Lithuanian cross crafting

Diyila Dagbani Wikipedia
Lithuanian cross crafting
Tingbani shɛli din yinaLithuania Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00013, https://ich.unesco.org/fr/RL/00013, https://ich.unesco.org/es/RL/00013 Mali niŋ

Tɛmplet:More footnotes needed

A memorial cross in Lithuania

Lithuanian cross crafting (Tɛmplet:Lang-lt) nyɛla Lithuanian kali baŋsim din nyɛ do'pula malibu. Asori duri ni teebuya mini do'pula nyɛla nyɛla din kpa talahi Lithuanian kaya ni taɣada ni. Lithuanian kali ni do'puhi pahi la Roman Catholic Adiini ni. Di ni niŋ ka Lithuania pahi Russian Empire tum 19th century, lala do'puhi ŋɔ nyɛla din niŋ dalinli n-ti Lithuanian niriba.Tɛmplet:Cn

Oak dari ka bɛ mali kperi lala do'puhi ŋɔ, saha shɛŋa ka mali "iron" m-pahira. Bɛ ninvuɣi shɛba ban maani li, ka bɛ booni ba kryždirbiai, nyɛla ban gɔri yiri tiŋgbani maa ni. Lithuanian do'puli maani mini buɣi kperi n-nyɛ ŋun bɔhim baŋ o toli, Vincas Svirskis (1835–1916), ŋun do'puhi, din daa ti gili Central Lithuania zaa, saha ŋɔ di pa be la tiŋgbani maa binkura biɛhigu sheei.[1]

Lithuanian do'puhi malibu nyɛla bɛ ni zaŋ shɛli pahi "Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity" yuuni 2001, UNESCO n zaŋ li pahi.Tɛmplet:Cn. Yaha yuuni 2017 do'puhi malibu mini din dalima Lithuania nyɛla bɛ ni daa zaŋ shɛli m-pahi Intangible Cultural Heritage malibu ni Lithuania ka di nyɛ "folk art", ban maani kali binyɛra bee pukparilim.[2] dari do'puhi malibu din yɛla tɔ, kuɣa bee kuriti, n-ti pahi nachintɛri do'puhi gba nyɛla din be kaya ni taɣada shɛŋa gba ni. Ŋmahima n-nyɛCeltic crosses, Ethiopian crosses n-ti pahi Armenian crosses.Tɛmplet:Cn

Taarihi mini kaya ni taɣada[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Do'puhi malibu zaŋ leei "folk art" pili la Asori Adiini ni pili Lithuania, di zuɣu, di laɣim la "Christian Religious art" mini Baltic mythology anfooni nima.[3] Kali, din pili 15th century,bi chaŋmi ti dalim binyɛra malibu ko, amaa di zaŋmi gbaai do'puhi maa yiɣisi zali (ka vihiri bɔri nambozɔbo mini taɣibu, ka di nyɛla bɛ teeri la kpiimba yɛla, Naawuni bee ban lahi ka bɛ nyɛvuya ni ka bɛ dihi tabili ni bɛ be Alijɛnda ni, etc.) – ŋun maani do'puhi vihi bɔ mini piibu, do'puhi ni niŋdi shɛm maana, di yiɣisi zali, di zaŋ wuhi salo, do'puhi ni be luɣ'shɛŋa kaabu, kabu mini laɣinsi din pahi, binkuri shɛŋa bɛ ni mɛ ka di lahi ka bukaata nyɔbu. Kali chanimi ni Dolodolo tali (bɛ tooi mɛri la binyɛra zaani gbala ni,tiŋkpansi ni fɔna ni) ni ninsalinima biɛhigu ni Wuni nama din niŋ zaɣi kuri (bɛ tooi mɛri li mi n miriti kom ni be luɣishɛŋa, bɛ ni jɛmdi kuɣ'shɛŋa bee ka bɛ zaŋ yili ti'shɛŋa bɛ ni jɛmda). [4] Do'pu shaɛŋa bɛ ni niŋ sitaaya, Lietuviškasis kryžius, nyɛla bɛ ni zaŋdi shɛŋa baɣindi pala, gbala ni, m-miri yiŋsi ka lahi mali maani Dolodolo duri sara. Do'puhi maa nyɛla din laɣim tandi mɛbu binbɔra pam, machelitali baŋsim mini peentibu. Di waɣilim tooi nyɛla 1-5m, di tooi mali fulaawaasi mini laasabu malibu nahingbana, wuntaŋa anfooni nima, noonsi mini biɛhigu tiya . Zuɣusuŋ tali suhu bɔ puuni mini paɣibu ni, do'puhi ŋɔ tooi mɛri mi n teeri ban kpi yɛla bee ka di nyɛla di malimi m-bɔri gubu luɣ'shɛŋa. Hali saha ŋɔ do'puhi mɛri mi n zaani ya'kura ni daa be luɣ'shɛŋa bee puri ni , yiŋsi kpibu shɛhi bee sarati niŋbu shɛhi, ka di teeri ban kani yɛla bee niriba pam, laɣinsi din kpa talahi mini churi, ka bɔri gubu n-tiri so'dooniba mini ka lahi wuhiri luɣ'shɛŋa din mali darija. Hill of Crosses nyɛla luɣ'shɛli do'puhi ni be pam.Tɛmplet:Cn din mɛbu ni be shɛm doli la tiŋgbani yaɣ'shɛli di ni be, din ni tooi zani di zaani nyɛla "traditional chapel-pole" (i. e. "koplytstulpis" – pooli din mali "chapel" yini bee zaɣibɔbigu zaɣibihi ka du n gari gari taba, din pɔri m-be zuɣusaa).[5] Dzūkija zuliya Adiini do'puhi malimi ni vari, fulaawaasi, nachintɛri mini nɛma din pɔbiri li. Samogitia ni kpe bee m-mɛ Virgin Mary nyɛla bɛ ni yɛli so nyingokɔriti. Baŋdiba gari kɔbishii m-be Lithuania maani do'puhi.[6]

Anfooni nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Footnotes[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Kevin O'Connor (2006). Culture and Customs of the Baltic States. Greenwood Publishing. ISBN 978-0-313-33125-1.
  2. Delmonai of Lithuania Minor. Lithuanian National Culture Centre.
  3. Nemira Gutautienė. Kryždirbystė. Science and Encyclopaedia Publishing Institute (Universal Lithuanian Encyclopedia).,
  4. Cross-crafting and its symbolism in Lithuania. Lithuanian National Culture Centre.
  5. Cross-crafting and its symbolism in Lithuania. Lithuanian National Culture Centre.
  6. Nemira Gutautienė. Kryždirbystė. Science and Encyclopaedia Publishing Institute (Universal Lithuanian Encyclopedia).,

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]