Timkat

Diyila Dagbani Wikipedia
Timkat
party
Tingbani shɛli din yinaEthiopia Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01491, https://ich.unesco.org/fr/RL/01491, https://ich.unesco.org/es/RL/01491 Mali niŋ
An Ethiopian Tewahedo ceremony at Fasilides' Bath in Gondar, Ethiopia, celebrating Timkat (Epiphany).

Timket (Ge'ez: ጥምቀት T’imk’et) nyɛla Ethiopian Orthodox Tewahedo Church mini Eritrean Orthodox Tewahedo Church chuɣu ka bɛ puhiri Epiphany. Di nyɛla bɛn puhiri shɛli silimin gɔli January biɛɣ'pishi yini ka dali (bee biɛɣ'pishi dali leap year), ka di luri zahindi 11th day of Terr din be Ge'ez calendar.

Timkat nyɛla chuɣu shɛli bɛn puhiri paɣari baptism of Jesus din be River Jordan. Chuɣu nyɛla niriba pam ni mi shɛli ka di nyɛla di "ritual reenactment" zaŋ n-ti baptism ka di ŋmani dolodolo nim Holy Land din daa niŋ ka bɛ chaŋ Jordan.

Ethiopian Tewahedo priests at a Timkat ceremony in Jan Meda.

Bɛ yi ti puhiri Timkat, Tabot "model" zaŋ n-ti Ark of the Covenant ka be Ethiopian altar kam ka ŋmani Western altar stone), bɛ yɛn zaŋ li mi loo dolodolo kpɛma ŋɔ zuɣu (priest).[1] Tabot ŋɔ di nyɛbu bi niŋ alaha laity nyɛla shɛhirili zaŋ n-ti Jesus kamani o ni nyɛ Messiah din daa niŋ ka o chaŋ Jordan for baptism. Divine Liturgy nyɛla bɛn niŋdi shɛli kom ni asiiba (kamani 2 a.m.). O yaɣa shɛli din miri kom ŋɔ n-deeri anfaani maa pɔi ka o luɣ'li kam nayi deei. Amaa chuɣu ŋɔ puhibu bi zaani ni; Donald N. Levine nyɛla ŋun buɣisi di niŋbu yuuni 1960s:

Wuntaŋ ni Timqat dabisili dali niriba pam nyɛla ban laɣindi "ritual site", ninvuɣ shɛba ban kuli ni bɛ ti gbɛhi nyɛla ban yɛn labi na ka bɛ zaŋ holy ark labisi dolodolo duu ni. Zaɣapola nyɛla ninvuɣ shɛba ban yɛn wari waa ka kuli taɣiri yila ka wara. Chuɣu ŋɔ puhibu gba nyɛla din be UNESCO ka nyɛ intangible heritage.[2]

UNESCO nim daa zaŋ la Timkat pahi List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity yuuni 2019.[3]

Noosi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Fuller, L.K. (2004). National Days/national Ways: Historical, Political, and Religious Celebrations Around the World. Praeger Publishers. p. 93. ISBN 9780275972707. Retrieved 2014-10-04.
  2. Levine, Donald N. (2014). Wax and Gold: Tradition and Innovation in Ethiopian Culture. University of Chicago Press. p. 63. ISBN 978-0-226-21544-0.
  3. UNESCO - Ethiopian epiphany (en).

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Epiphany