Yaw Osei Adutwum

Diyila Dagbani Wikipedia
Yaw Osei Adutwum
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 - Silimin gɔli January 6, 2021
Piibupiibu yaɣili: Bosomtwe Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 -
Piibupiibu yaɣili: Bosomtwe Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2020 Ghanaian general election
Minister for Education (en) Translate

Silimin gɔli March 5, 2021 -
Matthew Opoku Prempeh
Jachie-Pramso (en) Translate, Silimin gɔli April 9, 1964 (run 60)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋKwame Nkrumah University of Science and Technology Bachelor of Arts (en) Translate
University of Southern California (en) Translate Doctor of Philosophy (en) Translate : education policy (en) Translate
Kumasi Senior High School (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Asante (en) Translate
Tuma
Tumapolitician (en) Translate ni education activist (en) Translate
AdiiniChristian (en) Translate
O ni be paati shɛli niNew Patriotic Party

E-Class

Dr. Yaw Osei Adutwum nyɛla Ghana siyaasa nira ka lahi be "Seventh Parliament of the Fourth Republic of Ghana" , o zani mi n-ti Bosomtwe Constituency din be Ashanti Region,[1] o daa zani mi ti wɔbigu paati (New Patriotic Party).[2] O nyɛla bɛ ni mi so ka o tooi chirigiri n-wuhiri shikuru bihi amaa ka wuhibu n-dii nyɛ o tuma.[3][4] Silimiin goli March dabaa anu yuuni 2021, tiŋgbani zuɣulana Nana Akufo-Addo daa piigi o la "Minister of Education".[5][6][7]


O piligu mini o shikuru baŋsim bɔbu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O zooi la tiŋa yuli booni Jachie din be Ashanti region, Ghana tiŋgbani ni.[8] Dr. Yaw Osei Adutwum mali la shɛhira gbaŋ din nyɛ "bachelor's degree din n jɛndi Land Economy (Business Administration with a major in Real Estate)", o daa deei li la Kwame Nkrumah University of Science and Technology saha shɛli o ni daa yɛn chaŋ tingban shɛli din yuli booni USA ka lahi mali "master's degree in Education Management, o daa deei li la University of La Verne nima sani, ka daa lahi deei "PhD in Educational Policy, Planning and Administration" University of Southern California.[9][8][2] [10]O lahi nyɛla Kumasi High School din be Ashanti Region-Ghana karimbi kurili,ni ka o daa deei o "Advanced level education" shɛhira gbaŋ.[11]

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimin gɔli September yuuni 2004, o daa kpa "New Designs Charter Schools" din be Carlifonia, USA.[12][13][14]

Pɔi ni dina, o daa nyɛla ŋun tumdi laasabu malibu yaɣili mini kompiuta tabiibi yaɣili karimba tali n-tiri "Manual Arts High School", yuun pia ka o daa wuhi li. Lala saha ŋɔ o da kpa "International Studies Academy" din yina ni di ti wumsi bihi ni shikuru baŋsim mini biɛhigu yɛltɔɣa.[15][16][17] Ŋun daa lahi nyɛ laasabu malibu karimba kpɛma zaŋ n-ti USC/Manual Arts Neighborhood Academic Initiative (NAI).[1][18] .O daa lahi be la National Research for Career and Technical ni daa pii shɛba ni bɛ be farigu deebu ni ni di soŋ lɛbigi tiŋgbani tuma mini nuuni tuunbaŋsim Zaŋ chaŋ "High" shikuruti mini Collɛji nima ni.[19][9][20][21]

Silimin gɔli September dabaa awɔi dali yuuni 2021, Dr. Yaw Osei Adutwum nyɛla bɛn daa piigi so pahi "Advisory Board of the Capacity Building Center (CBC) din nyɛ shikuru baŋsim mini lahabali tibu bɔhimbu ka be University of California, Los Angeles (UCLA).[22][23]

Initiative[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2022, o nyɛla ŋun daa sɔŋ shikuru bihi ban kalinli yiɣisi pihiyobu ni yini ka bɛ kpɛ bɔhimbu yaɣili din yuli booni "engineering and medical students" ka bɛ zaa daa yina o piibu- piibu yaɣili n-ti yuuni 2022 academic year.[24] Di nyaaŋa jintɔra ŋɔ daa lahi sɔŋ shikuru bihi kpɛhi bɔhimbu yaɣa shɛli din yuli booni "engineering and medicine" ka bɛ kalinli pa paai pihiwɔyi ni yini ka di pa che bɛla ni di paai nia shɛli o ni daa kpaɣi ni o sɔŋ shikuru bihi kɔbigi (100 students) yuun pia sunsuun.[25][26]

Siyaasa tali[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Hon. Yaw Osei Adutwum nyɛla ŋun be Wɔbigu paati (New Patriotic Party) ka daa nyɛ jintɔra zaŋ n-ti Bosomtwe piibu- piibu yaɣili din be Ashanti Region Seventh mini Eighth Parliament of the Fourth Republic of Ghana.[2]

Yuuni 2016 Piibu- piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O nyɛla ŋun daa kpaɣiri m-bo Bosomtwe piibu- piibu yaɣali jintɔri kuɣ din be Ashanti yaɣili, Ghana tiŋgbanni yuuni 2016 Ghana nim piibu- piibu ka daa nya nuu dihibu din kalinli yiɣisi tuhi pihinahi ni ayɔbu,ni kobishii ni pihita ni anii (46,238) vootibu din kalinli daa yiɣisi tuhipihinu ni anahi,ni kobigu ni pihinahi ni anahi (54,144) ka di zani vaabu pihinii ni anu ni tobu pihinii ni ayi kobigu puuni (85.82%) ka ŋun daa pahi o zuɣu ka daa nyɛ "District Chief Executive" (DCE) zaŋ ti Bosomtwe District, Veronica Antwi-Adjei ŋun daa nyɛ lɛm paati nira (National Democratic Congress) (NDC) mi daa nyɛ tusaa ayopɔin,ni kɔbishii ni pia ni anu 7,215 ka di za vaabu pia ni ata ni tobu pihita ni awɔi kobigu puuni 13.39%. [27]

Yuuni 2020 piibu- piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Hon. Yaw Osei Adutwum nyɛla ninvuɣ so bɛn daa labi piigi jintɔra zaŋ n-ti Bosomtwe (Ghana parliament constituency) din daa niŋ ka o zani n-ti New Patriotic Party yuuni 2020 Ghana nim piibu- piibu ni kalinli din yiɣisi 57, 939 kalinli din yiɣisi 68, 327 puuni ka di zani kɔbigi puuni vaabu 84.80% ka che Priscilla Mercy Nketia zaŋ n-ti National Democratic Congress ŋun daa nya kalinli din yiɣisi 10, 388 ka di zani kɔbigi puuni vaabu 15.2% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu-piibu ŋɔ viɛnyɛla puuni.[28][29][30]

Ghana tiŋgbani zuɣulan Nana Akufo- Addo nyɛla ŋun daa piigi o deputy Education Minister silimin gɔli March yuuni 2017.[31][32] Yuuni 2020, o nyɛla Ghana tiŋgbani zuɣulan Nana Akufo Addo ni daa piigi so minista zaŋ n-ti shikuru baŋsim bɔhimbu (minister of education).[33][34]

Komitii nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O pahi la "Works and Housing Committee" ni ka lahi be "Poverty Reduction Strategy Committee" zaŋ ti "7th Parliament of the 4th Republic of Ghana".[2] Silimiin goli March yuuni 2017, tiŋgbani zuɣulana Nana Akufo-Addo daa pii la Adutwum ni o niŋ "Deputy Minister" zaŋ ti baŋsim bɔhimbu yaɣili.[35] Saha ŋɔ ŋuni n-nyɛ "Deputy Minister" zaŋ ti shikuru baŋsim bɔhimbu yaɣili ka o yaa jɛndi "Pre-tertiary Education".[36][37][38][39] Yuuni 2019 bɛ daa piigi o la Deputy Minister ŋun kpaŋdi o maŋa pam lala yuuni ŋɔ,vihigu vihigu yaɣa buyi n-daa piigi o lala kpamli ŋɔ: "Alliance for Social Equity and Public Accountability (ASEPA)" ni "FAKS Investigative Services".[40]

Minista zaŋ n-ti shikuru baŋsim bɔhimbu (Minister for Education)[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Din daa niŋ ka tiŋgbani zuɣulan Nana Akufo-Addo's labi di naai nyaaŋa, silimin gɔli January biɛɣ'pishi ni yini dali yuuni 2021, o daa piigi Dr. Yaw Osei Adutwum minista zaŋ n-ti shikuru baŋsim bɔhimbu (Minister for Education) din daa niŋ ka o nyɛ "Deputy Minister of Education" yuma anahi nyaaŋa.[41][42]

STEM schools[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Dr. Adutwum saha, o nyɛla ŋun niŋ "35 STEM" (Science, Technology, Engineering, n-ti pahi Mathematics) Senior High Schools (SHSs) mini 5 STEM universities yuuni poli ni. Soli shɛli o ni doli ni lala nia ŋɔ niŋ tabata, STEM nim ŋɔ pia nyɛla din daa piligi SHSs yuuni 2022.[43][44] Lala nia ŋɔ nyɛla din kpaŋsiri "STEM education" ka lahi sɔŋdi shikuru bihi ka bɛ bɔhindi baŋsim yaɣa pam.[45][46]

O maŋa maŋa biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O nyɛla ŋun mali paɣa mini bia. O nyɛla Asori nira ka jɛmdi Naawuni "Pentecost church."[8]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. 1.0 1.1 Yaw Osei Adutwum, Biography.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Parliament of Ghana.
  3. Yaw Adutwum teaches Kwaso JHS students in an unannounced visit (en-US).
  4. Leading by example: Dep Education Minister takes students through Maths class (en-US) (14 May 2019).
  5. Akufo-Addo swears in the first batch of Ministers (5 March 2021).
  6. We're on course with TVET promotion – Education Minister (en-US) (2021-05-19).
  7. "STEM education key feature in model schools — Education Minister" (en-gb). https://www.graphic.com.gh/news/education/ghana-news-stem-education-key-feature-in-model-schools-education-minister.html.
  8. 8.0 8.1 8.2 Ghana MPs - MP Details - Osei Adutwum, Yaw.
  9. 9.0 9.1 Hon. Dr. Yaw Osei Adutwum (en-US).
  10. Yaw Osei Adutwum, Biography.
  11. PERSONALITY PROFILE. CoEWJ Interview with Dr. Yaw Osei Adutwum, Deputy Minister for Education. MP, Bosomtwe Constituency. » Colleges of Education News Portal (en-US) (2020-08-03).
  12. President of New Design Charter Schools Talls about my educational success.
  13. Oyiboke, Amen (March 23, 2016). President of New Designs Charter School Dr. Yaw Adutwum talks about educational success.
  14. Bulmuo, Bruce Misbahu (12 February 2022). Dr. Yaw Osei Adutwum: A renowned educationist and minister of excellence.
  15. Yaw Osei Adutwum, Biography.
  16. The Minister - Ministry of Education Ghana (en-US) (2020-10-28).
  17. Nartey, Laud (2021-01-12). Make Adutwum the substantive Education Minister – Send Gh to Akufo-Addo (en-US).
  18. The Minister - Ministry of Education Ghana (en-US) (2020-10-28).
  19. Yaw Osei Adutwum, Biography.
  20. Online, Peace FM. Meet Dr Yaw Osei Adutwum: The Teacher And Chief Servant.
  21. Abisoye, Adeyiga (2022-05-03). Dr. Yaw Osei Adutwum: Making Strides in Ghana’s Educational Sector (en-US).
  22. Education Minister, Yaw Adutwum joins advisory board of the University of California (en-US).
  23. Education Minister, Yaw Adutwum joins advisory board of the University of California (en).
  24. Quist, Ebenezer Agbey (2022-01-16). Ghanaian MP gives full scholarships & laptops to 61 students going to university (en).
  25. Education Minister gives scholarships to 61 Engineering and Medical students from Bosomtwe (en).
  26. Adutwum Gives Scholarships To 61 Bosomtwe Students (en-US) (2022-01-18).
  27. FM, Peace. 2016 Election - Bosomtwe Constituency Results.
  28. Parliamentary Results for Bosomtwe.
  29. FM, Peace. 2020 Election - Bosomtwe Constituency Results.
  30. Bosomtwe – Election Data Center – The Ghana Report (en-US).
  31. Dr Adutwum appointment as Education Minister a sign of hope.
  32. Adutwum voted Best Dep Minister 2019.
  33. Profile of Minister of Education, Dr. Osei Yaw Adutwum.
  34. Dr. Yaw Osei Adutwum: A renowned educationist and minister of excellence.
  35. Akufo-Addo names 50 deputies, 4 ministers of state (en-US) (2017-03-15).
  36. Baidoo, Felix A. (11 September 2020). "Govt to end double track system — Dep Education Minister" (en-gb). https://www.graphic.com.gh/news/education/govt-to-end-double-track-system-dep-education-minister.html.
  37. There will be 'no review' of PTA's participation in Free SHS - Dr. Adutwum (en) (2020-11-28).
  38. "Meet Dr. Yaw Osei Adutwum, A Renowned Educationist" (en). https://www.modernghana.com/news/898129/meet-dr-yaw-osei-adutwum-a-renowned-educationist.html.
  39. Cudjoe, Joyceline Natally (2020-02-24). Create enabling environment for children to unleash potential - Dr Adutwum (en).
  40. Kale-Dery, Severious (27 January 2020). "Adutwum voted Best Dep Minister 2019" (en-gb). https://www.graphic.com.gh/news/general-news/adutwum-voted-best-dep-minister-2019.html.
  41. Editorial Staff (2021-02-16). I’ll still teach in classrooms if I become Education Minister - Adutwum (en-US).
  42. As Education Minister, I’ll consider myself a ‘teacher-in-chief’ Dr Adutwum (en-GB).
  43. Govt to construct 35 STEM SHSs, 5 varsities – Educ Minister (13 December 2021).
  44. FAAPA. Government to open six new STEM schools this year-Minister – FAAPA ENG (en).
  45. GTonline (2022-09-07). Take interest in STEM education – Dr Adutwum urges traditional leaders (en).
  46. Apinga, David (2023-06-24). More STEM Centres Nearing Completion – Adutwum (en).