Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Karaga

Diyila Dagbani Wikipedia
Kariga,Ghana
town
Yɛltɔɣa din nyɛ tuma ni diniDagbanli Mali niŋ
TiŋaGhana Mali niŋ
Capital ofKaraga District Mali niŋ
Din be shɛli polonaKaraga District Mali niŋ
Wakati luɣiliUTC±00:00 Mali niŋ
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli9°55′30″N 0°25′47″W Mali niŋ
Bal' tɔɣasiraDagbanli Mali niŋ
Map
E-Class


Kariga[1] nyɛla tiŋa din be Ghana[2] tuduu yaɣili palo. Kariga nyɛla Tiŋ' titali ka lahi mali daadam biɛligu lala. Dagbaŋ[3] kali soli zuɣu Karinaa n-nyɛ tuuli Yani nabihi puuni. Ka lahi nyɛ tiŋ shɛli din be Dagbaŋ tiŋsi puuni ni. Di nyɛla tiŋ'karili ka zooi pukparilim tuma ni.

Karaga piligu chaŋmi ti gbaai zaaman kura saha pɔi ka bɛ naan yi baŋ Nama dibu lala tiŋa maani. Nabihi maa puuni Shɛba kamani : Naa Gbewaa[4] , Fatɛɣu , Zirili, kufɔɣu, Tɔhagu, Shitobu[5], ŋmantambo, Sibee, Karateeli, Beemoni ni Buɣiyԑligu: Beemoni n daa nyɛ ŋun piligi Kariga nam dibu ka tiŋ maa mini di yaɣili maa be o fukumsi ni. Shitɔbu ŋun daa nyɛ kpɛm ni Beemoni. Shitɔbu ŋɔ n daa dɔɣi  Naa Nyaɣisi[6] ŋun daa di Nazuɣu Dagbaŋ ka o ba na be o nyɛvuli ni. Naa Nyaɣisi ŋun daa nyɛ  Beemoni beli bia la daa gbaami ni O yɛligi ka tirisi Dagbaŋ. Kamani Naa Nyaɣisi bapiri nima; ŋmantambo, Sibee, Karateeli, Beemoni ni Buɣiyԑligu zaa daa nyɛla ban biɛli bɛ bia O ni daa gbaai soli ni lala chandi maa. Naa Nyaɣisi daa nyahila yɛm shɛli  O ni mali yeeri bɛ nama kpariti  bee ka zaŋdi ban nyɛ nama talahinima n-tiba ka bɛ gbib' lala tiŋ shɛŋa o ni tuhi fa n-ti o ba nima mini Nabihi

Ka ban daa to ni bɛ lihiri tiŋgbana maa daa nyɛ Tindaanba. Naa Nyaɣisi chandini ndaa tahi O na Kariga tiŋgbani  ni ka Naa Nyaɣisi nyaŋ Kariga Tindana  ka zaŋ o ŋahiba Beemoni zani o zaani. Naa Nyaɣisi daa zaŋmi tuɣu nti lahi nyaŋ  Sunsɔŋ  Tindana ka lahi zaŋ o ŋahiba so ŋun yuli booni  Sunsɔŋ Buɣiyԑligu.[7]

  1. Kar Naa Beemoni
  2. Kar Naa Yɔɣuwuni (ŋun bilisi gbaŋ Ku Ӡini tiŋa)
  3. Kar Naa simviԑla (Ni kpambirigu niŋ kpam zamba,ka kpam chilim n-lee kpabirigu)
  4. Kar Naa Dakpaɣili (Ni wuun mana di pali piԑɣu ni pali ŋmani)
  5. Kar Naa Mushe (Ni noli galimuni Ku niŋ ŋaani,Ni daliri din che ka yuŋ zibi din che ka ka biԑɣu neei)
  6. Kar Naa Adam Nolɔɣu(Ni Nolɔɣu che Yobli n-balim suliga,suliga ku che o paɣa ni o bia)
  7. Kar Naa Sumani /Mion Lana Sumani(Doo bԑ nyԑ o tɔ Yԑri kadi bara,N-ti nyԑ o tɔ taɣa zinli)
  8. Kar Naa Mahami (Ni nyingoli di bɔri baŋa ka zuɣu kana niŋ zamba)
  9. Kar Naa Adam Binbarigu(Ni jԑrigu Ӡiԑm binbarigu ka binbarigu gbaagi o)
  10. Kar Naa Alhassan Somoa(Ni somoa bԑ zɔri ka cheri o ba Tiŋa)
  11. Kar Naa Yunufa
  12. Kar Naa  Bukali kokua(Ni  salinima kuriti kalimbaŋdi ka Naawuni kuriti banchiriga ni o baa gbaai bahi)
  13. Kar Naa  Ziblim(Ni ŋun zali sala, ŋuni nyԑ  duniya bunu zaana)
  14. Kar Naa Zanjina
  15. Kar Naa Mahama
  16. Kar Naa (ŋun Ӡiԑm tinaa ŋɔ,ni Ӡiԑm saa nyinyaɣu)

Bɛɛmoni yili

Karaga District Assembly (D/A) Shirkuru ( Danurseri, Primary, JHS) [8]

Kariga Ishadia Mahamadiya mini Siliminsili Shikuru ( Danurseri, Primary, JHS)[9]

Kariga Nuri Islam Mahamadiya mini Siliminsili Shikuru ( Danurseri, Primary, JHS)

Pishigu Vocational Shikiru

Kariga Neinpela Shikuru ( SHS)