Osei Kyei-Mensah-Bonsu

Diyila Dagbani Wikipedia
(Osei Kyei Mensah Bonsu ka di tom m-bahina)
Osei Kyei-Mensah-Bonsu
Member of the 2nd Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 1997 - Silimin gɔli January 6, 2001
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 1996 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 3rd Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2001 - Silimin gɔli January 6, 2005
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2000 Ghanaian general election (en) Translate
Ghana 4th Palimenti din pahiri anahi nira

Silimin gɔli January 7, 2005 - Silimin gɔli January 6, 2009
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2004 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2009 - Silimin gɔli January 6, 2013
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2008 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2013 - Silimin gɔli January 6, 2017
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 -
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Minister for Parliamentary Affairs (en) Translate

Silimin gɔli May 2017 -
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 - Silimin gɔli January 6, 2024
Piibupiibu yaɣili: Suame Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2020 Ghanaian general election
Afrancho (en) Translate, Silimin gɔli February 3, 1957 (run 67)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋKwame Nkrumah University of Science and Technology Bachelor of Science (en) Translate : urban planning (en) Translate
St. Peter's Boys Senior High School (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumapolitician (en) Translate ni urban planner (en) Translate
AdiiniKristatali
O ni be paati shɛli niNew Patriotic Party

Osei Kyei Mensah Bonsu (bɛ ni daa na booni so Lawrence Addae la,[1] bɛ dɔɣi o la silimin gɔli February dabaa ata dali yuuni 1957) [2][3]o nyɛla Ghana nim urban planner ni siyaasa nira. Saha ŋɔ ŋun nyɛ Ghana jintɔri duu ban galisi kpɛma(majority leader) ka lahi nyɛ Minister Designate zaŋti Parliamentary Affairs in Ghana.[4][5]

O Piligu Mini O Shikuru Baŋsim[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Osei dɔɣim dabisili nyɛ silimin gɔli February dabaa ata dali yuuni 1957. O yila tiŋ yuli booni Bremang-Afrancho, Kumasi yaɣili shɛli, Ashanti Region.[6] Yuuni 1982, o daa yina Kwame Nkrumah University of Science and Technology Bachelor of Science degree in Urban Planning.[7]

O Siyaasa Tali Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Osei nyɛla ŋun be Wɔbigi paati (New Patriotic Party) ni. O daa tumi lɛbi jintɔra silimin gɔli January yuuni 1997. O nyɛla ŋun na kuli gbubi jintɔri kuɣ ŋɔ, n-ti o yaɣili 2nd, 3rd, 4th, 5th, 6th and 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana.[7][6] O nyɛla chairperson zaŋti Special Budget, House, and Business komitii . O lahi nyɛla ŋun be Finance, Mines and Energy, Standing Orders, n-ti pahi Selection komitii nima.[7][8]

Piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 1996 jintɔri tali piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa tumi piigi Osei kpɛhi jinaduu yuuni 1996 Ghana nim piibu piibu la ni, o daa zanimi n-ti Wɔbigi paati(New Patriotic Party) zaŋti Suame yaɣili din be Ashanti tudu yaɣili Ghana la. O daa nyɛla kalinli din yiɣisi 47,455, kalinli din yiɣisi 64,394 puuni ka di zani kɔbigi puuni vaabu 57.40% ka Paul Yeboah ŋun daa nyɛ lem paati (NDC ) jintɔra la nyɛ kalinli din yiɣisi 10,828 , Azong Alhassan ŋun daa zani n-ti PNC la nyɛ kalinli din yiɣisi 3,219 n-ti pahi Habiba Atta ŋun daa nyɛ CPP jintɔra la gba daa nyɛ kalinli din yiɣisi 2,892.[9]

Yuuni 2004 jintɔri tali piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa piigi Osei jintɔra zaŋti Suame yaɣili din be Ashanti tudu yaɣili Ghana yuuni 2004 Ghana nim piibu piibu la ni. O daa dimi n-ti Wɔbigi paati(New Patriotic Party).[10][11] O yaɣili maa daa pahi la jintɔri kuɣsi pihita ni ayobu(36) jintɔri kuɣsi pihinahi yini ka(39)puuni Wɔbigi paati(New Patriotic Party) nim ni daa nyɛ nasara zaŋti Ashanti Region.[12] Wɔbigi paati (New Patriotic Party) daa di la jintɔri kuɣsi din galisi ka di kalinli daa yiɣisi128 jintɔri kuɣsi 230 puuni .[13] O daa dimi ni kalinli din yiɣisi 48,500 kalinli din yiɣisi 59,039 puuni. Di zanimi n-ti kɔbigi puuni vaabu 82.1% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni. O daa dimi ka chɛ Agonno Sampson Young ŋun daa nyɛ People's National Convention jintɔra, Paul Richard Kofi Yeboah ŋun daa zani n-ti lem( National Democratic Congress) n-ti pahi Frederick Antwi ŋun daa zani n-ti Convention People's Party la. Bɛ daa nyɛla kalinli din yiɣisi 934, 8,448 ni 1,157 dɛdɛ ni dɛdɛ ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni. Ka di zani kɔbigi puuni vaabu 1.6%, 14.3% and 2% gabaadaya ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni.[10][11]

Yuuni 2008 jintɔri tali piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2008, o daa di la jintɔri kuɣ maa yaha n-ti Wɔbigi paati (New Patriotic Party).[14][15] O yaɣili maa daa pahi la jintɔri kuɣsi pihita ni anahi(34) jintɔri kuɣsi pihinahi yini ka(39) puuni Wɔbigi paati (New Patriotic Party)nim ni daa nyɛ nasara Ashanti Region.[16] Wɔbigi paati (New Patriotic Party) n-daa di jintɔri kuɣsi din galisi ka di kalinli daa nyɛ 109 jintɔri kuɣsi kalinli 230 puuni. [17] O daa dimi ni kalinli din yiɣisi 45,235 kalinli din yiɣisi 57,765 puuni. Di zani la kɔbigi puuni 78.31% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ puuni. Bɛ daa piigi o mi ka chɛ David Osei Manu ŋun daa nyɛ lem paati (National Democratic Congress) jintɔra , Ameyaw Aboagye Peter ŋun daa zani n-ti Democratic People's Party n-ti pahi Frederick Antwi-Nsiah ŋun daa zani n-ti Convention People's Party. Bɛ daa nyɛla kalinli din yiɣisi 9,742, 2,409 ni 379 dɛdɛ ni dɛdɛ ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni. Ka di zani kɔbigi puuni vaabu 37.59%, 5.43% ni1.28% gabaadaya ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ puuni .[14][15]

Yuuni 2012 jintɔri tali piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2012, o daa di o yaɣili jintɔri kuɣ maa n-ti Wɔbigi paati (New Patriotic Party) . O daa dimi ni kalinli din yiɣisi 60,829 kalinli din yiɣisi 76,852 puuni. Di zanimi n-ti kɔbigi puuni vaabu 79.15% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni. Bɛ daa piigi o mi ka chɛ Alidu Baba Dambasea ŋun daa nyɛ lem paati(National Democratic Congress) jintɔra la, Solomon Nkrumah Appia Kubi ŋun daa zani n-ti Progressive People's Party, Adam Mohammed ŋun daa zani n-ti People's National Convention, Frederick Antwi-Nsiah ŋun daa zani n-ti Convention People's Party, Mavis Afriyie ŋun daa nyɛ Democratic People's Party jintɔra la, Abena Nyarko ŋun daa zani n-ti National Democratic Party, Osei-Bempah Hayford mini Paul Richard Kofi Yeboah zaa daa zani la bɛ gama. Bɛ daa nyɛla kalinli din yiɣisi 10,589, 434, 376, 220, 71, 194, 3,752 ni 387 dɛdɛ ni dɛdɛ ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ viɛnyɛla ni. Ka di zani kɔbigi puuni vaabu 13.78%, 0.56%, 0.49%, 0.29%, 0.09%, 0.25%, 4.88% ni 0.50% gabaadaya ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ ni. Di daa niŋ ka o paati ka nam ni la, o daa nyɛla jintɔri duu ban pɔri kpɛma(minority leader) zaŋti Ghana jinaduu bin din gbaai yuuni 2013 hali ni yuuni 2017.[18][19]

Yuuni 2020 jintɔri tali piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O daa lahi yina n-ti m-bo yuuni Ghana nim jintɔri tali piibu piibu yaɣili n-ti Wɔbigi paati(New Patriotic Party). Hon. Osei Kyei Mensah Bonsu daa kpaɣiri m-bo jintɔri tali ŋɔ ni niriba anahi bani nyɛ Dodoovi Francis ŋun daa nyɛ lem paati(National Democratic Congress) jintɔra la, Convention People's Party jintɔra Sulemana Mohammed, All People Congress, jintɔra Mohammed Mubarak n-ti pahi ŋun daa zani o gama la. Piibu piibu ŋɔ ni daa ti naai, ŋun daa pun nyɛ jintɔra zaŋti Suame, Hon. Osei Kyei Mensah Bonsu n-daa di jintɔri kuɣ maa n-ti Wɔbigi paati(NPP) ni kalinli din yiɣisi 67,095 ka di zani kɔbigi puuni vaabu (76.1%,) ka lem paati (National Democratic Congress) jintɔra Dodoovi Francis daa nyɛ kalinli din yiɣisi 9,312 ka di zani kɔbigi puuni vaabu 10.6% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ ni. Ka Convention People's Party jintɔra Sulemana Mohammed daa nahi nyɛ kalinli din yiɣisi 299 ka di kɔbigi puuni vaabu 0.3% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ ni. All People Congress gba daa nyɛ kalinli din yiɣisi 213 ka di zani kɔbigi puuni vaabu 0.2% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ ni. Bahigu, ŋun daa zani o gama George Prempeh gba daa kana buyi zuɣu ni kalinli din yiɣisi 11,217 ka di zani kɔbigi puuni vaabu 12.7% ninvuɣ shɛba ban daa niŋ piibu piibu ŋɔ ni.[20]

Commonwealth Parliamentary Association (CPA) piibu piibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Osei Kyei-Mensah-Bonsu, was elected by the Executive komitii zaŋti Commonwealth Parliamentary Association (CPA) daa piigi Osei Kyei-Memsah-Bonsu Vice-Chairperson. Osei Kyei-Mensah-Bonsu zaŋ tuma ŋɔ n-ti din daa niŋ ka o nyɛ nasara piibu piibu nyaaŋa, o ni daa luhi New Zealand’s Garry Brownlee, ŋun koŋko daa kpaɣiri o .[21][22]

Suggested naming rights[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Pɔi ka bɛ naai Parliament's Job 600 miɛbu yɛltɔɣa, Mensah Bonsu daa yɛli yɛltɔɣa zaŋ chaŋ yu'shɛŋa din kpalim ni bɛ bo n-ti main Job 600 building. O daa yɛli ya ni bɛ zaŋmi tuuli speaker zaŋti Ghana's fourth Parliament Justice D. F. Annan, yuli n-ti li. O daa lahi yɛli ni duu palli ayi shɛli din be main Job 600 nyaaŋa maa boli Peter Ala Adjetey, ŋun daa diɛJustice Annan. Ban daa bɛ saɣi n-ti o yuya ŋɔ bolibu nyɛ Convention People's Party nyaaŋa doliba, ka bɛ daliri daa nyɛmi ni, renaming Job 600 nyɛla din yɛn nyɛhi Kwame Nkrumah sɔŋsim zaŋti Ghana taarihi.[23][24]

Maŋmaŋ Biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O paɣa n daa nyɛ Mrs Irene Kyei-Mensah Bonsu ka bɛ mali bihi anii(8).[6] O nyɛla dolo dolo nira ka jamdi Naawuni Assemblies of God Church[6]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Ezrow, Lawrence (2019-11-05). "Follow the foreign leader? Why following foreign incumbents is an effective electoral strategy". Party Politics 27 (4): 716–729. DOI:10.1177/1354068819884702. ISSN 1354-0688.
  2. Gaala, S Z (2008-08-27). "Community participation in health delivery and management in Ghana: Lessons from selected districts in Northern Ghana". Ghana Journal of Development Studies 5 (1). DOI:10.4314/gjds.v5i1.35066. ISSN 0855-6768.
  3. Afrifa-Yamoah, Daniel (2021-04-08). "Challenges Students Encounter in their Study of Pronunciation in Ghana: A Case of Osei Kyeretwie Senior High School". EAST AFRICAN JOURNAL OF EDUCATION AND SOCIAL SCIENCES (Issue 2 (April to June 2021)). DOI:10.46606/eajess2021v02i02.0082. ISSN 2714-2132.
  4. news-from-africa-watch-ghana-official-attacks-on-religious-freedom-may-18-1990-8-pp.
  5. Altizer, Thomas J. J. (2016), "To Friends (January 24, 2007)", This Silence Must Now Speak, New York: Palgrave Macmillan US, pp. 113–114, ISBN 978-1-349-71519-0, retrieved 2023-06-04
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 Ghana MPs - MP Details - Kyei-Mensah-Bonsu, Osei.
  7. 7.0 7.1 7.2 Parliament of Ghana.
  8. Online, Peace FM. E-Levy Won't Solve All Our Problems - Charles Owusu.
  9. FM, Peace. Ghana Election 1996 Results - Old Tafo / Suame Constituency.
  10. 10.0 10.1 FM, Peace. Ghana Election 2004 Results - Suame Constituency.
  11. 11.0 11.1 Ghana Elections 2008. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 129.
  12. Statistics of Presidential and Parliamentary Election Results (en-US) (2016-08-10).
  13. FM, Peace. Ghana Election 2008.
  14. 14.0 14.1 FM, Peace. Ghana Election 2008 Results - Suame Constituency.
  15. 15.0 15.1 FM, Peace. Ghana Election 2008 Results - Suame Constituency.
  16. FM, Peace. Ghana Election 2008 Results - Ashanti Region.
  17. FM, Peace. Ghana Election 2008.
  18. FM, Peace. Ghana Election 2012 Results - Suame Constituency.
  19. Elections 2012. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2012. p. 133.
  20. 2020 Election - Suame Constituency Results.
  21. Osei Kyei Mensah Bonsu elected Ag. Vice-Chair of Commonwealth Parliamentary Association (en-US) (2021-08-08).
  22. Kyei-Mensah-Bonsu elected as acting Vice-Chairman of Commonwealth Parliamentary Association (en-gb).
  23. Name 'Job 600' building after Justice Annan. www.ghananewslink.com.[permanent dead link]
  24. Name Job 600 after Justice Annan -- Minority leader. www.ghanamps.gov.gv.