Tomb of Askia

Diyila Dagbani Wikipedia
Tomb of Askia
tomb, pyramid
Di pilli ni1495 Mali niŋ
TiŋaMali Mali niŋ
Din be shɛli polonaGao Mali niŋ
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli16°17′23″N 0°2′40″W Mali niŋ
Significant eventlist of World Heritage in Danger Mali niŋ
Heritage designationWorld Heritage Site Mali niŋ
World Heritage soliWorld Heritage selection criterion (ii), World Heritage selection criterion (iii), World Heritage selection criterion (iv) Mali niŋ
Map

E-Class

Askia Siliga, din be Gao, Mali tingbani ni nyɛla binshɛli dini dihi tabli ni di nyɛla luɣi shɛli dini daa soɣi na zuɣiri zaɣ'yini. Bi daa mɛli li la yuun kobisiyopoin din gari la ni, ka nyɛ .

UNESCO buɣisila siligi maa ka di nyɛ yaɣiri duu din wuhiri West African Sahel nima taada. Din pahi siligi maa zuɣu n nyɛ, jiŋa ayi, Pyramid gballi, ni laɣingu shee. A yi lihi di waɣilim 17 meters, dini n- nyɛ zaɣi karili gari binshɛŋa dini daa me saha waɣila ha Gao tingbani ni[1]. Di lahi nyɛla binshɛli din nyɛ ŋmahinli zaŋti musulinsi Sudano-Sahelian_architecture mebu nima din daa ti gili tiŋ maa zaa.

Dini niŋ binshɛŋa pahi n-nyɛ, jiŋa maa yɛligibu yuuni 1960s ni 1970s sunsuuni, gooni mengili li yuuni 1999. Bi lahi labiri tarili tum di mebu saha, din yɛn che ka yaɣiri maa kuli mali yaa saha kam. Niɣilim buɣim gba nyɛla dini daa zaŋ binshɛli pahi yuuni 2000 piligu, din daliri daa che ka pohim vibirisi, laati ni kukoli duhirigu zaa pahi.

Askia nyɛla luɣi shɛli dini zoo ka bi puhiri jiŋli ni, ni kaya ni ta- aada shee Gao tingbani ni. Siligi maa ni luɣi shɛŋa din gilli nyɛla fukumsi ni be shɛŋa zuɣu.

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Askia Mohammed n daa nyɛ Askia na tuuli ka daa nyɛ ŋun yɛligi Songhai_Empire. Di ni daa niŋ ka o nyɛ musilim maŋli maa, o daa nyɛli talahi ni o niŋ haʒi, ka daa yi haʒi maa kuna yuuni 1495. O ni daa kuni na, o daa zaŋla nɛma mali na, di ti me siligi maa; yaɣiri, ni dari maa zaa na nyɛla o ni ʒi shɛli yi Mecca na. O gorim maa ni, o daa zaŋ laakum nima din paa tuhili ka di ʒi nɛma maa. Siligi maa daa mɛmi ka yili la, ni duri ni soya pam kaa daa lee nyɛ dini mɛ shɛŋa ŋari Askia Mohammed ni daa lee ŋun kani.

Askia Mohammed ko n-nyɛ ninvuɣ'so dini daa yɛn simsi so siligi maa ni, Amaa Askia shɛba pan pahi gba nyɛla ninvuɣ'shɛba bini simsi palo maa ni.

Anfooni[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Karim Pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 2021) Tomb of Askia (Mali)" UNESCO World Heritage Centre. Retrieved 2022-12-08.
  1. "Tomb of Askia", Wikipedia (in English), 2022-12-10, retrieved 2022-12-15