Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Sapashintali

Diyila Dagbani Wikipedia
Dagbaŋ Sapashinima

Sapashintali nyɛla Dagbamba taɣada ka bɛ daa dee li Kambonsi sani. Dagbaŋ pulini, Sapashinnima nyɛla ninvuɣu shɛba ban taɣiri naa o biɛhigu ni ni o tiŋa maa gbubbu ni.

Sapashintali ni yɛn kpɛ Dagbaŋ, Naa Gariba, "Tizaa na gbihirimi ku baŋ ŋun zom, ŋuma ŋuma yɛligu ni kari sana, dabirigu nya vali daŋ fabila; ni o zuɣu, ni o shee, ni o yaaŋa, maligim lura di ku ŋmani saa, napɔŋ no bindi n-zaŋ nyahi mɔri" mini Naa Saalana Ziblim Yɛni dibu puuni ka di daa kpɛna. Din daa niŋ ka Dagbamba mini kambonsi yɛla kpe taba ni la. Dagbaŋ daa ka dundoya din diri Yani, di daa kuli nyɛla Yaan Naa ni dɔɣi so ŋuna n-ni tooi di Yani. Naa Nyaɣisi saha hali ni Naa Gungɔbili, "Asaɣiya pala booni biɛŋ, biɛŋ din tabili mɔɣili ku yaɣisi palibu, pakura yi yi Zohi kuni Jaa di yi pa bɛ nyubili naɣala bɛ sɔɣu n-zaɣisi, kpaŋ ŋun nini bala ni maali buɣili" saha, Dagbaŋ daa na kuli nyɛla din be shɛm ka dundoya kani. Dundoya ni yɛn kpɛna Dagbaŋ, Naa Zanjina, "nyɔɣu yaliŋ ni dee bɔbiri, biliɛri laɣim doya ku baŋ zoligu, gunguma tiɣisi yiliya ku baŋ kpɛma, Zanjina mankaani, akɔɣu satani kuɣili bilim ku ŋma, Na' biɛɣu maali kuli n-zaŋ fali ku zaŋ buɣili, zinzam pɔrimi ka o yuli be bimbira ni" mini Naa Andani Siɣili, "Dandani ka bɛ zaŋ boli Andani, Kabira biɛla zaŋ gu maŋa Siɣili, maambira biɛla zaŋ gu maŋa Siɣili, waɣabiɛɣu yi polo ka jaanbɔna ŋma n-tɛli ʒii zaa, dojia yi waa ni ku sɔɣi o teeŋa, ŋuna n-daa boli o zaa yuya ni ŋuni n-nyɛ palo palo ku nam yoli, bilibili ni nam palo, ba' so ŋun nyiɛ o karimbaan-bindi gari va o bini, ŋuni nyɛ kuri biɛɣu ni laɣim chiriga, o daa yirina ka ʒirila kpangolima awɔi ka nyina pan pali o noli zaa, gbuɣindaa kumsi ni yirigi tiŋa" nam dibu ni ka dundoya kpuri Dagbaŋ nam puuni. Zanjina yili mini Siɣili yili n-daa kpuri. Zanjina yili maa n-daa nyɛ Naa Zanjina bihi ni o yaansi ka Siɣili yili maa mi nyɛ Naa Andani Siɣili bihi ni o yaansi yaɣili. Naa Zanjina ni daa kani ka Naa Andani Siɣili dee n-ti kani ka Naa Zanjina zuu Jiŋli (Naa Binbiɛɣu) dee. Naa Binbiɛɣu ni daa che guya ka siɣi kpimba di daa simsi ni di labi Siɣili yili dundoli maa polo. To amaa Naa Zanjina n-daa gbahi o bipuɣisi ayi balim Naa Andani Siɣili nam puuni ka o chaŋ Goliŋgoliŋ ŋmɛbu. Bana ka o daa zaŋ dɔɣi Naa Saalan Ziblim ka o ŋahiba niŋ Naa Gariba. Yɔɣu kpamba daa yɛlimi ni bɛ yi zaŋ nam ŋɔ ti bia ŋɔ ka o ŋahiba yɛn damdiri o tooni deeri guli din mali muɣisigu, dina n-daa nyɛ bɛ ni zaŋ nam maa ti Naa Gariba ka o lee Yaan Naa. Di daa bi niŋ Naa Saalana Ziblim nyaɣisim. Naa Saalana Ziblim daa nyɛla daabia ŋun gɔri kɔhigu ka o mini Kambonsi mali zori ni taba, lala saha ŋɔ ka o na diri Kpatiŋa. O daa chaŋmi ti yɛli Ashentihini ni o ba yili m-paagi o ni o di ka bɛ zaŋ li ti so. Kambonsi mi daa mali salima pam ka mali li taɣiri marafanima gbampiɛla sani. Lala ŋɔ zuɣu Ashantihini daa bi tɛhi ni so beni din ni tooi lahi nyaŋ o yaha. O daa dii yalimi ni bɛ cham ti zaŋ Naa Gariba na.