Kwaku Agyemang-Manu

Diyila Dagbani Wikipedia
Kwaku Agyemang-Manu
Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2009 - Silimin gɔli January 6, 2013
Piibupiibu yaɣili: Dormaa Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2008 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2013 - Silimin gɔli January 6, 2017
Piibupiibu yaɣili: Dormaa Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 - Silimin gɔli January 6, 2021
Piibupiibu yaɣili: Dormaa Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Minister for Health of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 28, 2017 -
Alex Segbefia
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 -
Piibupiibu yaɣili: Dormaa Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2020 Ghanaian general election
Dormaa Ahenkro (en) Translate, Silimin gɔli September 6, 1955 (run 68)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of Ghana Bachelor of Arts (en) Translate : economics (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Bono (en) Translate
Tuma
Tumaaccountant (en) Translate ni politician (en) Translate
Tuma sheeBono Region
AdiiniKristatali
O ni be paati shɛli niNew Patriotic Party

E-Class

Kwaku Agyemang-Manu nyɛla Ghana siyaayasa nira. O nyɛla jintɔra nti Dormaa Central ni Minista nti ti alaafeei bomma ( Minister of Health).[1][2][3][4][5][6] O nyɛla Chartered Management Accountant, o lahi mali Bachelor of Arts in Economics ni Statistics din yi University of Ghana yuuni 1989. [7]


Piligu biɛhigu mini Shikuru[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa dɔɣi la Agyeman-Manu tiŋa yuli booni Dormaa Ahenkro ka be Brong Ahafo Region din pa nyɛ Bono Region. O daa naai la "G.C.E Ordinary Level" yuuni 1973 ka naai "G.C.E Advanced Level" yuuni 1975. O nyɛla "Chartered Management Accountant" ka daa lahi nyɛ Associate Member yuuni 1990.[8] Ka daa chaŋ University of Ghana n-ti deei "Bachelor of Arts in Economics and Statistics" yuuni 1979. O daa lahi naai London School of Accountancy ni Management Accountancy.[2][9][4][5]

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Agyeman-Manu nyɛla bɛ ni daa dɔɣi so Dormaa Ahenkro din be Brong Ahafo Region,saha ŋɔ din nyɛ Bono Region. O daa naai la o G.C.E Ordinary Level yuuni 1973 ka naai G.C.E Advanced Level yuuni 1975. O nyɛla "Chartered Management Accountant" ka daa lahi myɛ Associate Member yuuni 1990.[8] Ka daa chaŋ University of Ghana n-ti deei Bachelor of Arts in Economics and Statistics yuuni 1979. O daa lahi naai London School of Accountancy ni Management Accountancy .[2][9][4][5]

Siyaayasa tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Agyeman-Manu be la New Patriotic Party ka nyɛ jintɔra m-ti Dormaa Central Constituency din be Brong Ahafo region,Ghana.[4] O daa niŋ la danbalo nti Public Accounts Committee ka daa lahi nyɛ "acting CEO" n-ti National Health Authority yuuni 2006, ka daa lahi nyɛ "deputy Minister of Finance and Economic Planning" tiŋgbani zuɣulan' kuro, Kufuorŋemani (2001 to 2008).[10][1] Lalal gɔmnanti ŋɔ ni o daa niŋ la "Deputy Minister of State" n-ti yaɣa ŋɔ: Trade and Industry, Interior, Finance, Communication and Roads and Transport.[11][5] O daa lahi tum n-ti tuma du zuɣiri kamani "Small Arms Commission of Ghana", Ghana Revenue Authority, Bank of Ghana, n-ti pahi Divestiture Implementation Committee.[11]

Cabinet minista[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli May, 2017, tiŋgbani zuɣulana Nana Akufo-Addo daa zaŋ Kwaku Agyemang-Manu m-pahi minisita pia ni awɔi ban yɛn be o cabinet.[12] Bɛ daa zaŋ lala minisita pia ni awɔi ŋɔ yuya n-ti Ghana jintɔri duu ka jintɔri duu "Speaker", Rt. Hon. Prof. Mike Ocquaye daa moli li.[12] Kamani Cabinet Minister, Agyemang-Manu be la tiŋgbani zuɣula luɣa ni ka soŋdi ni saawara gbaabu zaŋ ti tiŋgbani ŋɔ.[12][13]

Commitii[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O be la "Members Holding Offices of Profit Committee".[8]

Yɛli gɔla[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Woyome scandal[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2005, Mr. Kwaku Agyemang Manu, din saha "Deputy Finance Minister" Kufuorgɔmnanti saha, daa sabi la wɔshiika "substantive Minister of Finance' nyaaŋa n-ti kompini shɛli Mr. Alfred Agbesi Woyome ni su zaŋ jɛndi "stadia's" mɛbu zaŋ ti CAN 2008. Ka Mr. Woyome daa duhi Ghana gɔmnanti kootu yuuni 2009 ka daa di nasara ka bɛ ti o liɣiri din kalinli yiɣisi GHC 51 million, n doli wɔshiika shɛli Mr. Kwaku Agyemang Manu ni daa sabi maa.[14][15]

Anti-snake procurement scandal[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli 8 February 2019 ŋun nyɛ zuɣulana nti IMANI Center for Policy & Education,[16] din nyɛ "Think Tank", daa ti lahabali zaŋ jɛndi Ministry of Health (MoH) ni mali ŋmaaibu shɛŋa zaŋ chaŋ "procurement of Anti-Snake Venom Serum" wɔshiika din daa do polo ni Facebook ka tiri Minister. Lala yɛltɔɣa ŋɔ ninneesim bɔbu ni, Minister daa du radio siteesa nima zuɣu, Adom FM,n-ti yari ni lala ŋmaabu yɛltɔɣa ŋɔ bi niŋ yɛlimaŋli. Lahabali daa doli nyaaŋa lahi paai IMANI zaŋ jɛndi lala yɛltɔɣa ŋɔ [1] Di bahigu di daa nya ka Minister ŋɔ niŋsim ŋɔ daa nyɛla o bɔri mi ni o mini kompini yuli booni Pharmanova niya pali. "Public Procurement Authority (PPA)" da bi saɣi ti Ministry ŋɔ ka daa wuhi ŋnaabu nima din beni ka daa yɛli Ministry ni bɛ di saɣi ti Pharmanova kompini dibaa ayi la ka bɛ di daa buyi ni yɛltɔɣa shɛŋa din pahi. Lala yɛltɔɣa ŋɔ daa nyɛla din du pɔhim zuɣu pam ka di daa niŋ niriba pam lahiʒibu ni Minister ni na mali chihibu maa. [17][18][19][20][21][22]

Condom scandal[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2019, Ministry of Health daa yooi la condom nima kohibu din bi yoli. Kompini nima ban daa ti condom nima ŋɔ daa bi bɔhi nya di yi yooi ti sokama dabu ka yooi ti salo zaa Public Procurement Act ni wuhi shɛm.Di lahi tu ni ti baŋ ni lala tuma ŋɔ daa chan Pharmanova Limited.[23][24]

Pharmanova[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kompini di rijisiti ka nyɛ Indi bilichini nima ni su shɛli nyɛla din mali yaa pam Ghana tum yuuni 2005 ka nyɛ daabihi pam di bahi bahindi Kwaku Agyemang Manu ni daa nyɛ Minister of Health. Ghana gɔmnanti bi pili vihigu zaɣi maŋli ka kɔriŋ fahili yɛltɔɣa kuli be pɔhim zuɣu laani ginda.

Maŋ biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Agyeman-Manu nyɛla dolodolo nira.[9][4] O mali la paɣa ni bihi ayɔbu.

Public lie about his Covid-19 status[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli June 13, 2020, Ghana lahabali churi yaɣa pam daa moli ya ni ŋuna,o paɣa ni o dapala nyɛla COVID-19 ni gbahi shɛba ka bɛ deei ba soŋ University of Ghana Medical Centre (UGMC).[25][26][27]

Bɛ daa deei la Kwaku Agyemang-Manu Atalaata dali ka yihi o Alizumma dali ka o paɣa mini o dapala dini maa mii ka bɛ deei ba soŋ UGMC "intensive uni". O daa yɛliya ni COVID-19 bɛ gbaagi o,o ni daa diri fiila tiri "journalist" ŋun yu8li booni Afia Pokuaa aka Vim Lady. O daa yɛliya ni o daa chaŋ la vuhim ka bɛ ti tiri "diabetes" shɛli sokam ni mi yɛla tima.[28] Ŋuma ŋuma daa yina ni dabɛm gaa gbahi gɔmnanti nyaandoliba ka bɛ na wɔligi bɛ maŋa .[29] Nana Addo Dankwa Akufo-Addo,Ghana tiŋgbani zuɣulana, daa yɛli National TV zuɣu ni Minister of Health daa shiri gbaai la COVID-19.[30]

Dihitabili kana ni NPP Ministers primaries daa tirisi tooni lala yaɣili ŋɔ.[31] Di ni niŋ nyaɣisin din yi niŋ ka o na mali nyaandoliba din nyaaŋa.


Boasting about WHO Executive Board[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Hon. Kwaku Agyeman-Manu daa nyɛla bɛ ni boli so n-ti pahi World Health Organization (WHO) kpamaba ni ka o zani nti Ghana WHO nima.[32] Yɛltɔɣa daa yina pɔhim zuɣu wuhiri ni o kpaŋ maŋa zuɣu ka bɛ piigi o lala zaashee ŋɔ.Di wuhiri mi ni WHO piiri la niriba ban be bɛ tuma ŋɔ ni ko. O ni be Minister of Health in Ghana, o daa zani mi ti Ghana ka di pa ni o maŋ maŋa.[33] Mr. Agyeman-Manu daa pahi la gbaŋsabila niriba ayopɔin ban da zani nti bɛ ya nima ni bɛ tabi soŋ "executive board of WHO" silimiin goli May 2020.[34]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. 1.0 1.1 "Hon. Kwaku Agyemang Manu is New Health Minister" (en-US). Ghana Health Nest. 2017-01-10. http://ghanahealthnest.com/kwaku-agyemang-manu-health-minister-akufo-addo-ghana/.
  2. 2.0 2.1 2.2 Pulse. Kwaku Agyemany-Manu - Kwaku Agyemany-Manu - Pulse (en-US).
  3. 178 Covid-19 In School – Health Minister (en-US) (2020-07-21).
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Parliament of Ghana.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Minister (en-US).
  6. Lack of facilities impede healthcare service delivery in Oti - Osei Kufuor Afreh - MyJoyOnline.com (en-US).
  7. Kwaku Agyeman-Manu, Biography.
  8. 8.0 8.1 8.2 Parliament of Ghana.
  9. 9.0 9.1 9.2 Ghana MPs - MP Details - Agyeman-Manu, Kwaku.
  10. Be discreet in last minute deals - Agyemang-Manu to gov't.
  11. 11.0 11.1 Graphic.com.gh. "Profile of 1st batch of Akufo-Addo's minister designates - Graphic Online | Ghana News" (en-GB). Graphic Online. http://www.graphic.com.gh/news/politics/profile-of-1st-batch-of-prez-akufo-addo-s-minister-designates.html.
  12. 12.0 12.1 12.2 Arts Minister Catherine Afeku makes it to Cabinet. ghanaweb. Retrieved 7 July 2017.
  13. Kwaku Agyemang - Manu, Biography.
  14. Agyemang Manu's letter constitutes contract - Woyome (en).
  15. Kweku Agyemang Manu testifies at Woyome trial (en).
  16. Franklin Cudjoe (en).
  17. samuel. MoH Slaughters Rural Folks …There Is No Anti-Snake Serum | NewDawn (en-US).
  18. samuel. Nana Deceived In Procurement Of Anti-Snake Serum | NewDawn (en-US).
  19. How Public Procurement Authority cancelled dubious anti-snake serum procurement deal (en-US) (2019-05-02).
  20. Arthur, Benson. Procurement scandal hits MoH …as it flouts PPA ruling over anti-snake vaccines | Business Financial Times Online | Economy, World, Finances, IT, ICT, Business (en-US).
  21. Snake anti-venom scandal,more people die of snake-bites as MoH looks on (en).
  22. REPORT, NEWS DESK. Procurement Authority Orders Health Ministry To Put Botched Snake Serum Deal Back To Tender (en-gb).
  23. We followed due process in awarding GHC3m condom contract - Health Ministry (en-US) (2019-04-01).
  24. MoH denies wrongdoing in Condom Contract (en).
  25. Wife, son of Health Minister test positive for coronavirus - Reports (en) (2020-06-13).
  26. Health Minister, Agyeman Manu recovering at UGMC after testing positive for Covid-19 (en-US) (2020-06-13).
  27. Ghana's Minister for Health tests positive for Coronavirus (en-US) (2020-06-13).
  28. I don't have coronavirus, I'm only resting – Health Minister denies reports (en) (2020-06-14).
  29. Fear grips Ghana's cabinet as Health Minister tests positive for coronavirus (en) (2020-06-14).
  30. Akufo-Addo confirms Health Minister's coronavirus status (en) (2020-06-14).
  31. Full text: NPP outlines guidelines for conduct of 2020 Parliamentary primaries (en-US) (2020-06-08).
  32. Health Minister Kwaku Agyeman-Manu to serve on WHO Executive Board (en-US) (2020-05-24).
  33. WHO | The Executive Board.
  34. Ghana's Health Minister elected to WHO Executive Board (en-gb).