Thieboudienne

Diyila Dagbani Wikipedia
Thieboudienne
culinary speciality
Yaɣ shelifish dish Mali niŋ
TiŋaSenegal Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaSenegal Mali niŋ
Heritage designationintangible cultural heritage Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01748, https://ich.unesco.org/fr/RL/01748, https://ich.unesco.org/es/RL/01748 Mali niŋ

Tɛmplet:Infobox food

Thieboudienne

Tiep or thieb nyɛla kali bindirigu din yina Senegambia ka ninvuɣ shɛba ban gba beGuinea Bissau, Guinea, Mali n-ti pahi Mauritania nyɛ ban diri li. Di nyɛla Senegal tiŋgbani bindirigu.[1] Tiep shɛba ni mi shɛli thieboudienne bee chebu jen (Tɛmplet:Lang-wo; French: thiéboudiène) nyɛla bɛn duɣiri shɛli ni zahim, broken rice ni kamantoonsi ka di nyɛla duɣi ni ka bɛ dɔɣiri li. Bɛ lahi mali tiep yappa (ni nimdi) n-ti pahi tiep ganaar (ni noo nimdi). Binshɛŋa bɛn mali pahiri duɣiri bindirigu ŋɔ nyɛ alibasa, carrots, cabbage, banchi, hot pepper, lime n-ti pahi peanut oil, mini stock cubes.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Taarihi puuni, tiep nyɛla bindiri shɛli din pahi Saint-Louis bindira ni tum nineteenth century. Bindirigu ŋɔ yuli nyɛla din yina Wolof bachi nim puuni ka di gbuni nyɛ shinkaafa (ceeb) mini zahim '(jën).[2] Pulaar bɛ booni li mi maaro e liddi ('rice and fish'). Bɛ yi ŋmɛ niŋ niriba ni bɛ di shinkaafa maa be gbuni ka zahim maa mi be zuɣusaa, di zooya ka di nyɛla white grouper (Epinephelus aeneus).

Serving[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kali puuni di nyɛla bindiri shɛli bɛn dira bɛ yi ti mali ʒilɛli ni tuma ni bɛ nuhi. Di lahi nyɛla Senegalese terranga (hospitality): daŋ, zo nim ban gari taba nyɛla ban laɣindi ʒini diri bindirigu ŋɔ (ka bɛ booni li bolus) ka sokam diri ni dirigu (couddou Pulaar) bee ni paani.

Bindiri shɛŋa din ŋmani li[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

West African bindirigu din niŋ bayana ka bɛ booni jollof nyɛla bindirigu shɛli din piligi thieboudienne, amaa ka bɛ lee duɣiri li ni nimdi tooi gari di mini zahim, ka shinkaafa ŋɔ nyɛ bɛn laɣindi shɛli ni duɣili nima.[3]

Gullah shinkaafa ʒee nyɛla din ŋmani thieboudienne, West Africa din be New World. Like thieboudienne, lɛginal shinkaafa ʒee nyɛla din niŋ koŋkoba be Gullah/Geechee Cultural Heritage Corridor, nyɛ Savannah red rice mini Charleston red rice.[4][5]

Recipe[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di nyɛla bindiri shɛli bɛn duɣiri ni zahim mahili bee zahim kuuni, ni shinkaafa kaba (rice Wolof), n-ti pahi duɣili nima kamani( cassava, pumpkin, cabbage, carrot, turnip, or eggplant), parsley, tomato paste, peppers, garlic n-ti pahi onions.[6] Ka bɛ niŋdi li ni zahim.

Variations[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

By country[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di nyɛla din piligi Senegambia, kali puuni binshɛŋa bɛn mali pahiri duɣiri nyɛ zahim, shinkaafa, kamantoonsi n-ti pahi alibasa. Tiep nyɛla bindiri shɛli West Africa nim pam ni dira. Tiŋgbani kam mali la bɛn duɣiri shɛm mini bɛn mali binshɛŋa duɣiri bindirigu ŋɔ. Mali, tiep nyɛla bindiri shɛli bɛn booni tieb, bindirigu din mali noo nimdi, shinkaafa n-ti pahi kamantoonsi mini alibasaa. Tiep nyɛla bindiri shɛli din ŋmani jollof rice bɛn lahi booni shɛli benachin ka di gbuni nyɛ 'one pot' in Wolof. Di nyɛla bindiri shɛli din niŋ bayana Nigeria mini Ghana. Cameroon mini Ivory Coast bindirigu ŋɔ yuli booni riz gras. Binshɛŋa bɛn mali duɣiri bindirigu ŋɔ ŋmani la di piligu bɛn mali binshɛŋa duɣiri li kamani kamantoonsi, shinkaafa n-ti pahi alibasa.

By ethnicity[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Senegal's nim balli shɛli nyɛla ban duɣiri bindirigu ŋɔ dabam mini ka bɛn diri li shɛm be di koŋko. Ninvuɣ shɛba ban be southern Senegal nyɛla ban tooi pahiri kouthia,[definition needed] ka ninvuɣ shɛba ban yina Dakar mini Saint-Louis nyɛ ban pahiri soul (Wolof).

Other renderings[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Shɛba ni lahi booni bindirigu ŋɔ yu shɛli nyɛ: ceebu jen, cee bu jen, ceeb u jen, thebouidienne, theibou dienn, thiebou dienn, thiebou dinne, thiébou dieune, tíe biou dienne, thieb-ou-djien, thiebu djen bee riz au poisson.[2]

Lihimi m-pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lua bi niŋ dede:bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Senegalese Fish and Rice (Thiéboudienne) Recipe (en).
  2. 2.0 2.1 Troth Wells (15 March 2007). The World of Street Food: Easy Quick Meals to Cook at Home. New Internationalist. pp. 28–. ISBN 978-1-904456-50-6.
  3. Sloley, Patti (7 June 2021). Jollof Wars: Who does West Africa's iconic rice dish best?.
  4. Harris, Jessica B. (2011). High on the Hog: A Culinary Journey from Africa to America. Bloomsbury USA. pp. 71–. ISBN 978-1-59691-395-0. - Registration required
  5. Dale Rosengarten; Theodore Rosengarten; Enid Schildkrout; Judith Ann Carney (30 September 2008). Grass roots: African origins of an American art. Museum for African Art. pp. 123, 125. ISBN 978-0-945802-50-1.
  6. Tiebou dieun (en-GB) (2022-06-04).

Further reading[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]