Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Gulu University

Diyila Dagbani Wikipedia
Gulu University
university
Di pilli ni2001 Mali niŋ
TiŋaUganda Mali niŋ
Din be shɛli polonaGulu Mali niŋ
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli2°47′24″N 32°19′1″E Mali niŋ
Nira zaŋtiConsortium of Uganda University Libraries, Uganda Library and Information Association Mali niŋ
Pilibu saha2002 Mali niŋ
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabilihttp://www.gu.ac.ug Mali niŋ
Map

Tɛmplet:Infobox university

Gulu University (GU) nyɛla university din be Uganda. Di nyɛla tiŋgbani maa university nima awɔi din be tiŋgbani maa ni bin din gbaai silimiin goli September yuuni 2016.[1]

Dooshee[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Asof, GU nyɛla din mali shikuruti dibaa ata.

(a) University maa shikuru titali maa waɣilim nyɛla din be kamani 5 kilometres (3.1 mi) ka chɛ soli zaŋ chaŋ central business yaɣili zaŋ n-ti Gulu, tiŋa titali din be Uganda's Northern Region. Din bɔŋɔ waɣilim nyɛla din be kamani 333 kilometres (207 mi) ka chɛ soli zaŋ chaŋ Kampala, Uganda tiŋzuɣu mini tiŋa titali.[2]

(b) Di shikuru din pahiri ayi nyɛla din be tiŋa yuli booni Kitgum ka di waɣilim nyɛ din be kamani 104 kilometres (65 mi) ka chɛ soli zaŋ chaŋ Gulu,[3] ka miri international border ni South Sudan. Lala shikuru maa nyɛla din daa piligi tuma yuuni 2011.[4]

(c) Din daa niŋ ka Kingdom of Bunyoro suhi, university maa nyɛla din daa pilli shikuru shɛli Hoima ka di niŋdi bɔhimbu yaɣa shɛŋa din nyɛ agriculture, environment, computer science, information technology, business studies, accounting n-ti pahi education.[4]

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

GU nyɛla bɛ ni daa pilli shɛli tam "Act 7 of 2001" zaŋ n-ti Parliament of Uganda. Bɛ daa mali lala zalgu ŋɔ labisi "Act 3 of 2006". University maa daa kpaɣi di tuuli shikuru bihi ka wuhibu mini bɔhimbu daa piligi silimiin goli September yuuni 2002.[5]

Progress[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli January biɛɣ'pishi ni ata dali yuuni 2010, shikuru maa shikuru bihi naabu laɣingu din pahiri anu ni, GU nyɛla din daa ti shikuru bihi ban kalinli yiɣisi 1,050 degree nima n-ti pahi medical doctors pihinahi, tuuli shikuru bihi zaŋ n-ti Gulu University School of Medicine (nyɛla ban daa naai ni University of Naples Federico II sɔŋsim).[6] Shikuru bihi shɛba ban daa naai puuni shikuru bihi pinaata nyɛla ban daa deei Master of Business Administration degree.[7]

Former association with Lira University[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yuuni 2009, GU nyɛla din daa piligi collagɛ tiŋa yuli booni Lira,[8] ka di waɣilim be kamani100 kilometres (62 mi) ka chɛ Gulu.[9] Bɛ daa boli collagɛ ŋɔ Lira University College,[10] ka daa kpaɣi shikuru bihi ban kalinli daa yiɣisi kɔbigi silimiin goli August yuuni 2012.[11] Di daa na kuli nyɛla di collagɛ hali ka Ugandan Parliament (Act No. 35, July 2016) daa yihi li ka di leei public university di za di gama. Tum silimiin goli August dahin yini dali yuuni 2016, bɛ booni li la Lira University.[8][12]

Academic courses[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Undergraduate programs[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Asof, Din doli na ŋɔ nyɛla undergraduate degree bɔhimbu yaga shɛŋa din be GU.[4]

Faculty of Agriculture and the Environment[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Faculty of Business and Development Studies[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Faculty of Law[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Faculty of Education and Humanities[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Bachelor of Arts Education
  • Bachelor of Business Education
  • Bachelor of Education Primary

Faculty of Medicine[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Faculty of Science[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Bachelor of Science Education in Biological Sciences
  • Bachelor of Science Education in Physical Sciences
  • Bachelor of Science Education in Economics
  • Bachelor of Science Education in Sport Science
  • Bachelor of Science in Computer Science
  • Bachelor of Information and Communication Technology

Postgraduate programs[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Din doli na ŋɔ nyɛla postgraduate degree bɔhimbu yaɣa din be GU tum silimiin goli January yuuni 2016.[4]

Faculty of Medicine[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Master of Medicine in Surgery
  • Master of Medical Anthropology

Faculty of Business and Development Studies[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Master of Business Administration
  • Master of Arts in Public Administration & Management
  • Master of Arts in Conflict Transformation Studies
  • Master of Arts in Governance and Ethics

Faculty of Science[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  • Master of Science in Applied Tropical Entomology and Parasitology
  • Master of Science in Agri-Enterprises Development
  • Master of Science in Food Security and Community Nutrition

Students[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimiin goli July yuuni 2014, GU nyɛla ban daa kpaɣi shikuru bihi kalinli yiɣisi 2,500 ban daa nyɛ ʒingama ni sɔŋ shɛba ka kɔbishi ni pihinu nyɛ gomnanti ni daa sɔŋ shɛba. Shikuru bihi zaa kalinli yuuni 2014 daa nyɛla 5,000 ka bɛ nyɛ ban daa niŋdi diploma, undergraduate n-ti pahi postgraduate bɔhimbu yaɣa.[14]

Staff[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Asof, GU nyɛla ban mali tun tumdiba kɔbisinahi, bɛ kɔbishi ni pinahi ni yini nyɛ karimba nima ka kɔbigi ni pihinii nyɛ ban sɔŋdi karimba nima maa.[4] Bin din gbaai silimiin goli August yuuni 2013, university maa nyɛla ban daa bori karimba nima pisopɔin ni ata, lala lahabali ŋɔ nyɛla din daa yina Vice Chancellor Jack Nyeko Pen-Mogi.[15]

Lihimi m-pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Editorial (10 September 2016). Uganda: Don't Create Universities the Way You Do Districts.
  2. Road Distance Between Kampala And Gulu.
  3. Google (26 December 2020). "Distance Between Gulu, Uganda and Kitgum, Northern Region, Uganda" (Map). Google Maps. Google. Retrieved 26 December 2020.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Advertisement (9 January 2016). Gulu University.
  5. David Tash Lumu (28 January 2009). Interview: Gulu University Eyes Colleges In Lira, Arua.
  6. Amoru, Paul (22 January 2010). Gulu University To Pass Out Its First Doctors.
  7. Chris Ocowun (24 January 2010). Gulu Passes Out First Medical Doctors.
  8. 8.0 8.1 History of Lira university.
  9. Google (26 December 2020). "Distance Between Gulu, Uganda and Lira, Uganda" (Map). Google Maps. Google. Retrieved 26 December 2020.
  10. John Otim, and Ekkehard Doehring (November 2013). Pioneering a young University: one year on at Lira University College. Nilejournal.net.
  11. Lira University opens in August.
  12. Okello, Dickens (26 June 2015). Lira, Kabale, Soroti now Public Universities. Chimpreports.com.
  13. Ocungi, Julius (4 June 2016). Gulu Varsity introduces new course.
  14. Innocent Anguyo, and Conan Businge (31 July 2014). Gulu, Busitema And Mbarara Admit 6,000.
  15. Kashaka, Umaru (5 August 2013). Gulu University Lacks Funds To Recruit Staff — Vice Chancellor.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Universities in Uganda Tɛmplet:Gulu District