Yaba Badoe

Diyila Dagbani Wikipedia
Yaba Badoe
Tamale, 1955 (run 68/69)
O ya TiŋgbaŋUnited Kingdom
Ghana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋKing's College (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumafilmmaker (en) Translate, lahabali sabira, writer (en) Translate, novelist (en) Translate ni film director (en) Translate
Ŋun kpuɣi o tumaUniversity of Ghana
Notable workI Want Your Sex (en) Translate
A commitment to care (en) Translate
One to One (en) Translate
The Witches of Gambaga (en) Translate
The Art of Ama Ata Aidoo (en) Translate
Pin' shɛŋa o ni dee

D-Class


Yaba Badoe (nyɛla bin dɔɣ'so yuuni 1955) O nyɛla Ghana mini Britain bilchina ŋun tuma nyɛ nin-yula kpandɔri ŋmaabu, buɣubaɣatali, nti pahi buku sabbu.[1]

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yaba Badoe nyɛla bin dɔɣ'so tuduu yaɣaliŋɔ, Tamale.[2] O daana pɔrimi ka yi Ghana n chaŋ baŋsim bobu tiŋgbanshɛli bini booni Britain.[3] O daa naala shikuru shɛli bini booni King's College, Cambridge, Badoe daa tumla gomlanti tuun yɛɣ'shɛli din nyɛ Ministry of Foreign Affairs, Ghana tiŋgbani puuni, [3] pɔi ka naan yi pili buɣubaɣatali bohambu luɣushɛli bini booni BBC.[4] O daa nyɛla Vihivihira yɛɣashɛli din nyɛ Institute of African Studies Ghana shikuru karili shɛli bini booni University of Ghana la puuni. O daa nyɛla ŋun wuhi tiŋshɛŋa bini booni Spain mini Jamaica nima ka daalahi wuhiri ka yihiri nin-yula kpandɔri n tiri talivisa kara din bɛ Britain tiŋgbani puuni.[5] Di bɛ o tuma puuni Black and White (1987), din daa nyɛ vihigu zaŋkpa ninbguŋbgaŋ gaŋbu gaŋbu pɔlɔ Bristol tingbani puuni, o daa nyɛla ŋun zaŋ anfooni yaari soɣara n yaali n ti BBC1; I Want Your Sex (1991), din daa nyɛ nin-yula kpandɔɣu din kahagiri yɛtɔɣa din bɛ gbansabila paɣatali mini dotali palɔ zaŋkpa sabbu pɔlo, nin-yula kpandɔri palɔ ni anfooni nima n tiri Channel 4; n lahi niŋli yɛɣa ayɔbu n ti Voluntary Service Overseas ni ITV yuuni 2002.[5]

Dilahi bɛ Badoe tuma puuni, kpɛrigu kpɛribu, buku sabira. O ni daa sabi buku shɛli tuuli n nyɛ True Murder ka bɛ daa yihilina Landon tiŋgbani puuni. Ban daa yihili pɔlɔ n nyɛ Jonathan Cape yuuni 2009.[6] Bini daatilahi labiri yuundi True Murder gbansabila tiŋgbani puuni, Zagba Oyortey daa buɣ'sili kayali ni di nyɛla din zoogi lahaʒibu, ni koŋsim, yikpɛrilaantali, zanchaŋ Ajuba yulibu puuni. Bia puɣumbila ŋun nyɛ gbansabili ni daa yi n labi shikuru England tiŋkpaŋa dini daa niŋ ka o ba mini o ma ʒia naagi.[7] O lahabali zaɣ'jiya ''The Rivals'' daa nyɛla din pahi gbansabila yurilim lahabaya puuni (Ayebia, 2006), ka Ama Ata Aidoo gba daa pahishɛli dipuuni.[8] O lahi nyɛla ŋun sabi bihi bukunima dibaata.[9]

Badoe mini Amina Mama daa zaŋ bi kpalanzuya n gbuni taba ka yihi ninyula kpandɔɣu dindaa nyɛ din yari zaŋkpa sonima ban bɛ Gambaga (The Witches of Gambaga) ka di daa di n doni tuuli gbansabila nin-yula yaɣ'shɛli bin boli International Film Festival la yuuni 2010, ka daa lahi di n doni din pahari ayi nin-yula kpandɔɣu yaɣ'shɛli bini boli FESPACO 2011 yuuni. [10] O ni na yihi kpɛrigu nin-yula kpandɔɣu bahagu nyɛla din yina yuuni 2014 kabi bolli The Art of Ama Ata Aidoo.[11][12]

Yuuni 2016, o daa lahi pahi kpɛtti shɛli din daa nyɛ ''Telling Our Stories of Home: Exploring and Celebrating Changing African and Africa-Diaspora Communities'' karidaa niŋ luɣuli Chapel Hill, NC.[13]

O daa tohi sabiri shɛli din daa nyɛ New Daughters of Africa yuuni 2019 ka Margaret Busby gba daa lahi malli niŋ.[14]

Sinii Nim Yaɣali[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • A Time of Hope (1983)
  • Crowning Glory (1986)
  • Black and White (1987)
  • I Want Your Sex (1991)
  • Supercrips and Rejects (1996)
  • Race in the Frame (1996)
  • A Commitment to Care – The Capable State (1997)
  • Am I My Brother’s Keeper? (2002)
  • Voluntary Service Overseas (2002)
  • One to One (2003)
  • Secret World of Voodoo: Africa – Coming Home (2006)
  • Honorable Women (2010)
  • The Witches of Gambaga (2010)
  • The Art of Ama Ata Aidoo (2014)

Kundu Vihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • True Murder (Jonathan Cape, 2009)
  • A Jigsaw of Fire and Stars (Zephyr/Head of Zeus, 2017) [15]
  • The Secret of the Purple Lake (Cassava Republic Press, 2017), five interlinked stories[16]
  • Wolf Light (Zephyr/Head of Zeus, 2019)[17]
  • Lionheart Girl (Zephyr/Head of Zeus, 2021)[18]

Sambanni Soya[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kunduvihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. An Interview with Ghanaian – British Writer, Yaba Badoe (en) (2011-03-17).
  2. The Witches Of Gambaga - NO LONGER DISTRIBUTE | Journeyman Pictures.
  3. 3.0 3.1 Ellerson, Beti (2011-09-01). AFRICAN WOMEN IN CINEMA BLOG: A Conversation with Yaba Badoe.
  4. 266. True Murder by Yaba Badoe.
  5. 5.0 5.1 Badoe, Yaba | African Film Festival, Inc. (en-US).
  6. Hines, Joanna (2009-08-07). "True Murder, by Yaba Badoe" (en-GB). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/books/2009/aug/08/true-murder-yaba-badoe.
  7. Book reviews: Becoming Zimbabwe, Black Diamond and True Murder (en).
  8. Print, Buried In (2011-11-16). Yaba Badoe's African Love Story, "The Rival" (en-CA).
  9. Jones, Review by Nicolette (2023-05-26). "Children’s book of the week: A Jigsaw of Fire and Stars by Yaba Badoe" (en). ISSN 0140-0460. https://www.thetimes.co.uk/article/children-s-book-of-the-week-a-jigsaw-of-fire-and-stars-yaba-badoe-hn0qxk263.
  10. About | The Witches of Gambaga | A documentary film by Yaba Badoe | Enjoy The Best Casino Guide With Dealers Live (en-US) (2019-07-18).
  11. "Yaba Badoe", Wikipedia (in English), 2023-02-08, retrieved 2023-05-26
  12. Home (en-US) (2011-03-01).
  13. Schedule of Events | Telling Our Stories of Home (en-US).
  14. Nigeria, Guardian (2019-04-21). After seminal anthology, Busby celebrates New Daughters of Africa (en-US).
  15. "Yaba Badoe", Wikipedia (in English), 2023-02-08, retrieved 2023-05-26
  16. Words, Africa in (2017-10-06). Q&A: Writer and Filmmaker Yaba Badoe (en).
  17. title (en).
  18. title (en).