Ganggangsullae

Diyila Dagbani Wikipedia
Ganggangsullae
music tradition, waa balibu
Yaɣ sheliKorean dance Mali niŋ
Zuliya wuhibu강강술래, 강강수월래 Mali niŋ
TiŋaSouth Korea Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaSouth Korea, North Korea Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusNational Intangible Cultural Heritage in South Korea, Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00188, https://ich.unesco.org/fr/RL/00188, https://ich.unesco.org/es/RL/00188, https://english.cha.go.kr/chaen/search/selectGeneralSearchDetail.do?mn=EN_02_02&sCcebKdcd=17&ccebAsno=00080000&sCcebCtcd=36&pageIndex=1&ccebKdcd=17&ccebCtcd=, https://www.heritage.go.kr/heri/cul/culSelectDetail.do?ccbaCpno=1273600080000 Mali niŋ
Ganggangsullae
Korean name
Hangul
강강술래 or 강강수월래
Hanja
Revised RomanizationGanggangsullae or Ganggangsuwollae
McCune–ReischauerKanggangsullae or Kanggangsuwŏllae
Ganggangsullae song

Tɛmplet:Cleanup

Ganggangsullae (Hangul: 강강술래) nyɛla Korea nadaa ha waa di daa wari ni di che ka bɛ kpuɣi bindira pam ka di pa leei la Korea kaya ni taɣada bini. Di chanimi ni yila, waa wabu, ni dɛma ka nyɛ paɣaba ko ni niŋdi shɛli.[1] Waa maa tooi wari la southwestern teeku polo Jeollanam-do.[1][2] Di tooi niŋdi mi ni Chuseok vihim dabisili mini Daeboreum.[1] Bɛ kuli wari li mi yuŋ hali ni be'kaali ka dɛmdi dɛma balibu.[3] Dɛma maa piini mi ni Ganggangsullae ŋun lahi kani ka naan yi taɣi chaŋ 'Jajeun-Ganggangsullae', ka di nahingbana nyɛ Ganggangsullae bipuɣin viɛlli, n ti pahi 'Jung-Ganggangsullae" din be Haenam mink Jindo tiŋgbani yaɣa ko.

Bɛ daa zaŋ la waa ŋɔ m-pahi UNESCO intangible cultural heritage Korea tiŋgbani ni yuuni 2009. [4]

Bachi maa ni pili shɛli[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ganggangsullae ni pili shɛm dii bi neei doni, amaa di ni tooi buɣisi yihina Korean bee Hanja nahingbana ni.

Lahabaya nima shɛŋa yina wuhiri ni di yimi na Korean bachinima ni, ka 'Gang' din be Ganggangsullae ni gbunni nyɛ zaɣ'kpulli ka 'sullae', mi yina bachi din nyɛ 'sunu' bee 'sulla' puuni, ka di gbunni nyɛ "wagon" bee n gbuligi tibili. Di yi laɣim taba, bachi maa gbunni yɛn nyɛla "to wagon" bee "alert around in circle".

Shɛba mi pahiya ni Ganggangsullae daa nyɛla hanja yɛltɔɣa ŋmaa din gbunni nyɛ "a powerful barbarian is going to invade our country", di daa nyɛla din wuhiri salo ni bɛ mi ni bɛ dimba kpɛri na.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Piligu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Dihitabili beni ni nadaa ha ka Korea nima pili lala waa ŋɔ di ni daa niŋ ka bɛ mali dihitabili wuntaŋa, goli, ni tiŋgbani n nyɛ di su dunia yɛlli kam. Wa'wariba warila go'piɛligu sunsuuni yuuni puli ni. Ganggangsullae nyɛla bɛ ni lahi wari shɛli Korea chu'gahinda ni kamani New Year's Day, Daeboreum, Dano, n-ti pahi Chuseok, din daa galisi Chuseok. Di zuɣu, Ganggangsullae nyɛla din yuli du Chuseok. Chuseok niŋbu dali yuŋ, pukpariba ban nyɛ paɣaba warila waa ŋɔ ka yiini yila ka gbubi taba nuhini wara.[5]

Feature of Korea's traditional society[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Korea kali tiŋa daa nyɛla dobba ni zooi shɛli, ka bipuɣinsi daa ka soli ni bɛ yili yila ka bɛ kukoli du zuɣusaa bee n yi yuŋ. Amaa paɣaba daa mali soli ni bɛ yili ka wa “ganggangsullae” yuŋ. Chuɣu ŋɔ ni ka paɣaba deeri vuhim ka chari bɛ ni mɔŋ ba ni binshɛŋa niŋbu.

16th century, Japanese ni daa kpe Korea, Admiral Yi Sun-sin daa ti la paɣaba soli ni bɛ ye linjima nima nɛma n wa lala waa ŋɔ n varisi Japanese. Bɛ yɛliya ni paɣaba ŋɔ daa yɛla lala nɛma ŋɔ n tam "Mount Okmae" (옥매산) n-wa lala waa ŋɔ.[6][7][8][9]

Anashaara goli February 15, 1966, ganggangsullae daa nyɛla bɛ ni zaŋ shɛli leei "Important Intangible Cultural Properties of Korea" #8.[2]

Nahingbana[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ganggangsullae, 1891-1930

Kali ni, paɣaba ko n wari lala waa ŋɔ yuŋ ka binkumda ka din ni. Paɣa pola mini ninkura warila waa ŋɔ n gindi zaɣ'kpulli go'piɛliga. Bɛ yɛri la Korea kali nɛma. Ka gbahiri taba nuhi ni, n zani zaɣ'kpulli, ka gindi nudirigu polo. Yili yiini tooni maa yiini mi ka ban pahi saɣiri 'ganggangsullae'. Yila maa kumsi nyɛla din kuli kpaŋsiri belabela. Bɛ yiini mi jɛndiri biɛhigu ni mii bɛ maŋmaŋa shɛm, biɛhisi din be bɛ sunsuuni, ni bɛ suhuri ni yu shɛŋa. Waa maa wabu ni, paɣaba maa warila wahi balibj. Bɛ ni tooi wa waa maa hali ka biɛɣu ti nee.[9]

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. 1.0 1.1 1.2 I-hwa Yi (2006). Korea's pastimes and customs: a social history. Homa & Sekey Books. pp. 79–92. ISBN 978-1-931907-38-5. Retrieved 25 July 2011.
  2. 2.0 2.1 Ganggangsullae Dance.
  3. 강강술래 (ko).
  4. Ganggangsullae.
  5. 강강술래 | 유네스코와 유산 (ko-KR).
  6. Ganggang Sullae, Thanksgiving Day Festival.
  7. Ganggangsullae of Sopo.
  8. Ganggangsullae.
  9. 9.0 9.1 Lee E-hwa (2006). Korea's pastimes and customs: A Social History. Ju-Hee Park (trans.). Homa & Sekey Books. pp. 170–172. ISBN 1-931907-38-2.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Circle dance