Mahama Ayariga

Diyila Dagbani Wikipedia
Mahama Ayariga
Ghana 4th Palimenti din pahiri anahi nira

Silimin gɔli January 7, 2005 - Silimin gɔli January 6, 2009
Piibupiibu yaɣili: Bawku Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2004 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2013 - Silimin gɔli January 6, 2017
Piibupiibu yaɣili: Bawku Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Minister for Information (en) Translate

Silimin gɔli January 30, 2013 - Silimin gɔli July 16, 2014
Minister for Youth and Sports (en) Translate

Silimin gɔli July 2014 - Silimin gɔli March 2015
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 -
Piibupiibu yaɣili: Bawku Central Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 -
Bawku, Silimin gɔli May 12, 1974 (run 49)
O ya TiŋgbaŋGhana
A ya balliKusaal (en) Translate
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of Ghana Bachelor of Arts (en) Translate : law (en) Translate
Harvard Law School (en) Translate Master of Laws (en) Translate
Ghana Senior High School (Tamale)
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Kusaal (en) Translate
Tuma
TumaSariya dira ni politician (en) Translate
AdiiniMusulunsi
O ni be paati shɛli niNational Democratic Congress

E-Class

Mahama Ayariga nyɛla Ghana alikaale nira ŋun nyɛ doo. Be daa dɔɣ' o la silimingoli (May 12, 1974) O nyɛla alikaale nira ka lahi nye Siasa nira ŋʋn be Ghana tiŋgbani ka be paati shɛli din nye NDC paati. O daa lahi nyɛla ninvuɣ'so ŋʋn nye tuma du' zugu kpɛma n zaŋti lahabaya wulugubu ni tuma du' zugu kpɛma zaŋti bipola ni diɛma ni yiɣ'jɛm Ghana zuɣlan kuro John Dramami Mahama saha. Ŋʋna n lahi nye jintɔra n zaŋti Bawku sunsuuni piibupiibuy yaɣ'li ka di be Upper East Region, Ghana.[1][2]

O pili[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Mahama Ayariga pili pilila Bawku tiŋgbani din be Upper East Region la, lala ŋɔ zuɣu ni maa ni ka be dɔɣ' o, be mii daa dɔɣ' o la yuuni (May 12, 1974). Lala ŋɔ zuɣu o zoo la ni maa ni ka lahi pili o shikuru baŋsim bɔbbu ni maa ni.[3]020 540 1521

O shikuru baŋsim[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Mahama Ayariga shikuru baŋsim bɔbbu pilila Ghana, o chaŋla Ghana Senior High School, Tamale (Ghanasco) ka lahi chaŋ Nigeria ni United State of America, O chaŋla shikuru shɛli be Nigeria ka di yuli boondi Barewa College Zaria ka di be Kaduna State, Nigeria. Di nyaanŋa ka o lahi chaŋ University of Ghana, Legon n ti bo baŋsim shɛli din yuli boondi Barchelor of Law (LLB) Degree.[4] O bi zani ni maa ni ka lahi guu chaŋ Amɛrika tiŋgbani n ti chaŋ shikuru yuli boondi Harvard Law School, n ti Karim Masters of Law (LLM) Baŋsim n zaŋ labina Ghana tiŋgbani. Ŋuni n daa nyɛ Executive director zaŋti Legal Resource Centre din be Ankara.[5]

Ayariga biɛli Ayariga Hassan n daa nyɛ toondana zaŋti PNC yuuni 2021 Ghana piibu piibu ni.[6]

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ayariga nyɛla looya. O daa nyɛla ŋuj pili tuma ka nyɛ ŋun soŋdi karimbanima natural resources law ni internatiŋnal law, Faculty of Law, University of Ghana. O daa lahi nyɛla ŋun pahi ka bi kpa Legal Resources Centre, tuma shɛli din duhiri salinima biɛhisi, ʒilɛli zoobu ni din pahi.[7]

Siyaasa Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Jintora[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ayariga n daa nyɛ jintori zaŋti Bawlu Central yaɣili yuuni 2005 ka daa ti koŋ kuɣu maa ti Adamu Dramani Sakande ŋun daa zanti NPP yuuni 2008. Kuɣu maa daa nyɛla din lahi ka lana dini daa niŋ ka kootu daa gbaagi Adamu kpari ka daliri nyami ni o lahi nyɛla tiŋ shɛli nira, ka Ghana zalikpana bi saɣtili.[8]Ayariga daa nyɛla ŋun labi di kuɣu maa yuuni 2012 piibu piibu saha.[9]

Minister of state[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2009, dini daa niŋ ka tingbani zuɣulalna Prof Evans Atta Mills daa di piibu piibu, Ayatiga daa leela ŋun toɣisiri tiri tingban zuɣulana poi ka bi daa naa yi piigo Deputy Minister of Education.[10] [11]Mahama Ayariga daa nyɛla tingban zuɣulan ni piigi so ni o leegi Minister of Informatuin silimin gopi January yuuni 2013.[12] O nyɛla pun daa pahi Appointments Committee zuɣu zaŋti Ghana 7th Parliament.[13]

Piibu Piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ayariga nyɛla bini daa piigi so ni o leegi jintori zaŋti Bawku yaɣili din be Upper East Region yuuni 2004 piibupiibu la saha.o daa nyɛla ŋun zanti NDC.[14][15] O yaɣili maa daa nyɛla din pahi kuɣusi awoi kuɣusi pinaata shɛli NDC ni daa di Upper East Region[15][14].[16] NDC daa nyɛla ban di kuɣusi 94 kuɣusi 230 puuni. [17]Kalinli 18,518 ka i daa nya kalinli 38,108 puuni. [15][14]Ŋoloŋo daa yiɣisila kobigi puuni vaabu 48.6%. O daa dila Amidu Mamudi Sisala ŋun daa zanti PNC, Haea Yakubu ŋun daa zanti NPP, Yussif Taiban Kundima ŋun daa zantu CPP , Sadat Amadu ni Abubakar Jibreel ban daa za bi gama zuɣu. Bi daa nyɛla kalinli 333, 10,169, 353, 161 ni 8,574 ka di daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 0.9%, 26.7%, 0.9%, 0.4% ni 22.5% kamani bi yuya maa nikuli piɛ n doya shɛm maa.[15][14]

Yuuni 2012, bi daa lahi labi mi piigo n ti lala yaɣili maa. O daa nyɛla ŋun daa zabti NDC.[18][19] Kalinli 24,071 ka o daa nya kalinli 43,876 puuni din daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 54.86%.[20][19] O daa dila Awuni Aguuda Joseph ŋun daa zanti PNC, Alhassan Haruna ŋun daa zanti NPP, Iddrisu Mubarak ŋun daa zanti PPP ni Ibrahim Zaliya ŋun daa zanti CPP.[19][20]

Bi daa nyɛla kalinli 303, 19,082, 269 ni 151 ka di daa yiɣisi kobigi puuni vaabu 0.69%, 43.49%, 0.61% ni 0.34% kamani yuya maa nikuli piɛ n doya shɛm maa.[19][20]

Yɛligola[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O daa nyɛla ŋun yɛli bi Hon. Boakye Agyarko bini daa piigi so ni o leegu Energy Minister daa nyɛla ŋun yo jintoribi ban bi galisi jina duu ni bi saɣiti o piibu maa.[21] Jintoribi duu toondana daa nyɛla ŋun kpa Committee ni di vihi yɛltoɣa maa, ka daa zaŋ bi vihigu maa ni nya shɛli wuhi jina duu silimin golu 29, March 2017. Bi yɛltoɣa maa daa wuhiya ni Ayariga daa bi too wuhi shahira zaŋkpa o ni yɛli yɛltoɣa shɛli maa ni di zuɣu ni o timmi sandani n niŋ jina duu nimaa. [22][23]Yuuni 2019 yɛltoɣa daa yina wuhi ni Ayariga nyɛla bini duhi so High kootuni dama o daa nyɛla ŋun tum gala , di bahi bahindi bi daa bi saɣiri tira, jina duu kpɛma, Prof. Aoran Michael Oquaye silimin golu June 4, 2019 daa nyɛla ŋun yɛli ni o ni bahi Ayariga ka o chaŋ kootu maa ka sariya maa ti du. [24]Silimin goli June 2020 , jintoribi kpɛma daa nyɛla ŋun bi saɣiti Mahama Ayariga ni daa yɛli ni o ku saɣi ka Electoral Commission zaŋ Ghana card ni passport leegi binshɛli din yɛn wuhiri tiri niraba poi ka bi naayi sabi bi yuya niŋ 200 piibu piibu kundu ni.[25][26]

Biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ayariga nyɛla ŋun mali paɣa ka lahi nyɛ musulimi.[5] O ba Frank Abdulai Ayariga gba daa nyɛla ŋun nyɛ jintori zaŋti Bawku yaɣili Hilla Limann saha.[5]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Parliament of Ghana.
  2. We’re ready to debate Minority on their call for rejection of C.I 126 – Majority Leader (en-US) (2020-05-23).
  3. Mahama Ayariga, Biography.
  4. Minister Mahama Ayariga (en-US).
  5. 5.0 5.1 5.2 Ghana MPs - MP Details - Ayariga, Mahama (2016-04-24).
  6. Home (en-US).
  7. IDP Foundation, Inc. (2013-11-05).
  8. Updated: Bawku Central MP Adamu Sakande convicted; jailed two years | InfoGhana (2013-11-05).
  9. 8:05am - Ayariga wins Bawku Central Constituency | Election 2012 Live Update (2012-12-11).
  10. Dogbevi, Emmanuel (2011-02-16). President Mills reshuffles Deputy Ministers (en-US).
  11. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified.
  12. President Mahama appoints first batch of Ministers | Pravda Radio Online (2013-02-08).
  13. Speaker announces Vetting Committee (en) (2017-01-11).
  14. 14.0 14.1 14.2 14.3 Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 183.
  15. 15.0 15.1 15.2 15.3 FM, Peace. Ghana Election 2004 Results - Bawku Central Constituency.
  16. Asante, Kwaku Krobea (2016-08-10). Statistics of Presidential and Parliamentary Election Results (en-US).
  17. FM, Peace. Ghana Election 2004 Results - President.
  18. FM, Peace. Bawku Central Constituency Results - Election 2012.
  19. 19.0 19.1 19.2 19.3 Turner, Barry (2012), "Friedrich Ebert Foundation (Friedrich-Ebert-Stiftung; FES)", The Statesman’s Yearbook, London: Palgrave Macmillan UK, pp. 76–76, ISBN 978-0-230-36009-9, retrieved 2023-04-26
  20. 20.0 20.1 20.2 FM, Peace. Bawku Central Constituency Results - Election 2012.
  21. Archive copy.
  22. Archive copy.
  23. Archive copy.
  24. Archive copy.
  25. Speaker turns down Ayariga’s plea for rejection of EC’s new identification requirements (en-US) (2020-06-03).
  26. MyJoyOnline.com - Myjoyonline (Ghana News) Ghana's most comprehensive website. Independent, Fearless and Credible journalism (en-US).