Tunisia dinaari

Diyila Dagbani Wikipedia
Tunisia dinaari
currency, dinar
TiŋaTunisia Mali niŋ
Central bank/issuerCentral Bank of Tunisia Mali niŋ
TaɣiTunisian franc Mali niŋ
Pilibu saha1960 Mali niŋ
Unit symbolDT Mali niŋ

The dinar (Arabic: دينار, French: Dinar, ISO 4217 liɣiri dalinli: TND) nyɛla Tunisia liɣiri. Di pu mi hali ni 1000 milim bee millimes (ملّيم). Sabiri ŋmaa din nyɛ DT nyɛla Tunisia nima ni mali shɛli kuri bukaata, amaa "dinar" sabbu liɣiri kalinli nyaaŋa nyɛla din saɣiti (TND di dii bi yoli, ka tooi zooi ka bɛ mali li n-kuri bukaata liɣiri tuma polo); Sabiri ŋmaa din nyɛ TD nyɛla din gba be yaɣa bela ni, amaa bɛ dii bi tooi zooi li zaŋ tum tuma, di ti la French balli zaŋ tum yuma Tunisia, ni French sabiri ŋmaa din nyɛ DT (i.e., Dinar tunisien).

Bachi yibu na sheei[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di yuli ŋɔ "dinar" yimi na Roman Empire/Rome denarius puuni, din tumdi tuma gbansabila tiŋgbani ni, Carthage polo, din pa nyɛ Tunisia zuŋɔ.[1]

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Bɛ daa ŋma la dinar yuuni 1960, di ni daa pili yuuni 1958. di zani la "franc" ni dubu 1000 francs = 1 dinar. Dinar bi doli French franc danko lubu yuuni 1958, bi daa che di taɣibu zuɣusaa dubu. ka daa doli dubu ni United States dollar, 1 dinar = 2.38 dollars din daa pili ka kuli beni halli ni zuŋɔ 1964, dinar danko ni daa lu tiŋa 1 dinar = 1.90 dollars. Lala ni ka di daa kuli zaya hali ka dollar ti shee tiŋa yuuni 1971.

Tunisia binyɛra daa dii bi duri zuɣusaa taarihi puuni. Dinar jilima daa booi ya zaŋ chaŋ yuuni 2000–2010 n gari bɛ ni ʒiri kpama yiri na tiŋ'shɛŋa ni, Egypt mini Morocco. Binyɛra daa dubu daa nyɛla 4.9% yuuni 2007–08 ni 3.5% yuuni 2008–09.Amaa,liɣiri ŋɔ danko kuli gbaai la tiŋ shebu tum din saha,ni 2008 mini 2018 sunsuuni, dinar doni la tiŋa ni 55% zaŋ dalim U.S. dollar, 76¢ zaŋ chaŋ 34¢,ni kamni 46% zaŋ dalim euro, 55 cents zaŋ chaŋ 30 cents.

Laɣ'baligu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 1960, aluminium 1, 2 n-ti pahi 5 millime ni brass 10, 20, 50 ti tabili 100 millime laɣibaligu daa yina. 1 mini 2 millimes da ti yina yuuni 1990 mini 1983 zaŋ doli taba, ka daa bi lahi dira. Yuuni 1968, nickel Tɛmplet:1/2 dinar laɣ'baligu daa yina, ka, cupro-nickel zaɣ'bili daa zani di zaani yuuni 1976, cupro-nickel 1 dinar gba ni daa yina. Bimetallic 5 dinar laɣ'baligu daa yina yuuni 2002.

Laɣ'baligu din na gori gindi n-nyɛ[2] (linki mali la saha ŋɔ dini mini taarihi laɣ'baligu mini banki liɣiri)

  • 1 millime
  • 5 millimes
  • 10 millimes
  • 20 millimes
  • 50 millimes
  • 100 millimes
  • 200 millimes
  • Tɛmplet:1/2 dinar
  • 1 dinar
  • 2 dinars
  • 5 dinars

Silimiin goli 26 December 2013 ka "tridecagonal" laɣ'baligu daa yina, 200 millimes (copper-zinc, 29 mm diameter, 1.80 mm thickness, 9.4 gr. weight) and 2 dinar (copper-nickel, 29.4 mm diameter, 1.90 mm thickness, 11.2 gr. weight).[3]

Laɣ'baligu din na gori ginda
Anfooni Danko
5 millimes
10 millimes
20 millimes
50 millimes
100 millimes
200 millimes
Tɛmplet:1/2 dinar (500 millimes)
1 dinar (1000 millimes)
2 dinars (2000 millimes)
5 dinars (5000 millimes)

Banki liɣiri[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli 3 November 1958, Central Bank of Tunisia daa yina ni banki liɣiri ni dalima din nyɛ Tɛmplet:1/2, 1 mini 5 dinars.[4] Lala liɣiri ŋɔ nahingbana daa taɣiya ni laɣi shɛŋa din daa yina dabisili 1-6-1965, amaa ka daa yi polo ni silimiin goli 3 March 1966. 10-dinar din daa mali dabisili 1-6-1969 daa yina silimiin goli 2 January 1970. Dinaari Tɛmplet:1/2-dinar liɣiri dindaa yina bahigu daa mali la dabisili 1973-10-15 ka 1-dinar liɣiri din daa yina bahigu mali dabisili 1980-10-15. 20-dinar daa ʒiri la dabisilid 1980-10-15 ka daa yina silimiin goli 26 December 1984. 30-dinar daa yina yuuni 1997 mini yuuni 2011. 50-dinar din gba daa mali 2008 daa yina silimiin goli 25 July 2009.[5] Silimiin goli 8 November 2005, 10-dinar gbaŋ palli daaa yina.

Silimiin goli 31 December 2019, liɣiri din daa yina poi ni yuuni 2011 nyɛla bɛ ni daa kpihim shɛli.[6]

Ben Ali ni daa yi nam ni Tunisia,banki laɣi pala daa yina, ni 20-dinar din daa mali nahingban palli daa yina yuuni 2017 ni 10-dinar note palli daa yina 2020. Zaŋ kana 2020, 20 mini 50 dinar notes daa yina yuuni 2011 ka 5 mini 10 dinar notes yina yuuni 2013 n ti beni ni laɣi pala maa. 50 dinar notes daa nyɛla bɛ ni kphihim shɛli Central Bank ni daa yihi laɣ'pala ŋɔ na, hali ni zuŋɔ bɛ na bi yihi shɛli na.[7]

Yuuni 2022, banki nooti pala 5 mini 50 dinars daa yina.[8][9]

Current banknotes
Anfooni Danko Nahingbaŋ Buɣisibu
Tooni Nyaaŋa Tooni Nyaaŋa
5 dinars Lime Green City of Carthage; Carthaginian general, Hannibal wearing a helmet Carthaginian ships
5 dinars Green Slaheddine el Amami Roman aqueducts in Zaghouan
10 dinars Blue and Yellow Aboul-Qacem Echebbi Arches of Medesa Bacchia school in Tunis
10 dinars Blue Tewhida Ben Sheikh Berber pottery and jewelry
20 dinars Red, blue, and yellow Kheireddine Et-Tounsi, Ksar Ouled Soltane fortified granary in Tataouine district L’École Sadiki (Sadiki College) building in Tunis
20 dinars Red Farhat Hached Amphitheater of El Djem
50 dinars Green, blue, and orange Ibn Rachik, Musée de la Monnaie (Currency Museum) building in Tunis Place Gouvernement la Kasbah, central square in Tunis
50 dinars Purple and brown Hedi Nouira Building of the Central Bank of Tunisia
Demonetised banknotes
Anfooni Danko Nahingbaŋ Buɣisibu
Tooni Nyaaŋa Tooni Nyaaŋa
5 dinars Green Hannibal, Port Punique (Carthage) Motif commemorating the overthrow of Habib Bourguiba on 7 November 1987
10 dinars Blue Ibn Khaldoun Motif commemorating the overthrow of Habib Bourguiba on 7 November 1987
10 dinars Blue Elissa (Dido) Instituted after the United Nations IT conference in Tunis 2006. Sbeitla temple, satellite dish
20 dinars Purple Kheireddine Et-Tounsi Motif commemorating the overthrow of Habib Bourguiba on 7 November 1987
30 dinars Green, orange Aboul-Qacem Echebbi Tunisian farm with goats and ”TRENTE DINARS” written above
50 dinars Green and purple Ibn Rachik, the City of Culture building Rades bridge over ship canal to Tunis, Enfidha-Hammamet International Airport (formerly Zine el-Abidine ben Ali Airport; renamed after President el-Abidine left the country in 2011)

Popular nomenclature[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tunisi nima dii bi mali yu,zuɣu maa tum di tuma (dinar), bɛ yi booni binyɛra daa yuya. Di ni doli shɛm, dinar yini mini dinar pirigili, nyɛ be ni booni shɛli khomstach en miya (literally fifteen hundred). Din bɔŋɔ zani mi n-ti daa din bi paai 2 dinars. 50 dinar nyɛla bɛ ni booni shɛli khamsin alf (fifty thousand). Din bɔŋɔ zani mi n-ti hali dahi din du zuɣusaa, kamani ŋmahinli 70,000 dinars yan boli la sab'in maliun (seventy million). "Francs" gbaa nyɛla bɛ ni tooi booni shɛli saha ni saha, Di 1000 zani mi n-ti 1 dinar. Din nyaaŋa, Tunisia too mali la bachi din nyɛ "frank" n kuri bukaata gari millime.Ŋmahinli, 100 millimes (0.1 Dinars) booni la "miyat frank" (Literally 100 franks). Bachi din nyɛ Frank yimi na French sulinsi ni bɛnibu saha.

Liɣiri tarisi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Taali n-nyɛli Tunisia ni luɣishɛli dinar kpɛna din ni bee di dinar yi n-chaŋ tiŋgbani shɛli. Yuuni kam, bilichini kam ni tooi lɛbigi tiŋduya liɣiri 6,000 Tunisia dinaari nima ka naan yi yi tiŋgbani maa ni.[10] Di zuɣu, liɣiri yoli taɣibu shitori beni kamani euros, US dollars n-ti pahi British pounds. Liɣiri taɣibu ATMs nima pam bɛni n-ti ban taɣira.

Current TND exchange rates
From Google Finance: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD
From Yahoo! Finance: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD
From XE.com: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD
From OANDA: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD

Lihimi m-pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lua bi niŋ dede:bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Roman silver coins: denarius.
  2. Currency Museum of the Central Bank (December 12, 2004).
  3. "Tunisie: Deux nouvelles pièces de monnaie en circulation", Al Huffington Post Maghreb, 26 december 2013
  4. Linzmayer, Owen (2013). "Tunisia". The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
  5. Tunisia Archived 2011-12-19 at the Wayback Machine BanknoteNews.com. Accessed on 2009-09-28.
  6. Tunisia - Demonetized banknotes (20 December 2019).
  7. Tunisie : La BCT étudie le retrait des billets de 50 dinars.
  8. Tunisia new 5-dinar note (B537a) confirmed introduced on 28.04.2022 – BanknoteNews.
  9. Tunisia new 50-dinar note (B540a) confirmed introduced on 28.04.2022 – BanknoteNews.
  10. Banque Centrale de Tunisie.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Economy of Tunisia Tɛmplet:Dinar Tɛmplet:Currencies of Africa