Petrykivka painting

Diyila Dagbani Wikipedia
Petrykivka painting
style of painting
Yaɣ shelidecorative painting Mali niŋ
Pahi laMasterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity Mali niŋ
TiŋaUkraine Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaUkraine Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, National Inventory of Intangible Cultural Heritage of Ukraine Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00893, https://ich.unesco.org/fr/RL/00893, https://ich.unesco.org/es/RL/00893, https://ich.mkip.gov.ua/inheritance/df6bf7c2-1196-45a0-802c-2141ab6e8c0e Mali niŋ

Petrykivka painting (bee bɛ ni ŋmaai shɛli jia boli li ni "Petrykivka"; Ukrainian: Петриківський розпис ) nyɛla Ukrain peentibu nachiinsi dihibu balishɛli , ka di pili tinkpaŋa din yuli booni Petrykivka ka be Dnipropetrovsk oblast din be Ukraine, luɣ'shɛli bɛ ni daa mali li n-dihiri yiya nachiinsi mini dundona ni binyɛra. Lala nachiinsi ŋɔ tuuli ŋmahinli chaŋ pili la 18th century, amaa di kuli nyɛla din tiri tooni ka lɛbigira saha kam ni ʒamani taɣibu.

Din gahim din ni nyɛla di malila fulaawaasi nima, "brush" zaŋ tum tuma din gahim, ka di peenta din be gbunni tooi nyɛ zaɣ'piɛlli (amaa shɛba tooi mali peenta sabinli, vakahili, zaɣ'ʒee bee nuɣiso n-niŋdi gbunni).

Yuuni 2012, Ministry of Culture of Ukraine daa nya ka Petrykivka painting be la intangible cultural heritage of Ukraine, ka bɛ daa zaŋli m-pahi UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity ni yuuni 2013.[1] Petrykivka painting leei la"brand" Ukrain nima kaya ni taɣada ni, ka "Petrykivka" niŋ dalinli n ti Petrykivka tinkpaŋa.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Early history[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Dihitabili n nyɛli ni Petrivka painting pili la tinkpaŋsi nachiinsi dihibu ni. Nachiinsi din daa dihi ni peenta tuuli da zooi la Ukraine, ka tiŋgbani yaɣili kam mali bɛ ni niŋdi li shɛm.[2] Kali n daa nyɛli ni bɛ labi niŋ peentibu yuuni kam. "Murals" nyaaŋa, dundɔna ni binshɛŋa bɛ ni daa zaŋ dari m-mali gbaa daa nyɛla bɛ ni dihiri shɛli nachiinsi. Di ni daa chaŋ tooni ha “mal'ovky” (мальовки) kali gba daa pili ya, ka bɛ mali peentibu din peenti n niŋ takara gbana ni n dihiri duri nachiinsi hali ka ŋun peentiri bi doli ba m-paari yiŋa gba[3]

Ukrain dinkpun kurili din dihi nachiinsi ni fulaawaasi nima daa peenti la 19th century buyi pirigibu ni ha mini 20th century piligu Dnipropetrovsk, Sloboda, Podillia, mini Uman’ yaɣili,[4] ka di mini Petrykivka style pilibu ni tooi pili saha yini.[4]

Dikpuna mini takari gbana zuɣu peenta nachiinsi dihibu daa zooi la Dnipropetrovsk tiŋkpansi, amaa ka daa ti tooni Petrykivka, luɣ'shɛli di yuli ni yina.[4][5] Bini din gbaai New Sich saha 1700s sunsuuni zaŋ chaŋ 19th century sunsuuni, Poltava mini Sloboda nima n daa kuli pali lala yaɣili ŋɔ, ka di ka lahiʒibu ka di.nyɛ lala nima ŋɔ n daa ʒili na Petrykivka.[5] Dikpuna nachinsi dihibu balishɛli kani zani ti Poltava yaɣli 19th century, amaa lahabaya daa beni n wuhiri mural nachiinsi dihibu Sloboda yaɣili, kamani bini din gbaai 1860 Kupians’k yaɣili din be Kharkiv province.[5] Amaa bɛ yɛliya ni Petrykivka kali pili la Sloboda yaɣili.[5] Amaa Poltava gba daa mali adaka nima din peenti ni fulaawaasi nima 19th century buyi pirigibu ni.[6] A maa, "murals" ni fulaawaasi nachiinsi nyɛla din daa ti doli na.[4]

Recognition and establishment (1911–1936)[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Shɛhira shɛli daa kani n zaŋ ti Petrykivka painting pɔi zaŋ kana 20th century piligu, di ni daa ti niŋ ka "ethnographer" Dmytro Yavornytsky zaŋ o zaɣa niŋ din ni.[2] O ni daa nya shɛli daa nyɛla yuuni 1913 din daa pili Saint Petersburg.[2]

Petrykivka baŋdiba tuma tumbu daa pili la yuuni 1935 mini yuuni 1936 Kyiv, Leningrad, ni Moscow, ni Tatiana Pata, Nadia Bilokin', Yaryna Pylypenko, Hanna Isaiev, Vasyl’ Vovk, ni Ganna Pavlenko tuma nima din pahi. Lala pilibu ŋɔ nyaaŋa, Tatiana Pata mini Nadia Bilokin' daa di yuli din nyɛ "Master of Folk Art".[2][7]

Tatiana Pata n daa nyɛ baŋdi ŋun wuhi niriba pam tuma ŋɔ.[7] Tatiana Pata ka bɛ kuli yɛli ni ŋuni m-pili Petrykivka shikuru din wuhiri peentibu.

Petrykivka artists in Kyiv[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kyiv porcelain vase with petrykivka painting by Marfa Tymchenko

Tatiana Pata shikuru bihi pam yimi n labi Kyiv yuma din gbaai 1936–1944, ka di zuɣu tahi Petrykivka painting tuma duu piligu tuma tumbu na Kyiv Taras Shevchenko Souvenir Factory ("Київська сувенірна фабрика ім. Т. Г. Шевченка”). Din ni ka peenta sabinli zaŋ niŋ gbunni daa pili, baŋsim shɛli din daa lahi labi Petrykivka tiŋkpaŋa maŋamaŋa ka bɛ ti mali tumdi tuma. Din bɔŋɔ daa niŋ Petrikivka painting din niŋ bayana Soviet saha[7]

Lala baŋdiba ŋɔ daa lahi pili Petrykivka style zaŋ niŋ porcelain nachiinsi. Ŋun daa buɣisili tuuli n-nyɛ Halyna Pavlenko yuuni 1936 ka bɔhindi Kyiv School of Folk Arts (din daa ti leei Kyiv Art and Industry College - "Київський художньо-промисловий технікум").[8][9] Yuunj 1937 mini 1938, Vira Pavlenko, Marfa Tymchenko mini Pelahia Hlushchenko daa pahi o zuɣu.

Porcelain nachiinsi dihibu Petrykivka style ni daa lahi nyɛla din yɛligi 1944, Pavlenko bipuɣinsi mini Vira Klymenko-Zhukov ban daa be Kyiv Experimental Ceramic Art Factory [12] [13]. Marfa Tymchenko gba daa kpe lala tuma duzuɣu ŋɔ ni 1953, ka niriba pam daa baŋ o tuma yɛla ni maa ni.[8][9] Porcelain vases shɛŋa Marfa Tymchenko maŋmaŋa ni daa dihi nachiinsi daa nyɛla bɛ ni zaŋ shɛli n ti Soviet kpamba pina ka bɛ zaŋ ti nivuɣi gahinda ban yi tiŋ'duya na, bɛ shɛba n nyɛ Richard Nixon, Mao Zedong, Fidel Castro, ni Josip Broz Tito.[10]

Development from 1950 to 1980[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Atelier din nyɛ textile malibu pili la Petrykivka tum yuuni 1929. Yuuni1958, bɛ daa kpa laɣim tum atelier tuma duu ni bɛ maani "varnished Petrykivka" peenta binyɛara. Baŋdiba ban daa be lala tuma duu ŋɔ ni shɛba n nyɛTatiana Pata's shikuru bihi ban mali baŋsim viɛnyɛla. Yuuni 1958, tum duu maa kpamba n daa nyɛ Hanna Isaieva, Yavdokha Kliupa, Maria Shyshats’ka, Nadia Shulyk, Ivan Zavhorodnii, Halyna Prudnikova, Oleksandra Pikush, Vira Tezyk, Nina Turchyn, Hanna Danyleiko, ni (yuuni 1959 piligu) Zoia Kudish. Yuuni 1961, bɛ daa labi taɣi lala tuma duu ŋɔ boli li “Friendship” Factory of Petrikivka Painting (“Фабрика петриківського розпису «Дружба»”). Ka bɛ ni mali binshɛŋa pam din ni daa na feei. Ŋun daa nyɛ di kpɛma zaŋ na ni yuuni 1970 n daa nyɛ Fedir Panko. Bini din gbaai 1970-1988, Vasyl' Sokolenko n daa zani lala zaashee ŋɔ, din nyaaŋa ban deei n nyɛ Anatolii Chernus'kyi, Volodymyr Hlushchenko, ni Serhii Dreshpak. Di saɣisigu kpamba shɛba n-nyɛ Hanna Samars’ka mini Yavdokha Kliupa. Soviet saha bahigu ni tuma duu maa daa kpuɣi niriba m-paai ninvuɣi kɔbisinu.[11][12][13][14][15]

T. Pata Petrykivka Children’s Art School (“Петриківська дитяча художня школа ім. Т. Я. Пати”) gba daa kpaya yuuni 1958. Chiicha nima ban daa pili Petrikivka painting n daa nyɛ Fedir Panko mini Vasyl' Sokolenko, bɛ zaa daa nyɛla Tatiana Pata shikuru bihi. Din nyaaŋa, Valentyna Panko mini Maria Pikush, ban zaa daa naai lala shikuru maa, daa niŋ la ban wuhiri niriba bɛ toli. Pikush da niŋ dareta yuuni 1995.[7][16][9]


Yuuni 1970, Fedir Panko gba daa kpa Experimental Workshop of Petrykivka Painting ("Експериментальний цех петриківського розпису”). Zaŋ ŋmahindi Factory of Petrykivka Painting, di tuma daa jɛndi la dari mini takari gbana. Panko nyaaŋa, lala tuma duu ŋɔ tuuntumdiba shɛba n daa nyɛ Hanna Isaieva, Nadia Shulyk, Nina Turchyn, Andrii Pikush, Maria Pikush, Tetiana Har’kava, Valentyna Deka, Lidia Bulavin, Maria Yanenko, Natalia Statyva-Zharko, Valentyna Panko, ni Halyna Nazarenko.[12][16]

Well-known artists in the Petrykivka tradition[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

One of the best known petrykivka artists, Volodymyr Hlushchenko, at work in Petrykivka

Taarihi kani n ti Petrykivka painting pɔi zaŋ kana 20th century piligu, di zuɣu baŋdiba ban daa tu niŋdi li yuya bɛ sabi sɔŋ. Kpaŋmaŋa puhigu zaŋ ti Dmytro Yavornytsky, Petrykivka baŋdiba yuya 20th century (bɛ ni daa dɔŋlɣi shɛba 1880s mini 1890s) da sabi sɔŋ, kamani Tatiana Pata, Nadia Bilokin', Yaryna Pylypenko, ni Paraska Pavlenko. Bɛ lala nima ŋɔ tuma shɛŋa n be binkura duu.[7][9]

Yaha, baŋdiba bela lahi bɛni ka bɛ mi ka bɛ dɔɣiba 1908-1919 ka bɛ bɔhim tuma ŋɔ bɛ dansi ni kamani Paraska Pavlenko minj Yaryna Pylypenko) zuliya nima ni, amaa ka bɛ baŋsim ti tooni Tatiana Pata kpaŋmaŋa ni. Bɛ shɛba n nyɛ Hanna Isaieva (née Pylypenko), Nadia Tymoshenko, Vasyl' Vovk, Vera Pavlenko, ni Halyna Pavlenko ( Pavlenko-Chernychenko daa doli na nyaaŋa).[7][8][9]

Tuuntumdiba ban yuya daa lahi du nyɛa Tatiana Pata shikuru bihi ban bɔhim Petrykivka Art School bini din gbaai yuuni 1936 zaŋ chaŋ yuuni 1941. Ban nima n nyɛ: Fedir Panko, Vasyl' Sokolenko, Marfa Tymchenko, Vira Klymenko (later Klymenko-Zhukova) Pelahia Hlushchenko, Yavdokha (Evdokia) Kliupa, Maria Shyshat'ska, Oleksandra Pikush, Ivan Zavhorodniy, Halyna Prudnikova (Zavhorodnia), Nadia Shulyk, Zoia Kudish, Vekla Kucherenko (Pata), Hanna Danyleiko, Nadia Pikush, ni ban pahi pahi.[7][8][9]

Ban baŋsim daa lahi yi di ko Petrykivka style ni n nyɛ Anna Samara, o ko ka bɛ daa bi dɔɣi Petrykivka tinkpaŋa maa.[7][9]

Ban daa doli nyaaŋa na pam daa bɔhim la Petrykivka painting Fedir Panko mini/bee Vasyl' Sokolenko sani, bee ban yu boli ŋɔ ni puuni shɛba. Ban nima n nyɛ: Volodymyr Hlushchenko, Nina Turchyn (Shyshats’ka), Tamara Kudish, Nina Shulyk, Vira Tezyk, Anatolii Chernus'kyi, Nina Chernus’ka, Andrii Pikush, Maria Pikush, Uliana Skliar, Valentyna Panko, Valentyna Deka (Statyva), Lidia Bulavin (Statyva), Maria Yanenko (Statyva), Natalia Statyva-Zharko, Halyna Nazarenko, Tatiana Har'kava (Lapshyn), Liudmyla Horbulia, Olena Zinchuk, Yulia Nahai, Yaryna Nazarenko, Serhii Dreshpak, Valentyna Khomenko, Nina Borodina, Kateryna Tymoshenko, Tamara Teslenko, Natalia Kaliuha, Maria Kurin'ka (Bel’mas), Iryna Kibets', Olena Yarmoliuk, Olena Skytsiuk (Marfa Tymchenko bipuɣinga), ni ban pahi pahi.[7][16][9][17]

Ban lahi pahi lala saha ŋɔ ni n nyɛ Valentyna Karpets’-Yermolaieva, Valentyna Milenko, Natalia Rybak, Liana Skliar, Tatiana Pata (Skliar), Tamara Vakulenko (Samars'ka), Oleksandr Vakulenko, Viktoriya Tymoshenko, Mykola Deka, Svitlana Bilenko, Natalia Maliarchuk, Volodymyr Padun, ni ban pahi pahi.[7][9][17]

Ban daa lahi mali nimmohi ni Petrykivka-style n nyɛ Halyna Nazarenko,[18][12][19][20][21] Valentyna Panko,[22][12][23] Viktoria Tymoshenko,[17][24][25] Natalia Statyva-Zharko,[21][26] Olena Yarmoliuk,[21][27] ni Natalia Maliarchuk.[27]

Petrikivka painting tooi nyɛla baŋsim din be daŋ ni, ka Petrykivka baŋdiba daa pun mali ban niŋdi li bɛ zuliya ni. Bɛ ban mali yuli “dynasties” n nyɛ ban yina Panko, Pikush, Statyva, ni Skliar. Di daa tooi zooi la paɣaba ka bɛ daa taɣiri bɛ ba nima yuya bɛ daa yi kuli dobba naai.[7][9][16]

Anfooni nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. UNESCO Culture Sector - Petrykivka decorative painting as a phenomenon of the Ukrainian ornamental folk art.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Кара-Васильєва Т., Чегусова З. Декоративне мистецтво України ХХ століття. Київ: Либідь, 2005. 280 pp. (in Ukrainian)
  3. Examples of Petrykivka painting on the UNESCO site. UNESCO. Archived from the original on 29 June 2015. Retrieved 19 June 2015.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 Найден, О.С. (1989). Орнамент українського народного розпису (in Ukrainian). pp. 1–136.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Смолій, Ю.О. (2011). Хатнє малювання Петриківки другої половини ХІХ - першої третини ХХ століття (витоки, еволюція, художні особливості). : Автореферат дис... канд. наук (in Ukrainian). pp. 1–20.
  6. Виставка давніх скринь триває у київському музеїe (uk). Retrieved April 10, 2016.
  7. 7.00 7.01 7.02 7.03 7.04 7.05 7.06 7.07 7.08 7.09 7.10 Петриківка: Альбом репродукцій (in Ukrainian). Dnipro: Дніпрокнига. 2001.
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 Лампека М. Петриківська орнаментика на київській порцеляні // Актуальні проблеми мистецької практики і мистецтвознавчої науки. - 2013. - Вип. 5. - С. 272-279. (in Ukrainian)
  9. 9.00 9.01 9.02 9.03 9.04 9.05 9.06 9.07 9.08 9.09 Шестакова, О. І. (2016). Петриківський розпис: Книга-альбом (in Ukrainian). Kyiv: Мистецтво.
  10. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 12 September 2016.
  11. Фабрика «Дружба» (in Ukrainian)
  12. 12.0 12.1 12.2 12.3 Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). «Рукотвори». Archived from the original on 16 July 2015. Retrieved 19 June 2015.
  13. Tɛmplet:YouTube
  14. Журналістське розслідування знищення Фабрики петриківського розпису. Газета «Урядовий кур'єр» від 17.10.2012 р.
  15. Глухенька Н. Петриківські розписи. Київ: Мистецтво, 1973. (in Ukrainian)
  16. 16.0 16.1 16.2 16.3 Петриківка: Альбом репродукцій. Дніпропетровськ: Дніпрокнига, 2011. 232 с. (in Ukrainian)
  17. 17.0 17.1 17.2 Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 15 June 2015. Retrieved 19 June 2015.
  18. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 5 February 2017. Retrieved 19 June 2015.
  19. Рукотвори  — Галина Назаренко (uk). «Рукотвори». Archived from the original on 15 July 2015.
  20. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). «Рукотвори». Archived from the original on 16 June 2015. Retrieved 19 June 2015.
  21. 21.0 21.1 21.2 Петриківка з Мамаєм із гільз (uk).
  22. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 4 September 2017. Retrieved 19 June 2015.
  23. Свобода, Радіо (2013-03-28). "У Дніпропетровську презентували роботи відомої петриківської майстрині Валентини Панко (ФОТО)" (uk). Радіо Свобода. https://www.radiosvoboda.org/a/24940791.html.
  24. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 15 June 2015. Retrieved 19 June 2015.
  25. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Archived from the original on 15 June 2015. Retrieved 19 June 2015.
  26. Величезна білоцерківська писанка виставляється у Києві (uk).
  27. 27.0 27.1 Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). Укрінформ. Archived from the original on 16 June 2015. Retrieved 19 June 2015.