Gabriel Barima

Diyila Dagbani Wikipedia
Gabriel Barima
Member of the 1st Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 1993 - Silimin gɔli January 6, 1997
Piibupiibu yaɣili: Ahafo Ano South (en) Translate
N piigo niŋ: 1992 Ghanaian parliamentary election (en) Translate
Silimin gɔli March 12, 1953 (run 71)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋOpoku Ware Senior High School (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumapolitician (en) Translate ni Pukpara
AdiiniKristatali

Gabriel Barima (sokam ni mi shɛli "Tweaa DCE") nyɛla Ghana siyaasa niraka lahi DCE kuro n zaŋ ti Ahafo Ano South District din be Ashanti Region, Ghana. Bɛ mi o mi viɛnyɛla zaŋ chaŋ o ni duhi Akan bachi "Tweaa" zuɣusaa. Lala "Tweaa" ŋɔ nyɛla o ni daa yali shɛli Mankranso ashibiti ni.[1]

O piligu mini shikuru baŋsim[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa dɔɣi la Barima anashaara goli March 12, 1953, tiŋa yuli booni Biemso 1ka di be Ashanti Region, Ghana. O chaŋ la Opoku Ware School n ti bɔhim jɛndi pukparigu.[2]

Siyaasa[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa pii la Barima n niŋ "1st parliament of the 4th republic of Ghana" anashaara goli 7 January o ni daa di nasara yuuni 1992 piibu piibu ni nyaaŋa, din daa niŋ anashaara goli 29 December 1992 , o daa zani mi nti National Democratic Congress.[3]

O daa lahi zani nti Ahafo Ano South kuɣu n ti National Democratic Congress amaa ka Stephen K. Balado Manu daa di nasara o zuɣu. O daa nyɛla vooti kalinli tuhi pia ni ayɔbu ni kɔbisinahi ni pihinahi ni awɔi ka di zani nti vaabu 40.5% vootibu kalinli din daa niŋ puuni. Balado Manu mi daa nyɛla vooti kalinli 17,015 ka di mi zani nti vaabu 41.90% vootibu kalinli din daa niŋ puuni ka daa di nasara n zaŋ ti New Patriotic Party.[4]

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Barima nyɛla jintɔri kuro n zaŋ ti Ahafo Ano South piibu piibu yaɣili din be Ashanti Region,Ghana. O lahi nyɛla ŋun tumdi pukparilim tuma.[2]

Adiini[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Barima nyɛla Dolodolo nira.[2]

Tweaa Gbunni[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tweaa, Akan din wuhiri yɛltɔɣa zaɣisibu.[5][6]

The Context of the "Tweaa" Comment[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Barima daa nyɛ;a bɛ ni daa yaai so vidio ka o suhu yiɣisi bahi o ni daa diri alizam tiri shɛba zuɣu, ka bɛ ni daa bi mi so daa ti yɛli ni "Tweaa" o yɛltɔɣa puuni, yuuni bahigu laɣingu din daa niŋ lala yaɣili ŋɔ. Lala vidio ŋɔ daa gili pɔhim zuɣu zaa.[7]

Vidio maa puuni yɛltɔɣ'li:

"ŋuni n lee yɛli ni 'tweaa' maa? A kpee n nya ma?...Bɛ tima mi soli ni n di fiila kpe. So bi ti a soli ni a di fiila kpe. Di zuɣu, a ni yari shɛm maa, so bi wumdi a dini maa naɣila n dini maa. "A kpee n nya ma? A tɛhimi ni a kpee n nya ma?...A kuli ʒini la shɛli polo ka yari kamani a kpe ka a yari la. A saasi n nya ma? a yi tumdi ashibiti ni, ŋuni n nya a? Bɔ zuɣu ka a be lala? n naai la n yɛltɔɣa maa. m bi lahi yara. a yi bi tiri niriba jilima ... m bi lahi yara. Zaŋ mi ya yi ʒiya."[8][9]

Di ni chani shɛm mini salo ni mali li n kuri bukaata shɛm[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Niriba bɔri la gbunni n tiri yɛltɔɣa ŋmaa ŋɔ ka di pa ni di gbunni ni nya shɛli ŋɔ.shɛhira shɛli n nyɛ shɛba sabiri li mi ni "Tweeaa" ka di gbunni nya suhu yiɣisili.

"Tweaa" lahi nyɛla din kpe Parliament of Ghana ka Edward Adjaho daa yina n ti kari di yɛlibu, ŋun su yɛltɔɣa jintɔri duu.[5]

Ghana tiŋgbani zuɣulana kuro, John Mahama gba daa yɛli di tatabo "A saasi n nya ma?"din daa yna vidio ŋmaa la ni "Tweaa" maŋmaŋa ni, o ni daa diri alizam ntiri tiŋgbani zaa jintɔri duu.[6]

"Tweaa" yuli dumi hali ka Ghana tabiibi baŋda ti yihi "Android Application" na zaŋ ti li.[10]

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Who said tweaa? Revisited! (en-gb).
  2. 2.0 2.1 2.2 Ghana Parliamentary Register (1992-1996)
  3. Ghana Parliamentary Register 1992-1996. Ghana Publishing Corporation. 1993. p. 125.
  4. FM, Peace. Ghana Election 1996 Results - Ahafo Ano South West Constituency.
  5. 5.0 5.1 "Ghana: Popular slang word 'tweaa' banned in parliament". BBC News (BBC). 2014-02-19. https://www.bbc.com/news/blogs-news-from-elsewhere-26259494.
  6. 6.0 6.1 Tweaa: I'm not your co-equal - Mahama tells MPs. graphic.com.gh (2014-02-25).
  7. 'Who-said-twea' DCE not sacked - Gov't. XYZ.
  8. Government investigate 'who said tweaa' DCE. graphic.com.gh (2014-01-20).
  9. Ameyaw Adu Gyamfi. Who Made That 'Twiaaaa' Sound? Am I Your Size?...As DCE Angrily Storms Out Of Forum…. Peace FM Online.
  10. Tweaa App