Ruth Perry

Diyila Dagbani Wikipedia
Ruth Perry
Member of the Senate of Liberia (en) Translate


President of Liberia (en) Translate

Silimin gɔli September 3, 1996 - Silimin gɔli August 2, 1997
Wilton G. S. Sankawulo (en) Translate - Charles Taylor (en) Translate
Dɔɣim yuliRuth Sando Fahnbullah
Grand Cape Mount County (en) Translate, Silimin gɔli July 16, 1939
O ya TiŋgbaŋLiberia
Kpibu sheeColumbus (en) Translate, Silimin gɔli January 8, 2017
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of Liberia (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumapolitician (en) Translate
AdiiniMusulunsi
O ni be paati shɛli niUnity Party (en) Translate

Ruth Sando Fahnbulleh Perry (16 July 1939 – 8 January 2017) daa nyɛla Liberia siyaasanira. O daa jɔhi lɛbila daambolo zaŋti Liberia Shaawara gbaabu du’karili (Council of State) dingbaai September 3 1996 hali ni August 2 1997 din daa niŋ ka Liberia tuu tuhi di dundɔŋni tobu la.[1] Tinduya Suhudoo Bonti yaɣili daa mɔ bu pia ni yini zuɣu ni bɛ gooi lala tobu ŋɔ nyaaŋa din gbaai yuuni 1990 hali ni 1995 ka daa di nasara zaŋkpa din polo. Liberia Shaawara gbaabu du’karili (Council of State) ŋɔ niriba daa gbaaila dundɔŋ ni daambolo, ni yaɣayaɣa maa niriba ban nyɛ: Charles Taylor, United Liberation Movement of Liberia for Democracy-K toondana Alhaji Kromah, Liberia Peace Council toondana George Boley, nti pahi sabiila nim niribi ayi.

Perry yuli daa giliya ka di nyɛla o ni daa nyɛ tuuli Liberia tiŋgbani zuɣulana ŋun nyɛ paɣa, ni Africa tiŋgbani zaasa. [2] Liberia tiŋgbani yuli daa yi di ko ka di nyɛla din daa lan piigi bihi piribi Ellen Johnson Sirleaf tuuli paɣa ŋun nyɛ toondaanima kpɛma zaŋti Africa tiŋgbani zaa ninneesim ʒemani ŋɔ.[3]

Piligu biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Perry daa nyɛla bɛ ni dɔɣi so 16 July yuuni 1939 Grand Cape Mount County tiŋkpaŋa, Liberia tiŋgbanni. O ba ni o ma ndaa nyɛ AlHaji Semila Fahnbulleh mini Marjon. O daa nyɛla musulimi ka yi Vai zuliya ni na. O ni daa nyɛ bia o daa chaŋ shikuru yuli booni Sande Society, di daa nyela shikuru kurili di wuhiri ashia baŋsim zaŋti bipuɣinsi ka daa chanli ni nimmɔhi. Di nyaaŋa, o laamba daa zaŋ o tohi Roman Catholic dolodolo shikuru din be Monrovia la ka di nyɛla paɣaba ban gahim ka booni niriba n-chani Naawuni dolibu n daa gbubi lala shikuru ŋɔ. Perry daa karim siɣisi karimba nima wumsibu yaɣili Liberia University karili la ni. O daa lɛbila bibihi shikuru karimba zaŋti Grand Cape Mount County yaɣili.[4]

O daa kulila doo ŋun yuli booni McDonald Perry, ŋun daa nyɛ sariya karita ni zalizaana ka bɛ daa dɔɣi bihi ayɔpɔin. O bihi maa ni daa saaina, o daa tumiya n-ti Chase Manhattan Banki tuma duu din be Monrovia la ka daa wuhi Sande shikuru o ni daa ti gbaai kpamli.[4]

Siyaasatali biɛhigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di ni daa niŋ ka o yidana kpe siyaasa ni, Ruth Perry daa sɔŋɔ n-niŋ kampɛɛn viɛnyɛlinga ka kpaŋ o maŋa ni o nya o paɣitaba ka bɛ vooti ti o yidana. O yidana ni daa kani naai, paati maa daa yɛli Ruth ni o zanimi m bo jintoritali zaŋti o yaɣili maa. Yuuni 1985, Perry daa di kugu Liberia Jintoriduu ka di nyɛla o daa zanimi n-ti Unity Party. [5] Di ni daa niŋ ka hei hei niŋ zaŋ jendi Samuel Doe tiŋgbani zuɣulantali piibu polo bɛ ni daa boli piibu-piibu maa kalinli maa Unity Party toondaannima ni kpɛɛn shɛba ban pahi n-daa be ban ka namni daa jela suya zo ka chɛ bɛ jinaduu maa ka yɛli ni Doe piibu maa daa bi tam kalinli zuɣu. Perry daa bi pahi sujɛɛnima ŋɔ zuɣu ka daa kpalim o ko jinaduu maa puuni ban ka nam ni yaɣili.[4] O daa yɛliya ni a ku tooi mali yɛlli, a yi kaɣi za kpaŋa.[3] O daa bela nam ni hali ni yuuni 1989. Lala maa nyaaŋa, o daa yooila daabilim n kohiri nɛma ka daa tim nuu ni sabiila laɣinsi pam ni, di shɛŋa n-nyɛ Women Initiative in Liberia, Women in Action for Good ni Association of Social Services din daai tuhi ti bahi ku sabiila tɔbiri din daa bi naari Liberia la.[6]

Jɔhi gbubi zuɣulantali: 1996–97[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

17 August yuuni 1996 dabisili, yuumpinaapɔin zaba ni yuma ayɔpɔin tɔbiri nyaaŋa ka Economic Community of West African States (ECOWAS) toondaanima daa kpe n-zani yaɣishɛŋa ban bɛ nyari taba maa sunsuuni ni bɛ gooiba ka daa ti lahabali kadama Perry n yɛn deegi Wilton Sankawulo n leei daambolo zaŋti Council of State gomnanti din na yɛn gbubi ka bɛ bo maligu maa puuni. Lahabali wuhiya ni yaɣa anahi ban daa zabiri maa zaa toondaannima daa saɣiya ni Perry na gbubi lala kpamli maa, [4] O ni daa yoli yi o gorim zaŋchaŋ Staten Island, din be New York la kuna.[7]

O tooni ha biɛhigu ni o kpibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

O ni daa sheei nyaaŋa, Perry daa kuli kpalim chanila US ka labiri Liberia. Yuuni 2004, Perry n-daa nyɛ African President-in-Resident zaŋti African Presidential Achives and Research Center dinbe Boston University la.[8] Perry daa kpila 8 January yuuni 2017. O daa niŋla yuumpisɔpɔin ni ayɔpɔin andunia yaaŋa zuɣu.[9]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. African Women Premier Ministers (2010-06-06).
  2. African Women Premier Ministers (2010-06-06).
  3. 3.0 3.1 Skard, Torild; Skard, Torild (2014). Women of power: half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press. ISBN 978-1-4473-1578-0.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 Brennan, Carol (2006). Contemporary Black Biography. ISBN 9780787679224.
  5. Press, The Associated (1996-08-19). "New Interim Leader Is Chosen for Liberia" (en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1996/08/19/world/new-interim-leader-is-chosen-for-liberia.html.
  6. Jensen, Jane S. (2008). Women political leaders: breaking the highest glass ceiling (1. ed ed.). New York, NY: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-22338-0. |edition= has extra text (help)
  7. Advance, Thomas Matteo For the Staten Island (2011-09-18). The World Leaders Who Walked Among Us (en-US).
  8. Homepage (en).
  9. FrontPageAfrica Newspaper - Death of a Matriach: Ruth Perry, Former Liberian Leader Dies at 77 (2017-01-08).