Nana Oforiatta Ayim

Diyila Dagbani Wikipedia
Nana Oforiatta Ayim
ninsala
Paɣa bee dooPaɣa Mali niŋ
O ya TiŋgbaŋGhana Mali niŋ
YumaŋliNana Mali niŋ
Doɣam dabsili20. century Mali niŋ
Dɔɣim TiŋaGhana Mali niŋ
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili Mali niŋ
Tumanovelist, film director Mali niŋ
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of London Mali niŋ
Notable workGhana Freedom Mali niŋ
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabilihttps://www.nanaoforiattaayim.com/ Mali niŋ
Personal pronounL484 Mali niŋ

Nana Oforiatta Ayim nyɛla Gana (Ghana) bilchina ŋun sabira, Taarihilana (art historian) n-ti pahi sinii sabira bee yaara.

Background[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Nana Ofosuaa Oforiatta Ayim daa nyɛla bin wubisi so Jaamani (Germany) tiŋgbanni, England tiŋgbanni nti pahi o ya dɔɣirili, dini n nyɛ Gana (Ghana). O daa nyɛla ŋun karim Russian mini Sizes (politics) karim zɔŋ din yuli booni "University of Bristol", ka daa chaŋ ni o ti tum yaɣishɛli din booni "Department of Political Affairs" New York tiŋgbanni, United Nations yaɣili.[1] O naai la o "master's degree African Art History" puuni, SOAS University din be London la.[2]

Oforiatta Ayim yimi na daŋ shɛli puuni din nyɛ Siasa daŋ Gana (Ghana) tiŋgbanni, Ofori-Atta daŋ la, ŋuni yaa zaŋ ti gbaai tradishinal (traditional) mini mɔɔdin (modern). O yabi do pali n-daa nyɛ Nana Sir Ofori Atta I, ŋuni nyɛ Akyem Abuakwa na' so sokam ni daa mi ka bɛ daa duhi o yuli kamani "Louis XIV of Africa".[3] O ŋahiba pali n-daa lahi nyɛ J.B Danquah, ŋuni daa niŋ Gana suuna ka tili yuli maa. O daa nyɛla baŋdi kuɣinli ni siasa daadam (politician), ka kpa paati shɛli din sababiiya daa ʒi maŋsulinsi tali na Ghana tiŋgbanni.[4]

Sabbu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Nana Oforiatta Ayim tuuli buku " The God Child" daa nyɛla " Bloomsbury Publishing" ni zaŋ shɛli n wuhi salo UK tiŋgbanni yuuni 2019, ni US tiŋgbanni yuuni 2020 pulini,  nti pahi "Pengium Random House" Germany tiŋgbanni yuuni 2021 pulini. [5][6]Sasabira ŋuni yuli booni Ayesha Harruna Atta buɣisi buku ŋɔ ni "expansive and contempulative debut, themes of art, history, literature, film, mini legacy" n kpe n laɣim Maya's coming-of-age.[7] Lahibali gbaŋ shɛli din yuli booni New York Times la puuni, Tope Folarin sabiya ni: lahibali m-bɔŋɔ ka di kpe n-gabi lahibaya ni, Yɛlimaŋli, " The God Child" naan tooi buɣisi kamani yɛltɔɣ' ŋma shɛŋa din pa taba zuɣu ka pa Yɛlimaŋli, ka di zaɣi yini kam pe n-doli taba di gama zuɣu, ka di ko lahi tuɣi di taba... Ni karim buku ŋɔ, ni di yiɣibu zaa zaŋ chaŋ di saha ni di folinga puuni, di kanina n haŋkali puuni kadama ni salima shɛli beni n-chani sabbu maa gbunni, lahibali shɛli gba mi ni n-ni karimdi ninvuɣi shɛba ban be lahibali maa puuni maa nyɛla ba m-be dinni... Kojo mini Maya chandi maa daa labisiba nyaaŋa na Ghana, ka bɛ di mali tahima ni di nyɛla luɣishɛli bɛ ni yɛn nya binshɛɣu bɛ ni bɔra ni bɛ zaŋ n-naai bɛ lahibali maa, yuma shɛŋa puuni bɛ ni pilili-Lahibali ŋɔ di nyɛla din yɛn duhi Ghana taarihi zuɣusaa. Lahibali shɛli din yɛn mali binshɛɣu zali jilli ni biɛhisi puuni zaŋ yi di kɔbituɣa ni.

Tiɛhi Nam Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O ni daa karimdi o master's degree zaŋ jɛndi gbaŋsabila tiɛhinam taarihinima ka niŋdi o vihigu, o daa nyɛya kamani bachinima mini yɛlishɛŋa bɛ ni daa mali m-buɣisiri Ghana tiɛhinam yɛltɔɣa daa nyɛla gbaŋ piɛlitali. O vihigu daa che ka o ti baŋ Ayan, Ghana yɛlikura yɛlibu balishɛli, ni Afahye, yɛlikura zaŋwuhi salo bee Gesamtkunstwerk model.[8] Ka o daa pilili zaŋkpiɛhi kaya lahabaya tibu ni, yɛlikura ni tuma duzuɣirini gbaŋsabila tiŋgbani puuni.[9] O daa yɛri sahashɛli kam zaŋchaŋ baŋsim bɔhimbu yaɣili zaŋ ti tam-mɛri baŋdiba laɣingu.

Financial Times tuma duzuɣu ni daa ʒili o m-bɔhiri o bɔhisi, Ayim daa yɛliya "di ŋmanila ti daa tɔmiwali taba. Di wuhirila tini nyɛ shɛba. Tɔ amaa pumpɔŋɔ di tuya ni ti niŋ zaɣa n niŋ tuunshɛli tini tumdi ti yaɣili ŋɔ: Ŋuna n daa kpa ANO institute of Arts and knowledge dinbe Ankara. Ka yɛli ni ayi lihi niriba pam bantumdi tiɛhinam tuma Ghana mini gbansabila tiŋgbani ni dii bi saɣi ni di nam, to amaa di yɛn malila sɔli ka nambu maa kpuri.

O daa kpala Pan-African Cultural Encyclopedia. New York Times la sabiya ni: 8Encyclopedia la nyɛla din yɛn mali pɔhim zuɣu yila din nyɛ pol'yɛlinli din yɛn sabira yɛltɔɣ' shɛŋa din pun niŋ ka gari, dinna niŋda, ni dinna yɛn niŋ Africa tiɛhinam mini di kali yɛla puuni (di pilindimi ni Ghana tiŋgbanni). Di lahi nyɛla bin yɛn zaŋ shɛli n wuhi salo ban be tiŋgbani pihinu ni anahi (54 country). Cultural Encyclopedia la mali niya ni di taɣi tŋgbani kara (continents) tiɛha ka sɔŋ yihi birimbu Africa kaya namdiba ni, ban tiɛhiri ni kadama bɛ taarihinima barigiya bee n-tam yuun' bɔbigu din yɛn laɣimli sɔŋ.

O lahi kpala Mobile Miʒium palli. Guardian la puuni, Charlotte Jansen sabiya: Ayim yɛliya ni o pilila tiɛha zaŋchaŋ miʒium maa biɛhigu Africa tiŋgbanni ka na tumdi British Miʒium la puuni. O daa pili tiɛhibu zaŋchaŋ gu ka taɣi ni kali nti pahi din yɛn niŋ shɛm gbubili ka di gari taɣada kura. O zaŋdila vihi'kura din yina Mobile Miʒium palli nti Ghana Gominanti. O sabiya Art Newspaper la puuni, "Jilima nyɛla din dee ti shiinima pam ti ʒiliɛli ni, tinsi ni nti pahi ti binyɛra, zaŋchaŋ ti yinsi puuni mini ban na yɛn labina. Binshɛɣu din yɛn saɣiti buɣisigu mini taɣibu, duniya mini di yaɣa zaa".

Baayan lala buɣisibu ŋɔ nyaaŋa, Ghana bil'chininima ban nyɛ tiɛhinamnima ŋɔ, nti pahi James Barnor, Felicia Ansah Abban, mini Ibrahim Mahama, Ayim daa be tuuli niriba puuni ban daa kpa laɣingu din yɛn sɔŋ duhi tiɛhinam tuma Ghana tiŋgbanni Venice Biennale puuni, yuuni 2019. Laɣingu (pavilion) ŋɔ daa nyɛla din be ni Biennale, nti pahi lahibali sabiriba pam ban daa boli lala laɣingu maa ni "triumph" nti pahi Biennale,                       

Siniinima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Nana Oforiatta Ayim daa liɛbila sinii yaara dini daa leegi ka o mini "The Minh Ngo mini Chris Marker" tuma daa naagi zaŋ jɛndi o 1954 sinii "statues Also Die" liɛbigiri palli la. Nana siniinima nyɛla "cross of fiction, travel essay, mini documentary" ka di nyɛla din be duniya zaa miʒiumnima ni. Dini n nyɛ, "Nowhere Else But Here- New miʒium la ni, Tied and True- Tate Modern la ni, Jubilee-Kunsthall Stavanger la ni, nti pahi Agbako-Los Angeles County Museum of Art (LACMA) la ni.

Awards mini Honours[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Lawrance, Benjamin N. (2019). "Ghana Freedom: Ghana Pavilion at the 58th International Art Exhibition La Biennale di Venezia (11 May–24 November 2019) by Nana Oforiatta Ayim". Ghana Studies 22 (1): 223–230. DOI:10.1353/ghs.2019.0011. ISSN 2333-7168.
  2. Lawrance, Benjamin N. (2019). "Ghana Freedom: Ghana Pavilion at the 58th International Art Exhibition La Biennale di Venezia (11 May–24 November 2019) by Nana Oforiatta Ayim". Ghana Studies 22 (1): 223–230. DOI:10.1353/ghs.2019.0011. ISSN 2333-7168.
  3. Goulbourne, Harry (2007-03-19), "Families", African American Studies Center, Oxford University Press, retrieved 2023-05-27
  4. Lawrance, Benjamin N. (2019). "Ghana Freedom: Ghana Pavilion at the 58th International Art Exhibition La Biennale di Venezia (11 May–24 November 2019) by Nana Oforiatta Ayim". Ghana Studies 22 (1): 223–230. DOI:10.1353/ghs.2019.0011. ISSN 2333-7168.
  5. International ISBN Agency, ed. (2012). Publishers' International ISBN Directory 2013. De Gruyter. ISBN 978-3-11-027802-6.
  6. (2014-11-11) "God Bless the Child". God Bless the Child. DOI:10.5040/9781474221917.00000004.
  7. Lawrance, Benjamin N. (2019). "Ghana Freedom: Ghana Pavilion at the 58th International Art Exhibition La Biennale di Venezia (11 May–24 November 2019) by Nana Oforiatta Ayim". Ghana Studies 22 (1): 223–230. DOI:10.1353/ghs.2019.0011. ISSN 2333-7168.
  8. Lawrance, Benjamin N. (2019). "Ghana Freedom: Ghana Pavilion at the 58th International Art Exhibition La Biennale di Venezia (11 May–24 November 2019) by Nana Oforiatta Ayim". Ghana Studies 22 (1): 223–230. DOI:10.1353/ghs.2019.0011. ISSN 2333-7168.
  9. (2014-06-16) "Synthesis of Efinaconazole". Synfacts 10 (07): 0672–0672. DOI:10.1055/s-0034-1378235. ISSN 1861-1958.