Samuel Atta Akyea

Diyila Dagbani Wikipedia
Samuel Atta Akyea
Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2009 - Silimin gɔli January 6, 2013
Piibupiibu yaɣili: Akim Abuakwa South Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2008 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2013 - Silimin gɔli January 6, 2017
Piibupiibu yaɣili: Akim Abuakwa South Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 -
Piibupiibu yaɣili: Akim Abuakwa South Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 -
Piibupiibu yaɣili: Akim Abuakwa South Constituency (en) Translate
Ghana, Silimin gɔli August 20, 1962 (run 61)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of Ghana Bachelor of Science (en) Translate : jurisprudence (en) Translate, philosophy (en) Translate
Ghana School of Law (en) Translate : jurisprudence (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Twi (en) Translate
Tuma
Tumapolitician (en) Translate ni Sariya dira
AdiiniKristatali
O ni be paati shɛli niNew Patriotic Party

E-Class

Samuel Atta Akyea ( bini doɣi so 20th August 1962) [1]nyɛla Ghana looya ni jintɔra. O pahila New Patriotic Party zuɣu, Ghana, o daa nyɛla ŋun nyɛ Minister for Works and Housing hali ni silimin gɔli January 2021, ka nyɛ jintɔri zaŋti Akim Abuakwa South yaɣili. Ŋuni m pahi ayi bini piigi jintora lala yaɣili maa ni, n pahi Nana Akufo-Addo zuɣu.

Tuuli Biɛhigu ni Baŋsim Bobu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bi daa doɣi o la tiŋ yuli booni Kyebi din be Eastern Region, Ghana.[2] O daa chaŋla University of Ghana, Legon ka da yina ni Bachelor of Arts degree in Law and Philosophy yuuni 1989. [2]O daa tuɣi mi chaŋ Ghana School of Law nti nya o shahira gbaŋ yuuni 1993.[3][2]

Tuma Biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O ni daa yina law school, bi daa kpiɣi o mi ka o nyɛ Ghana attorney, Attorney General's Department. [2]O daa ti lahi chaŋmi ti pahi ʒɛn toli zuɣu looya tuma, Akufo-Addo Prempeh & Co din be Ankara. Yuuni 1995 o daa lahi chaŋmi nti pahi ʒɛntoli zuɣu looya tuma yaha, Zoe Akyea & Co., luɣ'shɛli o ni daa tum yuun pinaanahi. O daa yila ʒɛntoli zuɣu looya tuma ka chaŋ ti bo Abuakwa South yaɣili jintɔri nam.[2]

Siyaasa Biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Atta Akyea daa kpɛla politeesa ni yuuni 2008, bini daa piigo jintɔra zaŋti Abuakwa South yaɣili. [4]O mini niribi ayi n daa kpaɣiri bo nam maa, bani n daa nyɛ, Sammy Osei ŋun daa zanti National Democratic Congress ni Nana Addo Aikins ŋun daa zani o din toli zuɣu. [5]O daa nyala kalinli 22,681 kalinli 30,109 din daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 75.3%.[5][2] O daa dila nam maa dini daa niŋ ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo daa sheegi ni o niŋ zaɣa niŋ o tingban zuɣulaan tali nam bobu ni.[6] Atta Akyea daa nyɛla ŋun labi di kuɣu maa yuuni 2012[7] ni 2016.

Jina duu o daa bɛla committee bɔbigu ni, di shɛŋa n nyɛ Finance, Public Accounts, Judiciary ni Appointments Commitee.[2]

2016 piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2016 Ghana piibu piibu la saha, o daa nyala ŋun di Abuakwa South yaɣili jintɔri kuɣa, ka di nyɛla kalinli 28,442 ka o daa nya ka di yiɣisi kobigi puuni vaabu 78.61%, ka Owuraku Amofah ŋun daa zani nti NDC daa nyɛ kalinli 7,697 ka di gba daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 21.3%.[8][9]

2020 piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2020 Ghana piibu piibu maa saha, o daa lahi nyɛla ŋun di Abuakwa South jintɔri kuɣa, kalinli 29,897 ka o daa nya ka di daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 75.7% ka ŋun daa zani nti NDC Sanusi Mohammed daa nyɛ kalinli 7,740 din gba daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 19.6%, ŋun daa zanti GUM Banning Peprah Felix daa nyɛla kalinli 957 ka di gba daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 2.4%, ʒɛn toli zuɣu nira Marfo Enock Kwame daa nyala kalinli 905 ka di gba daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 2.3%.[10]

Galamsey zabili[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Atta Akyea daa nyɛla bini daa yɛli ni o bi kpaŋ di o maŋ zaŋkpa ninvuɣ'shɛba ban gbiri salma yiriŋ Birim River ni karibu. [11]Birim River nyɛla din gari o yaɣili maa , ka nyɛ ko ti tali din tiri yaɣili nim maa kom. Akyea daa yɛliya ni lala galemsey ŋo zuɣu zabbu nyɛla tingbani maa zaa zabili ka di simdi ni linjimanima pahi ka bi tuhili.[12][13][14]

Committees[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2021, o daa pahila Appointment Committee.[15]

Atta Akyea n nyɛ kuɣulana zaŋti Mines and Energy Committee, [16]ka lahi pahi Subsidiary Legislation Committee ni Special Budget Committee.[17]

Ministerial appointment[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimin gɔli January 2017, tigbani zuɣulana Akufo-Addo daa nyɛla ŋun piigo ni o nyɛ Works and Housing Minister.[18][19] Poi ka bi daa naa yi viho ni bi nya o ni too tum tuma maa,di daa yina wuhi ni o ka soŋsim zaŋti bini daa piigo ni o nyɛ zuɣulana zaŋti ministry maa. [9]Amaa dini daa niŋ ka o kpaŋ maŋ zaŋ kpa Ghana zalisi polo ŋo daa nyala bini yɛli ni shɛli ni chaŋ vienyɛla too lala yaɣili maa. O vihigu maa ni silimin goli 31 January 2017,[20][21] o daa nyɛla ŋun wuhi o ni mali niya shɛli zaŋti ministry maa ka daa lahi kpiɣi alikawli ni o ni naagi yi shɛŋa tingban zuɣulana John Dramani Mahama ni daa bi too naagi shɛli la.[22]

O daa yɛli committee maa ni o yɛn kpiɣila alikaalinima yinsi mɛbu nimmohi. [23] Tingban zuɣulan Akufo-Addo daa po o mink niribi anahi n kpɛhi namni silimin goli February 2017, Jubilee House din be Ankara.[24][25]

Biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O nyala ŋun mali paɣa ni bihi ata ka nyɛ dolodolo nira.[4]

Jaashɛhi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Atta Akyea daa nyala West African Nobles Forum ni ti Nobles International Award.[26]

Yɛligola[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimin gɔli March 2022, Abuakwa South yaɣilinima daa nyɛla ban karo yihina bi yaɣili maa. Bi daliri daa nyami ni o bi pali alikawli shɛli o ni daa kpiɣiba saha shɛli o ni daa bori nam maa.[27]

Philanthropy[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimin gɔli March yuuni 2020, o daa bola sabita nɛma zaŋti o yaɣili nima ni di soŋsi tuhi COVID-19.[28]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Odekro | What has your MP done for you? (2017-08-17).
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Odekro | What has your MP done for you? (2017-08-17).
  3. Online, Peace FM. Bio Of 2nd Batch Of Ministers-Designate Announced By President Nana Akufo-Addo.
  4. 4.0 4.1 Archive copy.
  5. 5.0 5.1 http://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf
  6. ?I am not resigning? -Akufo-Addo (en) (-001-11-30T00:00:00+00:00).
  7. I’m a very serious lawyer – Atta-Akyea (en) (2013-08-12).
  8. FM, Peace. 2016 Election - Abuakwa South Constituency Results.
  9. 9.0 9.1 Archive copy.
  10. FM, Peace. 2020 Election - Abuakwa South Constituency Results.
  11. https://www.modernghana.com/news/505068/a-chat-with-hon-samuel-atta-akyea-mp.html
  12. https://www.modernghana.com/news/521545/we-are-partners-8211-atta-akyea.html
  13. vibeghana.com.
  14. Stories, Kofoya's (2010-03-09). KOFOYA TETTEH'S STORIES: CLAMP DOWN ON GALAMSEY...Atta Akyea appeals to Prexz (PAGE 17, MARCH 9, 2010).
  15. Speaker never said Appointment Committee should suspend to plant trees -Atta Akyea (en-US) (2021-06-25).
  16. https://www.graphic.com.gh/news/politics/parliament-warns-herald-editor-to-cease-exposes-on-gnpc-genser-energy-contract.html
  17. Parliament of Ghana.
  18. MyJoyOnline.com - Myjoyonline (Ghana News) Ghana's most comprehensive website. Independent, Fearless and Credible journalism (en-US).
  19. ghananewsagency.org.
  20. Archive copy.
  21. Atta Akyea, Amewu get vetted today (en) (2017-01-31).
  22. Vetting Highlights: Atta Akyea appears before Appointments Committee (en) (2017-02-01).
  23. MyJoyOnline.com - Myjoyonline (Ghana News) Ghana's most comprehensive website. Independent, Fearless and Credible journalism (en-US).
  24. http://thechronicle.com.gh/tag/and-samuel-atta-akyea/[permanent dead link]
  25. http://thechronicle.com.gh/2nd-batch-of-ministers-sworn-in/[permanent dead link]
  26. Hon. Atta Akyea Wins Noble Award - MINISTRY OF WORKS AND HOUSING (en-US) (2018-12-24).
  27. Emmanuel, Kojo (2022-03-08). Samuel Atta Akyea chased out of community over failed promises (en).
  28. Dr Assibey-Yeboah, Samuel Atta Akyea donate sanitary items to their various constituencies - MyJoyOnline.com (en-US) (2020-03-31).