Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Koko (millet porridge)

Diyila Dagbani Wikipedia
Hausa Koko with Koose

Koko (bɛ ni lahi booni shɛli Ogi Yoruba balli ni) ka di nyɛ bɛ ni mali chi kɔɣiri shɛli. Di nyɛla Nigerian mini Ghana bindirigu.[1][2] Bɛ malila chi mini binyɔma n-kɔɣiri koko.[3] Bɛ booni li la Hausa koko luɣ'shɛŋa ninvuɣ'shɛba ban tɔɣisiri Hausa ni ʒili kpe. Ghana tuduu yaɣili, bɔlibu din nyɛ 'Hausa koko' kani. Amaa, koko shɛli bɛ ni zaŋ za kɔɣi nyɛla bɛ ni booni shɛli 'za koko' Dagbanli ni.[4] Kariwana, ka'ʒɛɣu, ni za nyɛla bɛ ni lahi mali shɛŋa n-kɔɣiri koko. Koko shɛŋa din pahi n-nyɛ koko talli/salli, zimbuli, ni din pahi pahi.[4] Tinsi pam ka bɛ kɔɣirili.[2]

Niriba tooi nyurilimi ni Koose, Pinkaso, kuli-kuli bee Nigeria nima ni boli shɛli Akara.[5]

Porridge and Kuli-kuli in Northern Ghana.

Hausa koko tooi zoola gbansabila tinsi ni.[6] Bɛ tooi mali shikiri mini bihim gabiri din ni m-pahirili nyaɣisim.[7]

Hausa Koko seller

Bingɛra din be din ni

[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Chi ka bɛ mali maani koko ka di mali "Magnesium, Manganese, Tryptophan, Calcium, Fibre" ni "Vitamin B".[2]


Binshɛŋa bɛ ni zaŋ mali li

[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]
  • Chi (Jéró[8]
  • Kaakaaduro
  • Kpunkpaan naanzu nyɔŋ
  • Naanzua
  • "Black peppercorn"[9]
  • yɛlim