Lucky Dube

Diyila Dagbani Wikipedia
Lucky Dube
Dɔɣim yuliLucky Philip Dube
Ermelo (en) Translate, Silimin gɔli August 3, 1964
O ya TiŋgbaŋSouth Africa
Zulu (en) Translate
Kpibu sheeRosettenville (en) Translate, Silimin gɔli October 18, 2007
Ŋ-ŋɔ kumhomicide (en) Translate
Education
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumabaaŋa, songwriter (en) Translate, guitarist (en) Translate ni kpɛrikpɛrita
Nuu tuunbaŋsim balibureggae (en) Translate
Binkumdilivoice (en) Translate
guitar (en) Translate
Record labelRykodisc (en) Translate
IMDbnm1960001
luckydubemusic.com

E-Class Lucky Philip Dube ( kadi booni duu-beh; August yuuni 1964 -- 18 October yuuni 2007) daa nyɛla South Africa reggae yili yiina ni Rastafarian[1][2].Ka o pahi n-nyɛ yili yiini biŋ Africa yili yiini bima taarihi puuni[3]. Lala South Africa bilichini amaa dunia zaa reggae yili yiina ŋun zali dabari ŋɔ kpalimla ŋun nyɛ dini puhiri so chuɣu reggae yili yiina ban zali taarihi pam[4].O yila kɔhibu din yi di ko n-gili duniya nyɛla din daa ti o Gbansabila yili yiiniba ŋun kɔhi yila di kpaŋmaŋa pini yuuni 1996 WORLD MUSIC AWARDS. Lucky Dude, reggae baaŋa ŋun daa mali o kukɔli n diri fiila n jɛndi yɛlmuɣisira din mali South Africans mini Africans zaa sa nangbanyini n-tiri duniya nima. O daa yilila yili bɔŋ pishi ni ayi yuuni pishi ni anu sunsuuni ka daa nyɛla South Africa mini Africa zaa reggae baaŋa ŋun kɔhi yila di ni miliyona nyori.Dube daa nyɛla beni ku so Johannesburg fɔŋ din Rosettenville zaawuni ŋmanli saha silimiin October biɛɣu pishi ayi ka yuuni 2007.

O biɛhigu lahabali[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O piligu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lucky Dube daa nyɛla beni dɔɣi so Ermelo, din daa na be Eastern Transvaal, saha ŋɔ Mpumalanga, silimiin goli August yuuni 1964. O laamba daa nyɛla ban fun chɛ taba pɔi ni o dɔɣim, O ma n daa wumsi o, M boli o Lucky (Saha) dɔmini o daa niŋla katari ni o dɔɣim baayan o daa zali pɔya pam ka di bi nani. Nti pahi o nyɛya ayi Thandi mini Mandla , Dube daa nyɛla ŋun ku o bilim saha ni o yɛb paɣa , Sarah, ka o ma ŋun daa taɣi ti be o tumani. Yuuni 1999 vihigu puuni, o daa buɣisiya ni o yɛb'paɣa n-nyɛ o ni yuri so gari sokam , ni ŋun "laɣim binyɛra pam n wumsi ma ka n ti nyɛ daadam zuŋɔ mo'.O baantali piligu o ni daa nyɛ bia Dude daa tumla garicha amaa, o ni daa be balaga, ka baŋ ni o yɔri maa bi yihiri o balante o ti dihi o yiŋnima, ka o daa pili shikuru chandi. Dinni ka o daa laɣim ni o zo shɛba, n kpa o yili yiini gɔɣu ka di booni Skyway Band. O shikuru ni beni bu saha ka o nya Rastafari nima. O yuun'pishi ni yini ka saha Dube daa pahila o dachahi gungɔŋ ŋmɛri gɔɣu, The Brothers , n ŋmɛri Zulu pop yili shɛli dini mi mbaqanga la ka lee yɔri o maŋ biɛhigu zuɣu ka di nyɛla o tumdila Hole and Cooke n-nyɛ waache mani be loorinima kɔhibu shee Midrand[5]. Lala yili yiini gɔɣu maa daa dihila nuu gbana zuɣu ni Teal Record Company, m-be Richard Siluma (Teal daa ti laɣim mi m-pahi Gallo Record Company). Di min o daa ma biɛ shikuru maa, yili yiini gɔɣu maa daa yaai yili shɛli Johannesburg o shikuru vuhim saha.The resultant album daa yinima ni Lucky Dube mini Supersoul yuli.O yil gɔɣu din daa pahiri ayi daa ku yimina di nyaaŋa, amaa lala saha Dube daa sabila yɛltɔɣa nyaɣisa m-pahi o yilibu maa puuni. Laa saha ŋɔ ka o daa pili silimiinsili bɔhimbu.

O reggae baantali[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O yili gɔɣu din daa pahiri anu ni yihibu na saha, Dave Segal ( ŋun daa lebi Dube binkumda ŋmɛri) n daa kpaŋsi o ni bahi "Supersoul" di yuya puuni shɛli. O yili gɔri maa zaa daa fun yaai n-nyɛ Lucky Dube. Lala saha ka Dube pa baŋ ni be saɣiri tiri viɛnyɛla n-tiri o reggae yili shɛŋa o ni yiina o yi ti diɛmda diɛma. Jimmy Cliff mini Peter Tosh ni daa ti o jiri, o daa nya ka biɛhigu - siyaasa yɛltɔɣa din pɔli ni Jamaican reggae daa yi polo ni n-ti South African nima kpa gaŋbu gaŋbu duniya nyaaŋa zuɣu. O daa gbaai ya ni o buɣisi baantali palli ni yuuni 1984 , ka o daa yihi the mini yili gɔɣu Rastas kutooi na kpi . . Lala yila maa daa bi kɔhi viɛnyɛla -- kamani tusa anahi n maɣisi tuhi pihita o mbaqanga yila ni yɛn kɔhi shɛm. Din yɛn baligi tuhi gbansabila gaŋbu gaŋbu tumtumsa, lala gbaŋsabila gaŋbu gaŋbu maa ʒamani daa kari yili gɔɣu yuuni 1985, dɔmini din daa mali galima yɛltɔɣa dini, misaali yili li ŋɔ puuni " Tobu ni Bi biɛlim". Di zaa yoli, o ni daa bi gbaɣi ka o tuɣi o reggae yila nim diɛma diɛmbu ka daa sabi ka yihi o yil'gɔgu din daa pahiri ayi. Tiɛhi mi bihi maa zuɣu (1985). Di daa nyɛla yil'gɔgu shɛli din daa nyɛ daa ka tibigi Dube dariza n lebigi o reggae yili yiini so ŋun diŋ bayana South Africa, n pahi vori zimba zaɣa n-kpa o na.

Daabiligu ni o nasara[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Dube daa nyɛla ŋun ku yihiri ka kɔhiri o yil'gɔri. Yuuni 1989, o daa dila OKTV pina anahi nti Sarika kpɛra, ka di shɛli yaha ti Captired Live yuun'shɛli din daa paya mini pina ayi ti House of Exile yaha yuun' shɛli din daa paya maa nyaaŋa.O yuuni 1993 yil'gɔɣu, Victims, daa nyɛla din kɔhi gari miliyoŋ yili duniya yaaŋa zuɣu. 1995 yuuni, ka o nya duniya zaa kontiraji ni Motown. O Trinity yil'gɔɣu n daa nyɛ tuuli o ni yihina Tabu Records baayan o ni daa nya Motown labeli. 1996 puuni, o daa yihi yil'gɔri, reggae yila daabiligu nimmohi, din daa lebigi o ka di boli o "Best Selling African Recording Artist" duniya yili yiiniba pina tibu ni mini "International Artist of the Year" Ghana yila pina tibu ni.O yil'gɔri ata din daa paya yini kam daa daa dila South African Music Awards. O yil'gɔgu, Jilima, daa nyɛla O yihi shɛli Europe tingbani kadi nyɛla alikawuli shɛli din daa be o mini Warner Music sunsuuni. Dube daa gongili duniya zaa, n-tam akpaaku zuɣu ni baaŋsi kamani Sinéad O'Connor, Peter Gabriel ni Sting. O daa yina 1991 reggae Sunsplash (lala yuuni maa, be daa boli o labisi du akpaaku zuɣu minti pishi ni anu) ni 2005 Live diengɔɣu din daa niŋ Johannesburg. N ti pahi o yila diɛma diɛmbu maa, Dube daa nyɛla kpɛri kpɛriti saha shɛŋa, n yina sinii shɛŋa kamani Voice in the Dark, Getting Lucky, and Lucky Strikes Back. Lucky Dube nyɛla baan so ŋun gahim za o ko n-nyɛ Dub yili yiina ni o ni ka ta'ada shɛli din nyɛ o maa. Ŋɔ daa e yi shɛli pahila Reggae mini Dub ni daa nya so'shɛli o ni mali wuhiri o sujee ti biɛhisi kalinsi ti daadama. Jariyaali puuni, South Africa baaŋa ŋɔ daa kpiri la genre o toli ka di nyɛla o zaŋla apartheid mini tiŋ puuni yamo yamo zɔbu. Yil'li maa mini di sinii puuni, o daa nyɛla din nya so ka o mali bobili ni genre maa ka di nyɛla o mali li mi wuhiri nahingu shɛli din be o ya. O daa nyɛla ŋun bɔri taɣibu niŋdi biɛhigu puuni kamani o ni daa bɔ kpaɣiribu niŋ reggae yila yilibu ni din ni che ka be ŋmɛ yili nyaɣisa Africa kukɔli ni. Dube daa zaŋla Dub lebi solɔɣu shɛli o ni mali kpaŋsiri gbaŋsabila mini gbaŋpiɛla zaa nyɛ yim Africa tingbani puuni lala apartheid nahingu ʒamani maa. O daa malila dub n niɣindi o yee n jendi gbaŋpiɛla sulinsi mini be daba dabu Africa, ni dini be o shɛm ka o tiɛhi ni di gbaŋsabila deei Africa yaɣa zaa.

Death[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli October yuuni 2007, Lucky Dube daa nyɛla ŋmɛ ka fa nima ni ku Rosettenville, Johannesburg yaɣ'shɛli, Saha bihi baayan o ni daa shee o bihi ʒili o ŋahabi yiŋa[6]. Dube daa duhiri la o Chrysler 300C loori, dini ka be biɛri maa daa puɣisi dola. Pirinsi vihigu daa wuhiya ni carjackers n daa ŋmɛ n ku o ka bi baŋ ŋun bala ka daa dihi mi tabili ni Nigeria bilichini n bala. Niriba anu ka be daa kpehi nuuni ni o kubu maa ni; be puuni niriba ata daa nyɛla din vihi ka dihitabili ni be nuu biɛ o kubu maa ni silimiin goli March biɛɣu pihita yini dali, yuuni 2009[7]. Niriba ayi daa nyɛla ban sɔɣi ni be zo n barigi ka daa gbahiba. Be daa nyɛla beni zaŋ shɛba n yo jariyaali kuli mali wara.

O Ligasi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli October biɛɣu pishi ni yini dali yuuni 2008, Rykodisk daa laɣimla album nim pam yihina ka pali yuli Retrospective, din daa mali Dube's yili shɛŋa din nyɛ din taɣiri biɛhigu nim pam di puuni nti pahi o yili shɛŋa o daa fun yili soŋ kana bi yihi ŋan nim na United States[8]. Lala album maa daa nyɛla din puhi Dube yila chuɣu ni jilima ni sɔŋsim shɛli o ni zaŋ ti South Africa. Roots Reggae Library daa kpuɣi soli ni be zaŋ 80's Mbaqange album nima niŋ pohim zuɣu. Dibaanu album nima maani labisina. Ngikwethemba Na nyɛla din na bɔ n kɔŋ shɛli. N-nyɛ tuuli Africa baaŋa ŋun yihi African reggae polo ni,Dube daa muɣulim la kaya ni ta'ada din be African yaɣa zaa.

O yila nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Mbaqanga

. Lengane Ngeyethu (1981)

. Kudala

.Ngikuncenga (1982)

. Kukuwe (1983)

. Abathakathi (1984)

. Ngikwethembe Na? (1985)

. Umadakeni (1987)

. Usizi

Afrikaans

. Die Kaapse Dans ("Cape Dance") (1986) – as Oom Hansie . Help My Krap ("Help Me Scratch") (1986) EP – as Oom Hansie

Reggae

. Rastas Never Dies (1984) EP

. Remember Me (1994)

. Think About the Children (1985)

. Slave (1987)

. Together As One (1988)

. Prisoner (1989)

. Captured Live (1990)

. House of Exile (1991)

. Victims (1993)

. Trinity (1995)

. Taxman (1997)

. The way It Is (1999)

. Soul Taker (2001)

. The Other Side (2003)

. Respect (2006)

. Different Colours

. It's not easy

Yil'shɛŋa din laɣim

. Serious Reggae Business sang by Dube and Richard (1996)

. Live in Jamaica (2000)

. The Rough Guide

. To Lucky Dube (2001)

. Lucky Dube Live in Uganda (2003)

. Retrospective (2008)

. The Ultimate Lucky Dube (2011)

. Lucky Dube meets Uganda's Buka Buka 2003

. Lucky Dube meets Rwanda's souve Southern 2004

. The Times We've Shared (2017)

. The Victim

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]