Sekondi-Takoradi

Diyila Dagbani Wikipedia
(Takoradi ka di tom m-bahina)
Takoradi
big city
Yu'maŋliSekondi-Takoradi Mali niŋ
Zuliya wuhibuSekondi-Takoradi Mali niŋ
TiŋaGhana Mali niŋ
Capital ofWestern Region Mali niŋ
Din be shɛli polonaSekondi Takoradi Metropolitan District Mali niŋ
Wakati luɣiliUTC±00:00 Mali niŋ
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli4°55′0″N 1°46′0″W Mali niŋ
Yaɣa din laɣim tabaOakland, Boston, Plymouth Mali niŋ
Tiŋgbani nahangbani kalinliWS000–WS792 Mali niŋ
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabilihttp://www.stma.gov.gh/stma/ Mali niŋ
Tiŋbani puuni koll koodi031 Mali niŋ
Map

Sekondi-Takoradi nyɛla tiŋ'titali din be Ghana ka laɣim tiŋsi dibaa ayi din nyɛ Sekondi mini Takoradi.[1][2] Di tiŋ'zuɣu n-nyɛ Sekondi – Takoradi Metropolitan Assembly mini Western Region din be Ghana. Sekondi-Takoradi n-nyɛ lala yaɣili ŋɔ Fante tiŋ'karili ka lahi nyɛ di daabiligu yaa shee, ka di salo galisim nyɛ 445,205, tuuni 2012 kalibu ni wuhi shɛm.[3] Tuma duzuɣuri din be Sekondi-Takoradi n-nyɛ taabo nima malibu, cocoa lɛbigibu, "plywood",shitimanima malibu, shitimanima zaashee mini ziliji pala malibu, ni saha ŋɔ, "sweet crude oil" mini "crude oil". Niriba pam ni tumdi tuun shɛli Sekondi-Takoradi n-nyɛ zahim gbahibu.[4] Sekondi-Takoradi tamla ziliji pali daa din kuni Kumasi la zuɣu.[5]

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

The Desert Air Force, 1943; Royal Air Force (RAF) airmen in tropical dress work on the Allison V-1710 Aircraft engine of a Tomahawk aircraft in a makeshift hangar. The photograph is believed to have been taken at RAF Takoradi.

Sekondi, tiŋ'kurili, daa nyɛla tuma tumbu shee n zaŋ ti Dutch Fort Orange (1642) mini English Fort Sekondi (1682). Di daa nyɛ toontibɔ ni ziliji palli din daa mali yuuni 1903 ni di tooi paai tiŋ'shɛŋa din mali miniraasi mini tihi din maani taabo nima. Takoradi daa nyɛla tuma tumbu shee n-ti Dutch Fort Witsen (1665) ka daa mali "deepwater seaport", Ghana tuuli dini, din daa mɛ yuuni 1928.[6][7]

World War II saha, RAF Takoradi n daa nyɛ British matuuka yiɣirisi ban daa kuni Egypt zaashee[8] "Spitfire fighter planes" daa nyɛla bɛ ni mali shɛba niŋdi shitimanima ni yiri England chani Takoradi ka bɛ di tuɣili taba ka bɛ yiɣi chaŋ Nigeria mini Sudan n-ti chani tɔbu maani Libya. 26 Squadron SAAF gba da be la Takoradi World War II saha, ka yiɣiri "anti-submarine". South African aleepile duhiriba pam nyɛla bɛ ni sɔɣi shɛba Takoradi European Public cemetery.[9]

Tiŋ'si ŋɔ laɣim la taba yuuni 1946. Anashaara goli 20 November 1969, tiŋa ŋɔ leei la Roman Catholic Diocese of Sekondi–Takoradi ʒishee.

Bɛ pa booni la tiŋa ŋɔ Ghana kpam tiŋa (amaa di ka gbana ni) ka di daliri nyɛla bɛ ni nyari kpam pam Western region la ka niriba yi bɛ ya nima n kuli ni.[10] Kamani shɛhira, niriba kalinli din daa yiɣisi 248,680 Sekondi-Takoradi metro yaɣili yuuni 2010, bɛ puuni kamani kalinli 148,000, bee n gari lala, daa nyɛla Ahanta niriba, niriba 30,000 daa yila central region na, Ghana tiŋgbani ni, niriba 60,000 n daa yi Ghana yaɣa din pahi na ka niriba 10,000 yi tiŋ'duya na.[11]

Daadam biɛligu kalibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kaya ni taɣada mini ninliha shee[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bomma ni nyamma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Binkpɛra[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ninliha din mali jiri[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Shikuru baŋsim[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bolli paaki mini dɛma ni yiɣijam[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sekondi-Takoradi Stadium
Interior design of Sekondi-Takoradi Stadium

Bolli paaki nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Dɛma ni yiɣijam[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Baŋdiba dɛma ni yiɣijam dundɔna din be Sekondi-Takoradi n-nyɛ:

Institutions[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tiŋgbani tulim mini maasim[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Sekondi-Takoradi malila tropical savanna climate (Köppen climate classification: Aw).

Climate data for Sekondi-Takoradi
Month Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year
Record high °C (°F) 35.0
(95.0)
35.5
(95.9)
35.0
(95.0)
34.6
(94.3)
34.6
(94.3)
32.3
(90.1)
31.8
(89.2)
30.4
(86.7)
31.2
(88.2)
32.0
(89.6)
34.5
(94.1)
34.2
(93.6)
35.5
(95.9)
Average high °C (°F) 30.4
(86.7)
31.0
(87.8)
31.3
(88.3)
31.1
(88.0)
30.2
(86.4)
28.4
(83.1)
27.3
(81.1)
26.8
(80.2)
27.6
(81.7)
28.8
(83.8)
30.0
(86.0)
30.3
(86.5)
29.4
(84.9)
Daily mean °C (°F) 26.2
(79.2)
26.9
(80.4)
27.2
(81.0)
27.2
(81.0)
26.7
(80.1)
25.6
(78.1)
24.8
(76.6)
24.1
(75.4)
24.6
(76.3)
25.5
(77.9)
26.2
(79.2)
26.2
(79.2)
26.0
(78.8)
Average low °C (°F) 21.8
(71.2)
22.6
(72.7)
23.1
(73.6)
23.2
(73.8)
23.1
(73.6)
22.8
(73.0)
21.8
(71.2)
21.1
(70.0)
21.7
(71.1)
22.1
(71.8)
22.2
(72.0)
22.1
(71.8)
22.3
(72.1)
Record low °C (°F) 16.1
(61.0)
18.3
(64.9)
20.6
(69.1)
20.6
(69.1)
20.0
(68.0)
19.4
(66.9)
17.2
(63.0)
16.1
(61.0)
17.8
(64.0)
18.9
(66.0)
18.9
(66.0)
16.1
(61.0)
16.1
(61.0)
Average rainfall mm (inches) 31
(1.2)
35
(1.4)
79
(3.1)
115
(4.5)
250
(9.8)
346
(13.6)
120
(4.7)
43
(1.7)
57
(2.2)
138
(5.4)
77
(3.0)
31
(1.2)
1,322
(51.8)
Average rainy days (≥ 0.3 mm) 3 4 7 10 17 19 13 11 13 14 10 5 126
Average relative humidity (%) 86 85 83 84 84 86 87 87 87 87 86 85 86
Mean monthly sunshine hours 207.7 209.1 229.4 216.0 192.2 132.0 148.8 133.3 126.0 195.3 243.0 229.4 2,262.2
Mean daily sunshine hours 6.7 7.4 7.4 7.2 6.2 4.4 4.8 4.3 4.2 6.3 8.1 7.4 6.2
Source: Deutscher Wetterdienst[13]

Di mini tiŋ'si din tumda[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Anfooni nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lihimi mpahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Betway extends support to Volleyball Teams in the Western and Western North Regions (en-US) (21 May 2021).
  2. Twin-Cities project to plant 5,000 fruit-trees in Sekondi-Takoradi (en-US) (4 February 2022).
  3. A chirim ya: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named World Gazetteer
  4. Private Tutor. Infoplease.com.
  5. Ministry of Railways Development - Ghana - railways development construction on western and eastern lines speeds off steadily.
  6. A chirim ya: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named info2
  7. "Takoradi Port", Ghana Ports and Harbour Authority. Archived 31 Silimin gɔli December 2007 at the Wayback Machine
  8. Nancy Lawler (2002). Soldiers, Airmen, Spies, and Whisperers: The Gold Coast in World War II. Ohio University Press. ISBN 9780821414309. Retrieved 8 February 2014 – via BiblioVault.
  9. South Africa War Graves Project. Southafricawargraves.org (8 October 2011).
  10. Obeng-Odoom F., 2014, Oiling the Urban Economy: Land, Labour, Capital, and the State in Sekondi-Takoradi, Ghana, Routledge, London.
  11. Stats Ghana report on Sekondi-Takoradi population.
  12. Starrfm.com.gh (15 July 2021). Tarkwa: Awudua Gyaasehene reportedly kidnapped – Starr Fm (en-US).
  13. Klimatafel von Takoradi (Sekondi-Takoradi) / Ghana (de). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world. Deutscher Wetterdienst.