Salima:Yurilim sɔɣu
| Yɛltɔɣ'kpani | yurilim sɔɣu  |
|---|---|
| Lahibali kpani | Yurilim, betrayal |
| Tingbani shɛli din yina | Ghana |
A-Class
Bihi ayi n-daa be tiŋkpan' shɛli n-yu taba pam. Bɛ daa nyɛla bipuɣimbila mini bidibibila ka bɛ zaa yuma nyɛ yuun' pia ni anunu. Di yi pala a daa pun mila lala bihi ŋɔ, a daa naan yɛli ni niri mini o tuzo m-bala.
Niri ni o tuzo
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Bɛ daa yu taba hali ka di ti saɣi ni gom ko n-yɛn woligiri ba, dama bɛ daa yi yi shikuru kuna gba bɛ dolila taba. Bɛ yino laamba daa yi da binshɛli ti o, ŋun maa gba yɛn muɣisila o laamba ka bɛ da lala bini maa ti o gba. Hali di daa yi ti niŋ ka yino laamba bi tooi da binshɛli ti o ŋun maa niriba da n-ti o, bɛ yɛn pirigila lala bini maa.
Yurilim woligi
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Bihi ŋɔ ni daa ti paai yuun' pia ni ayɔbu, bɛ daa che ka dunia zaa baŋ ni bɛ zɔri maa yɛn lɛbila niri ni o mam dama doo sani ŋɔ daa yihi yɛli paɣa sani ŋɔ ni o che ka bɛ bo taba ka o daa saɣi bɔbu maa yomyom. Lala zuɣu daa che ka bɛ yurilim maa lahi kpaŋsi viɛnyɛla ka di ti pa ŋmanila bɛ pun bola taba gba. Bihi ŋɔ laamba ni daa ti baŋ ni bihi ŋɔ biɛhigu maa pa nyɛla mamli maa, bɛ daa bɔrimi ni bɛ woligi ba, amaa ka daa lee bi nyari nasara dama bɛ jelinsi zaŋ chaŋ bihi ŋɔ sani daa chemi ka bɛ yurilim maa kpaŋsira. Bihi ŋɔ daa ti zomi yi bɛ yinsi n-chaŋ ti be luɣ'shɛli hali ni bakoi diba ayi.
Bihi zombu
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Bɛ yurilim maa daa kpalim zom ba mi gba dama bɛ daa bi lahi tɛhiri bɛ ni yɛn niŋ shɛm ka bɛ biɛhigu ti tooni ka naɣi kuli kpalimla bɛ yurilim kpaŋsibu ni. Lala bihi ŋɔ ni daa ti paai yuun' pishi ayi ka, doo sani ŋɔ daa lahi bɔhi bipuɣimbila ŋɔ ni o yi pa bɔri ni o lɛbila o paɣa ka di lahi pa mamli yaha ni o na bɔri o? O daa saɣiya ni o ni lɛbi o paɣa ka gba lɛbi o yidana. O saɣibu ŋɔ nyaaŋa, tɛha daa kana nachimbila maa suhuni ka o bɔhi o maŋa, "Tɔ pumpɔŋɔ n na ka baŋsim shɛli din yɛn tum dihi m maŋa ka paɣa ti lahi yɛn kana ti pahi n zuɣu ka ti nam zuliya. Tɔ, Naawuni yi kuli kabi a gbali, o ni wuhi a kpahibu yaha". Bihi ŋɔ daa yihi yɛli bɛ laamba ni bɛ bɔri ni bɛ gba bo taba n-nam zuliya amaa bɛ niriba ŋɔ daa bi saɣi ni bɛ niŋ lala ka naɣi maani ba mi ansarisi n-lari ba. Bihi ŋɔ daa niŋ nimmɔhi zaŋ chaŋ di polo pam amaa di bahigu daa ti nyɛla vi.
Sarati
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Bɛ daa yila bɛ laamba maa yɛla ni ka zali bɛ taba bɔbu dabisili ni bɛ bo taba ka bɛ laamba nuhi ka di puuni. Bɛ daa daa chaŋ ti da cheche palli bɛ daamiliya dazɔhigu dali m-ba lala cheche ŋɔ kunna ka binshɛɣu ti niŋ ba, hali mani gba ŋun yɛri ŋɔ gba ku tooi yɛli di zaa. Bɛ ni daa ba cheche ŋɔ kunna, bɛ daa kuli bela di zuɣu diɛmda ka nyaɣintiri taba bɛ ti yɛn nyala yim ka loori kpe bɛ ni. Nachimbila ŋɔ zuɣu daa ŋmela kuɣili o lubu saha maa ka o liɣi. Bɛ daa niŋ yomyom zaŋ bɛ zaa chaŋ ashibiti ni.
Naawuni n-nyɛ yelli kam
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Di chira nyaaŋa ka nachimbila ŋɔ daa naan ti nyɛ alaafee ka o nini neei. O nini ni daa neei ka kahigibu kana o ningbuna ni, bɛ daa yihi o ti o laamba amaa o daa lee bi nya suhuni ŋmariga. Bɛ ni daa zaŋ o kuli yiŋa, ma o daa lee paai minti pia, ka o pun yiɣi ti lu o yiri yiŋa. O ni daa paai yili maa ni, bia ŋɔ niriba daa yɛli o ni bɛ bia maa ni kpi di zuŋɔ yuma ata n-chani maa ni bɛ ni daa nya sarati shɛli la n-daa di bɛ bia maa nyɛvuli di zuɣu o lahi ka dunia. Nachimbila ŋɔ daa kuli kuhimi lala hali ni o yiŋa hali n-kɔŋ bindirigu dibu dabisi muna ata. O daa ti chɛla binshɛɣu kam ti Naawuni di goli nyaaŋa.
Amiliya dali
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Bɛ daa ti o laamba amiliya guli di chira ayi nyaaŋa ka bɛ yɛn chaŋ ka ʒi o mali lala amiliya maa ni. Amiliya ŋɔ duu yibuna dede ka bɛ daa paana di puuni, ka amiliya zaŋ kom kana ni o ti zaŋ ti ango mini o zonima. Saha shɛli amiliya ŋɔ ni daa yɛn zaŋ kom ŋɔ ti ango, amii bo n-daa lee kpe nachimbila ŋɔ suhuni, ka o chaŋ n-ti paai amiliya maa sariga ka birim. Bɛ ni daa yɛli o ni bi' so kpiya la ka bɛ daa niŋdi amiliya maa. O daa mɔya ni bia ŋɔ baŋ o, amaa o daa bi nyari nasara dama amiliya ŋɔ daa yɛliya ni ŋun na ʒin nya o gba ka zaɣisi o baŋbu.
Pa yurilim
[mali mi di yibu sheena n-niŋ]Lala vi karili ka nachimbila ŋɔ daa zaŋ ŋmaligi amiliyayili maa hali ka bi lahi bɔhi o laamba yɛla gba. Dabisi muna anahi ka nachimbila ŋɔ daa zaŋ nyɛhi o ninni nintam ka kuli lahi tɛhiri o ni na min nya ango ŋɔ luɣ' shɛli amaa o daa bi lahi tooi teei o ni na min nya o luɣ' shɛli maa pɔi ka bɛ ti naan yi wuhi ango maa ni nyɛ so. O daa baŋya ni ango ŋɔ n-daa zaŋ loori na n-ti ŋme ba yuma ata din garila o ni daa baŋ ni o ko m-bi zaŋ binshɛli pɔbi o zuɣu bɛ cheche maa babu shee maa. Ni ka nachimbila ŋɔ daa baŋ ni pa yurilim maŋli ka bipuɣimbila maa daa mali tiri o maa, amaa ka ŋun kuli zaŋ o gala zaa niŋ bipuɣimbila ŋɔ piɛɣu ni.