Joyce Banda

Diyila Dagbani Wikipedia
Joyce Banda
Minister of Foreign Affairs (en) Translate

Silimin gɔli June 1, 2006 - Silimin gɔli May 29, 2009
George Chaponda (en) Translate - Etta Banda (en) Translate
Vice President of Malawi (en) Translate

Silimin gɔli May 29, 2009 - Silimin gɔli April 7, 2012
Cassim Chilumpha (en) Translate - Khumbo Kachali (en) Translate
President of Malawi (en) Translate

Silimin gɔli April 7, 2012 - Silimin gɔli May 31, 2014
Bingu wa Mutharika (en) Translate - Peter Mutharika (en) Translate
Zomba (en) Translate, Silimin gɔli April 12, 1950 (run 74)
O ya TiŋgbaŋMalawi
ResidenceNairobi
Paɣa/yidanaRichard Banda (en) Translate
Bia
Tizo
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋColumbus University (en) Translate bachelor's degree (en) Translate : early childhood education (en) Translate
Tuma
Tumapolitician (en) Translate, philanthropist (en) Translate, activist (en) Translate, diplomat (en) Translate ni Sariya dira
Pin' shɛŋa o ni dee
O ni be paati shɛli niUnited Democratic Front (en) Translate
People's Party (en) Translate
IMDbnm5588450

Joyce Hilda Banda (née Ntila; bɛ dɔɣi o la Anashaara goli 12 April 1950[1]) ka o nyɛ Malawi siyaasa nira, ŋun niŋ Malawi tiŋgbani zuɣulana, bini din gbaai Anashaara gɔli 7 April 2012 zaŋ chaŋ Anashaara gɔli 31 May 2014. Banda daa deei la tiŋgbani zuɣulana tali di ni daa niŋ ka tiŋgbani zuɣulana Bingu wa Mutharika kpi suhusaɣingu kum. Ŋun' n-nyɛ ŋun kpa People's Party ka lahi nyɛ di kpɛma, di kpala yuuni 2011.[2] O nyɛla ŋun lɛri baŋsim mini "grassroots women's rights activist", ŋuni n daa nyɛ Minister of Foreign Affairs bini din gbaai yuuni 2006 zaŋ hali ni yuuni 2009 ka nyɛ tiŋgbani zuɣulan' paa n-ti Malawi bini din gbaai Anashaara gɔli May 2009 zaŋ chaŋ Anashaara gɔli April 2012.[3] O nyɛla ŋun tum n-ti tuma yaɣa pam o ni niŋ tiŋgbani zuɣulana ka lahi niŋ "Minister of Gender and Child Welfare" pɔi ka naan yi niŋ tiŋgbani zuɣulana n-ti Republic of Malawi.[4]

Pɔi ka o pili siyaasa tali tuma, o daa kpala Joyce Banda Foundation, National Association of Business Women (NABW), Young Women Leaders Network n-ti pahi Hunger Project.

Banda n daa nyɛ Malawi tiŋgbani zuɣulana ŋun pahiri anahi[5] tiŋgbani zuɣulana paɣa tuuli mini paɣa ŋun nyɛ tiŋ'kari zuɣulana, Elizabeth II nyaaŋa. Ŋuni n-nyɛ paɣa ŋun pahiri ayi ka di tiŋgbani zuɣulana tali gbansabila tiŋgbani ni,[4] Ellen Johnson Sirleaf nyaaŋa. Ŋuna n la nyɛ tiŋgbani maa zuɣulaan paa tuuli ŋun nyɛ paɣa.[6] Anashaara gɔli June yuuni 2014, Forbes daaa boli Banda paɣa ŋun mali kpɛŋ ka dɔ bupihinahi zuɣu dunia ka nyɛ paɣa ŋun mali kpɛŋ Africa.[7] Anashaara gɔli October yuuni 2014, o daa pahi BBC's 100 Women nima ni.[8]

Maŋmaŋa mini daŋ biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Joyce Hilda Ntila[9] nɛla bɛ ni daa dɔɣi so Anashaara gɔli 12 April 1950 tiŋa yuli booni Malemia, tiŋ'kpaŋa din be Zomba District, Nyasaland yaɣili (saha ŋɔ bɛ ni booni shɛli Malawi).[10][11] O ba daa nyɛla "police brass band" yiliyiina. O pili la o tuma ni gban ŋmari tali ka o yuli du Hastings Banda saha.[12]

O deei la Cambridge School Certificate,[13] Bachelor of Arts Degree shɛhira gbaŋ din jɛndi Early Childhood Education ka o deei li Columbus University (karim din karimdi Asibiri ni Alahari),[6] Bachelor of Social Studies in Gender Studies shɛhira gbaŋ shɛli o ni deei Atlantic International University (shikuru din gba chani Asibiri ni Alahari) ni Diploma in Management of NGOs shɛhira gbaŋ shɛli o ni deei International Labour Organization (ILO) Centre din be Turin, Italy. Atlantic International University nyɛla bɛ ni nya shɛli ka di nyɛ "degree mill",[14] ka salo pam saɣiti ni bɛ "degree" shɛhira gbaŋ maa pala zaɣi maŋli "fake." O lahi deei Master of Arts degree in Leadership shɛhira gbaŋ Royal Roads University din be Canada.[15] ni "honorary doctorate" yuuni 2013, Jeonju University.[16]

O yidana n-nyɛ Roy Kachale, ka o mini o mali bihi ata. O yuun pishi ni anu ni, O daa be la Nairobi, Kenya.[17]

Yuuni 1975, paɣaba zoosim laɣingu din be Kenya daa kpaŋsi Banda ni o kpuɣi o bihi ata ka yi o ni buɣisi shɛli "abusive marriage" la.[18] O mini Roy Kachele ʒia naai la yuuni 1981. O daa lahi lahi labi lo amiliya ni Richard Banda, Chief Justice of Malawi, ka mini o bihi ayi.[19][20]

Bini din gbaai yuuni 1985 zaŋ chaŋ yuuni 1997 Banda daa niŋ daabiligu balibu pam ka di shɛŋa nyɛ : Ndekani Garments (1985), Akajuwe Enterprises (1992), ni Kalingidza Bakery (1995).[13] O nasara dibu nyɛla din kpaŋsi paɣaba pam ka bɛ mooi nini yi fara ni.[21]

O tizopaɣa n-nyɛ Anjimile Oponyo, CEO kuro zaŋ ti[22] Raising Malawi Academy for Girls, Madonna ni diri liɣiri niŋdi shɛli ni.[23]

Accolades[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

National awards[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Woman of the Year, Malawi, 1997[13]
  • Woman of the Year, Malawi, 1998[13]
  • Nyasa Times Multimedia 'Person of the Year', 2010[24]

International awards[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Martin Luther King Drum Major Award, 2012, Washington DC[25]
  • Legends Award for Leadership, 2012, Greater African Methodist Episcopal Church[26]
  • Women of Substance Award, 2010, African Women Development Fund[27]
  • Africa Prize for Leadership for the Sustainable End of Hunger, 1997, Hunger Project of NY[13]
  • International award for entrepreneurship development, 1998, Africa Federation of Woman Entrepreneurs and Economic Commission for Africa (ECA)[13]
  • 100 Heroines award, 1998, Rochester, New York[13]
  • Certificate of Honors, 2001, Federation of World Peace and Love, Taiwan, Republic of China[13]

Honors[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Most powerful woman in the world 2014, Forbes Magazine – rank #40[7]
  • Most powerful woman in the world 2013, Forbes Magazine – rank #47
  • Most powerful woman in the world 2012, Forbes Magazine – rank #71
  • Most powerful woman in Africa 2012, Forbes Magazine – rank #1
  • Most powerful woman in Africa 2011, Forbes Magazine – rank #3

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Karim pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Kim Yi Dionne, Boniface Dulani (January 2013). "Constitutional provisions and executive succession: Malawi's 2012 transition in comparative perspective". African Affairs 112 (446): 111–137. DOI:10.1093/afraf/ads067.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. EW's big Interview: Joyce Banda. The Nation (21 September 2014).
  2. Malawi, People's Party. People's Party. People's Party Malawi.
  3. Joyce Banda sworn in as new Malawi president. The BBC (7 April 2012).
  4. 4.0 4.1 Joyce Banda (en) (2016-08-01).
  5. Mwagiru, Ciugu (18 April 2012). "Malawi's Joyce Banda and the rise of women in African politics". Daily Monitor.
  6. 6.0 6.1 Olamitoke, Toluwani (14 April 2012). "As Fate Throws Leadership in Joyce Banda's Path...Becomes Malawi's First Female President". Nigerian Tribune.
  7. 7.0 7.1 The World's 100 Most Powerful Women. Forbes.
  8. Who are the 100 Women 2014? (26 October 2014).
  9. Tenthani, Raphael (10 April 2012). "Joyce Banda: Malawi's first female president". BBC News, Blantyre.
  10. Malawian president quietly celebrates 62nd birthday. Nyasa Times.
  11. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified. Malawi Voice.
  12. Mponda, Felix (6 April 2012). Joyce Banda poised for Malawi presidency. Google hosted news: AFP.
  13. 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 [1][dead link]
  14. Probe IGP's ‘Fake’ doctorate degree - Academics (en) (2016-10-28).
  15. The President's Profile.
  16. Error on call to Şablon:cite web: Parameters url and title must be specified.
  17. Sigei, Julius (15 April 2012). "How Nairobi shaped future president". Sunday Nation.
  18. Raphael Tenthani (13 April 2012). Malawi's new leader takes charge with energy. BusinessDay.
  19. Tenthani, Raphael (13 April 2012). Malawi's new president takes charge with energy. ABC News, Associated Press, 2nd page.
  20. Mutasa, Haru (10 April 2013). Malawi to begin treason trial of ex-officials. Al Jazeera.
  21. Friends of UNFPA Archived 2 Silimin gɔli December 2010 at the Wayback Machine. Americansforunfpa.org. Retrieved 10 April 2012.
  22. Friedman, Roger (9 April 2012). "Madonna May Have Problems with the New President of Malawi—She Fired Her Sister". Forbes Online.
  23. Fekadu, Mesfin (13 April 2012). "Madonna: I'm happy Joyce Banda is Malawi's leader". Boston Globe.
  24. Lungu, M'theto (30 December 2010). Media house awards Malawi Veep Joyce Banda 'Person of the Year 2010' accolade. The Africa Global Village.
  25. JB receives Martin Luther King 'Drum Major' award | Malawi news, Malawi – NyasaTimes breaking online news source from Malawi. Nyasatimes.com.
  26. Society delivers the latest Malawi breaking news and information on the latest top stories. Maravipost.com (5 April 2012).
  27. nationmw.net. nationmw.net.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Political offices
Preceded by Minister of Foreign Affairs
2006–2009
Succeeded by
Preceded by Vice President of Malawi
2009–2012
Succeeded by
Preceded by President of Malawi
2012–2014
Succeeded by