bɛ yina Mauritius. Nangban kpeeni nyɛla din be bachi nim ŋɔ maloya mini sega zaŋ tum tuma.[11] Bɛ daa na booni li la sega in historical accounts yuun shɛŋa din gari maa ka di ŋmani saha ŋɔ bɛn booni shɛli maloya.[11] Bachi ŋɔ "sega", yaɣa shɛli nyɛla bɛn mali shɛli buɣisiri fusion genre zaŋ n-ti Afro-Malagasy ni European.[11]

Rodrigues[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kali Rodriguan sega nyɛla Sega tambour, luɣ'shɛli binkumda ni niŋ bayana.[2] Sega tambour nyɛla binshɛli bɛn mali dihitabili ni din nyɛ sega than Mauritian sega pili li, ka di daliri nyɛ "Rodrigue's geographical isolation".[13] Accordion laɣingu shɛŋa zaŋ n-ti Rodrigues, segakordeon, nyɛ European folk dance music kamani polkas, quadrilles, waltzes n-ti pahi Scottish reels. Rodrigue yila nyɛla din nyaɣisa gari yili shɛŋa din pahi maa. Sega tambours nyɛla yili shɛli paɣaba ni tooi yiinda ka wari ka kpahiri bɛ nuhi

Seychelles[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Seychellois sega balli shɛli nyɛ Moutya ka di ŋmani Réunionnais sega. Seychellois yila nyɛla yili shɛli Western ballads nim ni yiinda shɛli ka di nyɛ bɛ country music. Din pahi nyɛ, Reggae, Rock, hip hop, jazz, electronic dance music, house music n-ti pahi pop style Seychellois yila.

Chagos Islands[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Chagos Islanders gba nyɛla din mali sega balli shɛli pɔi ka di daa kpɛ islands n-ti lɛbi soli zaŋ n-ti American military base Diego Garcia.[9]

Lihimi m-pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Boswell, Rosabelle (2006). Le malaise créole: ethnic identity in Mauritius. Berghahn Books. p. 30. ISBN 9781845450755. Retrieved 2009-07-31.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Masters, Tom; Dodd, Jan; Carillet, Jean-Bernard (2007). Mauritius, Réunion & Seychelles. Lonely Planet. p. 45. ISBN 9781741047271. Retrieved 2009-07-31. origin sega music.
  3. Peter Hawkins (2007). The Other Hybrid Archipelago: Introduction to the Literatures and Cultures of the Francophone Indian Ocean. Lexington Books. pp. 109–. ISBN 978-0-7391-1676-0.
  4. Walker, Iain; Fouéré, Marie-Aude (2022-03-28). Across the Waves: Strategies of Belonging in Indian Ocean Island Societies (in English). BRILL. p. 194. ISBN 978-90-04-51010-4.
  5. 5.0 5.1 Mountain, Alan; Proust, Alan (2002). This is Mauritius. Struik. ISBN 9781843303015. Retrieved 2009-07-31.
  6. Alpers, Edward (April 2000). "Recollecting Africa: Diasporic Memory in the Indian Ocean World". African Studies Review 43 (1): 83–99. DOI:10.2307/524722.
  7. Hughes, Alex; Reader, Keith (2001). Encyclopedia of contemporary French culture. Taylor & Francis. p. 225. ISBN 9780415263542. Retrieved 2010-06-15.
  8. 8.0 8.1 8.2 de S. Jayasuriya, Shihan; Pankhurst, Richard (2003). The African diaspora in the Indian Ocean. Africa World Press. p. 30. ISBN 9780865439801. Retrieved 2009-07-31.
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 de S. Jayasuriya, Shihan (2003). "African diaspora". African Diaspora. ISSN 1872-5457.
  10. K. Lee, Jacques (1990). Sega: the Mauritian folk dance. Indiana University. p. 30. ISBN 9780951129616. Retrieved 2009-07-31.
  11. 11.0 11.1 11.2 11.3 des Rosiers, Brigette (1992). "Ile de la Réunion: musiques et identité". Canadian Journal for Traditional Music.
  12. Vellien, Clifford (1999-02-25). "Rioting in Mauritius set off by jail death of singer" (en-GB). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/1999/feb/25/7.
  13. Richards, Alexandra; Ellis, Royston; Schuurman, Derek (2006). Mauritius: Rodrigues, Réunion. Bradt Travel Guides. p. 198. ISBN 9781841621517. Retrieved 2009-12-17. polka sega.

Tɛmplet:Genres of African popular music