Gomnanti mini Sabiila taba kpalanzuya Gbunibu

Pahimi soya
Diyila Dagbani Wikipedia
TIŊGBAŊ ZALIGU DIN JƐNDI
GOMNANTI MINI SABIILA
KPALANZUYA GBUNIBU
(PPP)
Sabiila Nuu Timbu
Tiŋgbaŋ Lɛbiginsim Yɛlibɔra
Din Ni Tahi Tumdisuma Na
Gomnanti Tuma Ni

Lahibali Tuuli[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Saha shɛli ti ni be ŋɔ Ghana gomnanti malila muɣisigu pam zaŋ chaŋ tiŋgbaŋ ŋɔ lɛbiginsim yɛlibɔra tibu ni, ka di che ka Ghana bomma ni nyamma toontibo niŋ tom. Lɛbiginsim yɛlibɔra tibu n-nyɛ ti ni nya ka shɛli nyɛ gomnanti talahi tuma. Bajɛti liɣiri ni pɔri zuɣu, Ghana yɛlimuɣisira din nyɛ lɛbiginsim yɛlibɔra la, di ni tooi nyaŋ n–ti shɛli gomnanti bajɛti la ni kɔŋko. Pumpɔŋɔ, ti yi yɛn ti tiŋgbaŋ ŋɔ ni bɔri lɛbiginsim binshɛŋa, di ni bɔri ni di di liɣiri din kalinli ni paai Amarika liɣiri tuhituhi tuhili ni pirigili (USƆɛ.5 billion) yuuni kam puli ni zaŋ hali ni yuun’ pia din pa taba na. Dizuɣu, gomnanti zaligu n–nyɛ li, ni di kpaŋsi gomnanti mini sabiila yaɣili kpalanzuya gbunibu (PPP) zaŋ tum tuma din nyɛ di pii gomnanti ʒili la shɛli n–niŋ sabiila kpanjɔɣu mini baŋsim la ni, din yɛn che ka filiŋ muɣisigu shɛli tiŋgbaŋ ŋɔ ni mali zaŋ chaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra polo la, ka di tahi tumdisuma na gomnanti tuma ni.

PPP tuma mali anfaani pam zaŋ chaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra tibu polo. Di che ka gomnanti tooi tiri lɛbiginsim yɛlibɔr’ suma ka di nyɛla sabiila yaɣili liɣiri, daadama mini bɛ tabibi baŋsim, ka bɛ zaŋ tum tuma, ka di zuɣu che ka di niŋ soochi n–ti gomnanti ni mali laɣ’ shɛli la ka di tooi tum tuun’ shɛŋa din gba nyɛ talahi bimbɔra biɛhigu ni. Din yɛn che ka nia maa pali zuɣu, laɣidibo Minisita tumayili yimina ni tiŋgbaŋ zaligu din jɛndi PPP, ni di ti sodoligu din be kasi ka lu n–zahim PPP tuma lɛbiginsim mini di tumbu din gbaai tuma piibu, di vihigu, di nɛma dabu, yɛlibɔra zaŋ tum tuma mini ŋa maalibu, nti pahi tuma kaabu mini di zahinibu.

Zaligu maa sodoligu nambu ni, saawara maalibu pam ka gomnanti daa niŋ ban kam kpa talahi kamani liɣiri tumaduri, feeranima tuma baŋsim laɣiŋgunima, Minisita tuma duri nti pahi tuma yaɣa mini Asambuli balibu la zaa. Tuma duri mini nira tɛh’ shɛŋa din daa yina saawara maa ni nyɛla din be PPP zaligu kundi maa ni.

…………………………………. DR. KWABENA DUFFOUR Laɣidibo Tuma Minisita

DIN BE KUNDI ŊƆ NI Lahibali Tuuli Din be Kundi ŋɔ ni Bachikɔba gbunni

A. PILIGU

B. TƐHA MAA I. PPP ni nyɛ shɛli II. PPP zaligu nia III. Zalisi ŋan gbubi PPP IV. PPP Tuma ni bɔbi teei yaɣ’ shɛŋa

C. YAƔA TALAHI TUMA I. Yaɣa ŋan be PPP II. Gomnanti sɔŋsim III. Tuma Duri IV. Loo Sodoligu V. Barina piri ti taba mini maaligu sodoligu

D. PPP TUMA SODOLIGU I. PPP Tuma sodoligu, Gomnanti ni pili Tuun’ shɛli ni II. Sodoligu din be Gomnanti ni bi pili Tuun’ shɛli ni

E. PPP KƆNTIRAAJI ZUƔU LIHIBU I. PPP Alikauli zuɣu Lihibu II. PPP Alikauli Taɣibu mini woliginsim III. Alikauli din ʒi Tiŋgbaŋ zuɣu

F. LABI VIHI Bachikɔba Gbunni BOT Build, Own, Transfer Sabiila yaɣili ni me lɛbiginsim binshɛli ka su saha shɛli pɔi ka naan zaŋ ti Gomnanti. DMD Debt Management Division Sama zuɣu lihibu yaɣili. GoG Government of Ghana Ghana Gomnanti. IFF Infrastructure Finance Facility Lɛbiginsim yɛlibɔra laɣidira. MDAs Ministries, Departments and Agencies Minisita tuma duri, Bɔbani tuma du’ bihi mini du’ kara. MMDAs Metropolitan, Municipal and District Assemblies. Asambuli duri balibu diba ata la (Asambuli bihi, Asambuli saɣisa, ni Asambuli kara). MOF Ministry of Finance Laɣidibo Minisita tumayili. NDPC National Development Planning Commission Tiŋgbaŋ Lɛbiginsim buɣisibu Komshina yaɣili. NIP National Infrastructure Plan Tiŋgbaŋ Lɛbiginsim yɛlibɔra sodoligu. PAU PPP Advisory Unit PPP Saawarimaalibo yaɣili. PDF Project Development Facility Tuma Lɛbiginsim Laɣizaa/Laɣidira. PFA Project and Finnancial Analysis Unit Tuma mini Liɣiri Laasabumaalibo yaɣili. PID Public Investment Division Gomnanti Liɣiri Laasabumaalibo Yaɣili PMU Project Management Unit Tuma zuɣu Lihibu Yaɣili. PPP Public-Private Partnership Gomnanti mini Sabiila yaɣili Kpalanzuya Gbunibu. SME Small and Medium Scale Enterprises Dagu’ bihi mini Dugu’ saɣisa. SPV Special Purpose Vehicle Kompini shɛli bɛ ni kpa ni di tum tuma (tuun’ shɛli kompini). VGS Viability Gap Scheme So’ shɛli (di ni tooi nyɛ liɣiri) din yɛn che ka PPP tuma tooi tum.

TIŊGBAŊ ZALIGU DIN JƐNDI GOMNANTI MINI SABIILA YAƔILI KPALANZUYA GBUNIBU

Sabiila nuu timbu tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma din jɛndi gomnanti tuma viɛnyɛliŋga tuma. A. PILIGU

1. Tiŋgbani lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma nyɛla dunia gomnantinima zaa talahi tuma la ni yini. Lɛbiginsim yɛlibɔra kamani (pala, niɣilimbuɣim, ziliji naba, konyurisuŋ bɔbu mini sabita kpaŋsibu, sitimanima zaashɛhi mini alipile paakinima) nyɛla daantal’ kpɛma zaŋ chaŋ tiŋgbaŋ bomma ni nyamma toontibo mini lɛbiginsim polo. Din pahi, biɛhigu mini ʒilɛli lɛbiginsim yɛlibɔra kamani karinzɔndi mini ashibitinima, gomnanti yiligbɛra mini tuma duri, kaya ni taada yɛlibɔra ni biɛhigu yɛlibɔra nyɛla din kpa talahi ʒɛmani ŋɔ ʒilɛya puuni. Dunia tiŋgbana ni zaa, vihigu wuhiya ni tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini bɔmma ni nyamma kpini taba.

2. Amaa liɣiri kalinsi tiŋgbana ni tahi lɛbiginsim so’ pala na n-ti tiŋgbana lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma laɣidili polo. Gomnanti talahi tuma din nyɛ tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma bɔbu la yi pa nyɛla din nyari sɔŋsim din nyɛ sabiilanima baŋsim tuma mini laɣidili polo. Lala zuɣu, tiŋgbani ŋɔ gomnanti yi pa zaŋla soya ŋan jɛndi zalisi mini zalisi taɣibu so’ pala, laɣidibo soya, pintibo mini tuma duri kunzɔbu ni di sɔŋ sabiilanima nuu timbu tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma bɔbu ni.

3. Di zuɣu Gomnanti mini Sabiila kpalanzua gbunibu sodoligu la (PPP) nyɛla din yihi palo Gomnanti nia din nyɛ ni o viɛligi tuma mini daa din lu n-zahim (bee n-kuli bala) ni tiŋgbaŋ ŋɔ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma Ghana tiŋgbaŋ ni. Gɔmnanti mi ni PPP pala gomnanti lɛbiginsim yɛlibɔra la zaa laɣidili tilaa, di zuɣu PPP sodoligu maa tu ni nira lihi li kamani din sɔŋda ka pa din yɛn kana zani gomnanti tuma din nyɛ din yoori soli tiri daabihi taba kpaɣibu la zaani. PPP tu ni di tum tuma la saha shɛli din yɛn nyɛ tuun’ shɛli din mali liɣiri dariza n-gari sabiila kɔŋkɔ bee gɔmnanti kɔŋkɔ tuma ni yɛn tum shɛm.

4. Sabiila tiŋgbani lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma tibu ni tahi tuma din mali liɣiri dariza na ka che ka gomnanti zaŋ sabiila tuma tumbu baŋsim mini di yiko n-che ka niriba di di daanfaani. Din pahi, din che ka gomnanti baŋdi viɛnyɛliŋga laɣ’ shɛŋa zaa bɛ ni ku n-niŋ lɛbiginsim tuma ni ka kpaŋsi tuma vihibu viɛnyɛliŋga ka o mini sabiila yaɣili lahi piri barina kam din beni n-ti taba.

5. Dunia puuni milinsi wuhiya ni tiŋgbani yi mali zaligu din gahim ka mali di dahali zaligu mini tuma soya nti pahi laɣizaa mini sɔŋsim shɛŋa sodoligu ka niŋ talahi ti gomnanti nyɛla din ni kpaŋsi PPP tuma. Ghana gomnanti yi n-zani ni o kpa laɣidibo soli mini alikaali soli ni tuma tumbu so’ shɛŋa ŋan be kasi ka che ka muɣisigu ku be PPP tuma soya zuɣu. 200ɔ yuuni la ni, Ghana daa yina kpa PPP zaligu sodoligu. Amaa bɛ daa bi zaŋ li tum tuma. Zal’ palli ŋɔ din nyɛla din ti tooni ka zaŋ 200ɔ zalisi la pahi ni di tum tuma.

6. PPP sodol’ palli ŋɔ nyɛla din wuhiri PPP lɛbiginsim tuma soya ka di nia nyɛla di kahigi wuhi ban kam nuu be dini ni gomnanti zaŋ li mi niŋ talahi ti o maŋa, ni o mini sabiila nyɛla ban ni gbuni kpalanzua n-tahi tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma na. Gomnanti ti yɛda ni PPP zaligu zaŋ tum tuma puuni, sabiila yaɣili nyɛla din ni tooi ti so’ shɛli din niŋ kamaata zaŋ chaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra zalibu mini di yulibu zuɣu, ka che ka dariza be yamɛbo mini ŋa maalibu ni. PPP zaŋ tum tuma gomnanti nia nyɛla di zaŋ yiko ŋɔ n-sɔŋsi Ghana lɛbiginsim nianima ka sɔhibiɛɣuni niriba sa di ʒɛmana tuma daanfaani, ka fara baligu ka biɛhigu ti tooni.

B. TƐHA MAA NI NYƐ SHƐLI I. PPP ni nyɛ shɛli

7. PPP nyɛla kɔntiraaji shɛli gomnanti mini sabiila ni laɣim gbaai, ka laɣim gbaai maa nia nyɛ di ti gomnanti lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuun’ shɛŋa gomnanti ni tiri la. PPP laɣim gbaai puuni, sabiila yaɣili tooi ŋmaari tumda bee ka o tumdi gomnanti tuuni zaa, ka zaŋ barina shɛŋa ŋan ni yina ŋme o nyɔɣu ni saha shɛli di ni na yɛn be o fukumsi ni. Di saha, sabiila yaɣili ni di tuma maa anfaani din nyɛ liɣiri (n-doli tuma maa zaligu ni wuhi shɛm), ka lala liɣiri maa ni tooi yila:

  • aʒia maa farigu bee laɣ’ shɛŋa aʒia maa ni yihirina;
  • ka di zaa yi gomnanti bajɛti ni na; ka farigu nyɛ din taɣira bee din bi taɣira, ka nyɛ din nyɛ din yɔri sahasaha kamani yuuni puuni yim bee chirigilichirigili; bee
  • ka din be zuɣusaa maa zaa zaŋ laɣim tum tuma.

8. PPP daanfaani shɛŋa m-bɔŋɔ: a) Lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma tumbu yomyom din be bajɛti ni. b) N-kpaŋsi sabiila yaɣili ni bɛ yina ni so’pala ŋan jɛndi tuma mini tabibi ni laɣibɔbo soya. c) Di yɛligi tinduya mini tiŋgbaŋ puuni liɣiri di n-niŋ tuma ni. d) Gomnanti mini sabiila yaɣili tuma barina piri ti taba. e) Di che ka gomnanti tuma viɛligi ka niŋ bayaana. f) Liɣiri daanfaani din yɛn yi gomnanti liɣiri di n-saɣisi niŋ tuma mini liɣiri maa pirisu viɛnyɛla. g) Bɔmma ni nyamma zoosim ni tuma biɛhigu bayaana niŋbu. h) Tabibi baŋsim zaŋ le niriba. i) Gomnanti tuma yɛlibɔra zaŋ tum tuma nuni malibu viɛliginsim.

9. PPP mali balibu din viɛli pam, din woligi ni daliri, ni di tuma ni bɔbi gbaai shɛli, alikaali biɛhigu barina piribu, ka din galisi pam nyɛ di gabbu mini di zaŋ laɣim tabe. PPP tuuri chirichi kam malila di yugahindili. Amaa PPP tuuni ni tooi mali nahingbana pam ka nahingbari pala ni tooi yina saha shɛli kam. Nahingbana maa shɛli n-nyɛ liɣiri bon niŋ tume din tumdi waawaayili ni bee ka din palu mi jɛndi sabiila yaɣili tuma yɛla tɛhibu, buɣisibu, mɛbu, zaŋ tum tuma, malibu ni tuma maa liɣiri bɔbu, ka deei barina maa jɛnda. Kahigibu wuhiya ni sabula tuma sulinsi pala PPP. Din pahi, liɣiri du n-niŋ tuma ni, ka bi zaŋ di barina ŋme sabiila yaɣili din ni di saha shɛli, pala PPP.

II. PPP Zaligu Nianima 10. Zaligu maa nia kpana nyɛla: a) Di zaŋ gomnanti tuma laɣidido ŋme sabiila yaɣili ŋan yi tiŋgbaŋ ni mini tinduya dahi ni na ka di tɔŋ gomnanti liɣiri di n-niŋ lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma ni.

b) Di kpaŋsi ka sɔŋsi sabiila yaɣili liɣiri di n-niŋ gomnanti lɛbiginsim yɛlibɔra ni, ka di myɛla di chɛmi ka nyɔri be PPP tuma liɣiri ni ka be kasi.

c) Di che ka lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma benibu nabi ka mali dariza viɛnyɛla.

d) Di che tuma biɛhigu dariza saɣisi tiŋgbaŋ ŋɔ mini tinduya ni biɛhigu darizanima.

e) Di gu ka taɣi ŋun niŋ kamaata suhu yubu kamani gomnanti mini ban zaŋ li tumdi tuma ni ban kam pahi yɛlibɔra n-kpɛhi jina ni.

f) Di kpa laɣiŋgu shɛŋa ŋan ni tum tuma ka be kasi ka jɛndi PPP tuma biɛhigu ni di kpaɣi bo soya.

g) Di bo sodoligu din yɛn bo lɛbiginsim n-ti PPP tuma barina piri ti taba soya.

h) Di kpaŋsi Ghana tiŋbihi sabiila yaɣili nuu timbu, gomnanti lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma bɔbu ni.

11. Zaligu ŋɔ nyɛla din kpa ni di kpaŋsi lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma balibu bayaana niŋbu yomyom. Dimbɔŋɔ nyabu yɛn yila tuma tumbu yomyom ni, gomnanti laɣidibo piri saɣisi taba, laasabu maalibu viɛligibu ni, ka mali nia ni lɛbiginsim yɛlibɔra laɣidili mini di zuɣu lihibu jɛndi sabiila yaɣili.

III. PPP Yɛlikpana

12. Yɛlikpan’ shɛŋa zuɣu Ghana PPP tuma zaa ni yɛn ʒiya m-bɔŋɔ:

  • Tuma din mali liɣiri dariza: Tuma din mali liɣiri dariza nyɛla din kpa talahi ka simdi ni PPP tuma din jɛndi tumi shɛli din mali liɣiri gari gomnanti tuun’ shɛŋa din pa PPP ka mali nia yinsi. Tuma din tum ka mali liɣiri dariza yɛla kpala talahi n-ti gomnanti zaŋ kpa tuma lɛbiginsim mini neembɔra dabu, ka tumdi tuma din nyɛ sabiila yaɣili tuma barina mini laɣidibo zaŋ ti gomnanti. Tuma din mali liɣiri dariza zuɣu n-che ka bɛ kpuɣi PPP sodoligu ŋɔ ka pa laɣidaya kalinsi bee bomma ni damma laasabu maalibu.
  • Barina piribu: Barina piribu nyɛla din niŋ kamaata ka wuhiri ni PPP tuma nyɛla din mali liɣiri dariza Ghana gomnanti zaligu din jɛndi barina pirigibu din yɛn zaŋ tum tuma viɛnyɛla ka pa ni di daai tuma barina nyɛla du ni yɛn shɛli m ti yaɣ’shɛli din ni tooi deei li ka mali dariza n ti liɣiri viɛnyɛla. Barina piribu m yɛn wuhi so’shɛli sabiila yaɣili nuu timbu mini talahi tuma piribu, ka zaŋ zama suhu ni yu shɛli tum tuma.
  • Yɔri yɔbu: Ban zaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra n-tumdi tuma lɛbiginsim yɛlibɔra maa zuɣu yɔbu, kpala talahi n-ti PPP. PPP tuma ŋɔ tumbu nyɛla gomnanti bajɛti ni ni tooi yɔri shɛŋa zuŋɔ saha waɣila nyɛndi gomnanti laɣidibo soya ka ni tooi yo sabiila yaɣili laɣidaya zuɣu n-jɛndi yɛlibɔra din kpa talahi mini din tu daŋ niŋbu.
  • Tiŋbihi zaŋ pahi mini tabibi tuma zaŋ ti taba: PPP tuma zaligu yɛn nyɛla din du tam tiŋbihi feera tuma duri mini sabiila yaɣili din be Ghana.
  • Di taɣi zama suhu ni yu shɛli mini ban mali li tumdi tuma yikonima: Ghana gomnanti yimi zani ni o lihi ka PPP tuma mali biɛhi suŋ n-ti zama ni yu shɛli. Yɛlikpana ŋan do gbunni ŋɔ nyɛla PPP tuma ni yɛn tum n-doli so’ shɛŋa.
    • Di bo taɣibu n-ti ban zaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra n-tumdi tuma balle ban ka yiko la;
    • Di zali farigu bee sam’ shɛŋa ban lɛbiginsim yɛlibɔra tumdi tuma ni ni tooi yo
  • Tiŋgbaŋ mini ʒilɛli biɛhigu taɣibu: Gomnanti ni lihi ka PPP tuma lu n-zahim Ghana tiŋgbaŋ biɛhigu zalisi nti pahi tiŋgbani mini ʒilɛli biɛhigu din mali dariza viɛnyɛla.

13. Din lahi pahi, PPP tuma zaa yɛn dolila zalisi ŋan doli ŋɔ na:

  • Nia din be kasi mini tuma karikari mini di bahigu: PPP tuma maa laasabu maalibu ni jɛndi di ni tu ni tuuni kam bahigu nyɛ shɛli, ka ti soli zaŋ chaŋ barina shɛli di ni tu ni di zaŋ ti sabiila yaɣili ka dimbɔŋɔ ti gomnanti tuun’ shɛli din mali liɣili dariza.
  • Laasabu maalibu: Din yɛn che ka gomnanti gbubirisuŋ be tiŋgbani ŋɔ ni, PPP tuma tu ni di che ka laasabumaalibo niŋ talahi:
    • PPP tuuni yaɣili kam tu ni di doli zal’ shɛŋa mini so’ shɛŋa ŋan jɛndi li.
    • Gbaabu tu ni yɛlimaŋli be di ni ka doli loo mini gomnanti zaligu
    • Gomnanti yaɣa ŋan tumdi PPP tuma tu ni ŋa doli so’ shɛŋa bɛ ni buɣisi bahi zaŋ chaŋ ɛaawara gbaabu din be bɛ tuma yaɣa maa ni polo.
  • Tuma bee gbaabu din ka zilisigu: Tuma din ka zilisigu zalisi n-nyɛ din yɛn gbubi PPP tuma:
    • Lɛbiginsim yɛlibɔra mini tuma nɛma dabu tu ka di ne do PPP tuma soya ni. Zalisi ŋan beni n-ti ban yɛn kpaɣi bo PPP tuma tu ni di be kasi ka gaŋbu kani din ni taɣi yɛla gabbu bee suhuyubu zaŋ kpe piibu soya maa ni. Piibu zalisi mini di zahimbu soya tu ni di ti ti tuma din beni n-ti sabiila yaɣili ni nira ŋun kam bɔri ni bɛ piigi o.
    • Di yi niŋ ka niriba laɣim gbaai ni bɛ lihi niriba ni kpaɣiri bɔri tuun’ shɛli ka so bi puhi ba, di tu ka di nianima ne doya viɛnyɛla ka mali daliri shɛŋa ŋan za gbaabu maa nyaaŋa ka lala daliri maa doli zaligu ŋɔ.
    • Sodoligu maa tu ka di nyɛla zama ni ni tooi nya shɛli hali ka loo ni saɣi ti li naɣila tiŋgbani ŋɔ fukumsinima ni yɛn mɔŋ shɛli.
    • Ban kpaɣiri bɔri tuma maa zaa nyɛla bɛ ni yɛn ti shɛba dahima yinsi ni saha shɛli bɛ ni yɛn zaŋ kpa tuma maa polo.
  • Taba kpaɣibu: Kamani di ni ni tooi niŋ shɛm, PPP tuma zaa tu ka di nyɛ niriba ni yɛn kpaɣi bo shɛli ka di che ka tuma maa mali liɣiri dariza mini tuma tumbu milinsi.
  • Ban buri kɔntiraaji tuma, ban su tuma tuma ni tuma tumbu alikauli lɔbu: Ban buri kɔntiraaji tuma talahi tuuni yɛn nyɛmi bɛ lihi ka tuma tumbu sodoligu mini di zaŋ sodoligu maa tum tuma.
  • Ban zaa nuu be jina ni saawara maalibu sodoligu: Ban buri kɔntiraaji tuma ni che ka saawara be ban zaa nuu be jina ni sani, ka bɛ baŋdi ka kpaŋsiri pɔi ka tuma naan yi PPP tuma ni ka mi kpaŋ di maŋa m-bo m-baŋ ban zaa be jina ni shee, ka niŋ saawara viɛnyɛla mini PPP tuun’ shɛŋa di ni yɛn jɛndi maa.

IV. PPP tuma ni bɔbi teei yaɣ’ shɛŋa

14. Zaligu ŋɔ yɛn kpinila gomnanti tuma yaɣa zaa ka di nyɛla bɛ ni yɛn du n-tam shɛli zuɣu, di yi niŋ ka di zani tuun’ gahinda zaani, ka mali asama n-ti gomnanti mini ban mali li kuri bɛ bukaata, ka za n-ti tuma din mali liɣiri dariza zaani ka saɣi ti tuma barina zaŋ ti taba.

15. Yaɣili din jɛndi PPP zaligunima nyɛla bɛ ni yɛn lɛbigi ka di tooi deei lala yaɣili maa ko yɛlibɔra ka di mini Ghana gomnanti PPP tuma zaligunima doli taba.

C. YAƔA TALAHI TUMA

I. Yaɣa ŋan be PPP ni

16. PPP tuma ni che ka yaɣili kam nira zaŋ o zaŋsim niŋ tuma din kpini bɛ baŋsim mini milinsi yaɣili polo. Zaŋ kpa gomnanti yaɣili polo, di dii pala saawara gbaabu mini lɛbiginsim yɛlibɔra baŋbu ni gomnanti tuma yaɣili yɛlibɔra ni nini zaŋ kpa tiŋgbani lɛbigibu mini ʒilɛ’ shɛli zaligunima polo, amaa ka lihiri ŋɔnima zaa zuɣu ka lahi kpaŋsiri ni PPP tuma nia pali.

17. Zaŋ kpa sabiila yaɣili polo, bɛ nia kpani nyɛla bɛ bo lɛbiginsim yɛlibɔra maa mini neen’ shɛŋa ŋan niŋ kamaata ka gomnanti mini ban mali li kuri bɛ bukaata tuma yaɣa maa ni viɛnyɛla. PPP tuma ni, tuma maa biɛhigu ni yɛn be shɛm mini di mɛbu, ni di zaŋ tum tuma, di lihibu, di maalibu ni liɣiri din yɛn di n-niŋ yaɣa ayi maa kpalanzuya gbunibu tuma maa ni, ka bɛ ni yo ka di doli tuma ni tum shɛm. Bɛ ni vihi nya barinanima ŋan beni ka zaŋ ŋa sɔŋ yaɣi shɛli ban ni tooi zaŋ li ŋme bɛ nyɔɣu viɛnyɛla ka laɣidibo pam kani.

II. Gomnanti Sɔŋsim

ɛ8. Gomnanti ni ti tuma nɛma balibu pam ni ŋa sɔŋ tuma maa tumbu shili maalibu mini liɣiri din yɛn che ka tuma maa ku zani soli, m-pahi ŋan doli ŋɔ na zuɣu:

a. Tuma Lɛbiginsim Laɣidira (PDF)

Ghana gomnanti ni kpa tuma lɛbiginsim laɣidira ka di doli PPP tuma sodolisi. Tuma lɛbiginsim laɣidira yɛn tumdimi ka di doli di ni simdi ni tuma tumdi dede shɛm mini zalisi sodol’ shɛŋa bɛ ni zaŋ ti tuma maa manjanima mini ban mali li kuri bɛ bukaatanima. Tuma lɛbiginsim laɣidira ni di liɣiri niŋ tuma piligu vihigu ni, tuma din mali liɣiri dariza zahimbunima mini tuun’ shɛŋa ŋan ni tooi tum mini gubu bɔhimbu ni. Din pahi di ni sɔŋ PPP laɣidibo tuma saawarimaaniba bɛ ni yina tumdi tuma maa mini tuma maa buɣisi bahi ni zaŋ tum tuma hali nti paai sabiila yaɣili bo kɔntiraaji so ŋun yɛn tum tuma maa ka bɛ dihi bɛ nuhi gbana zuɣu. Lala liɣiri maa yɛn nyɛla laɣ’ shɛli sabiila yaɣili ninvuɣ’ so ŋun di kɔntiraaji maa ni yɛn yo shɛli ka di lahi zaŋ li n-kpe tuun’ shɛŋa gba shili maalibu vihigu ni yaha, ballante saha shɛli bɛ ni ti di tuma maa daa naai.

b. So’ shɛli Din Yɛn Che Ka PPP Tuma Tooi Tumda (VGS)

Ghana gomnanti ni sɔŋsi din lu n-zahim Ghana lɛbiginsim sodoligu ka bomma ni nyamma soli zuɣu, di nyɛla din simdi, amaa ka liɣiri lee kani ni di tum di tuma maa. Ghana gomnanti ni kpa so’ shɛli din yɛn che ka PPP tuma tooi tumda zaŋ jɛndi PPP sodol’ pala, din ʒe ninvuɣ’ shɛba ban tu ni bɛ lihi ka PPP sodolisi la tum tuma mini ninvuɣ’ shɛba ban yɛn zaŋ PPP lɛbiginsim yɛlibɔra tum tuma bee ban yɛn di di daanfaani. VGS nia nyɛla di doli soli din tuhi m-bo pina n-ti PPP tuun’ shɛŋa ŋan simdi tumbu ka naan ku tooi tum ka pa ni gomnanti nuu n-kpe di ni?

c. Lɛbiginsim Yɛlibɔra Laɣidira (IFF)

PPP yi yɛn di nasara, di tu ni di mali luɣ’ shɛli di liɣiri ni yɛn yirina waawaayili ka di nyɛla Ghana liɣiri la n-nyɛ li. Ghana gomnanti ni kpa lɛbiginsim yɛlibɔra laɣidira toto pɔŋ bee laɣiŋgu, ni di bo laɣ’ shɛli din yɛn tumdi PPP tuma, lala liɣiri ŋɔ nyɛla di ni yɛn zaŋ shɛli paŋdi PPP tumanima ka di yihiri nyɔri na.

Di ni bo zalisi din jɛndi so’ shɛli gomnanti ni mali nia ni o doli sɔŋdi PPP tumanima ŋɔ.

III. Tuma Du’ kpana

ɛ9. Ghana Gomnanti ni kpa tuma du’ shɛŋa din yɛn lihi ka PPP tuma tum nya nasara. Tuma duri ŋɔ nyɛla ŋan yɛn sɔŋ tuma balibu ŋɔ:

  • PPP zaligu zalibu, molibu, lihibu ni kpaŋsibu.
  • PPP tuma liɣiri bɔbu, buɣisibu, shili maalibu ni di tumbu.
  • Tuun’ shɛŋa din mali laɣizara mini din ka laɣidili zuɣu lihibu.
  • PPP tuma zuɣu lihibu mini yɛl’ shɛŋa ŋan be di ni saɣi ti.
  • PPP tuma saawara, sɔŋsim ni toontibo.

20. Tuma duri ŋan n-yɛn tum tuun’ kpana maa:

  • Gomnanti laɣidibo Minisita tumayili mini di yaɣa ŋɔ:
    • Gomnanti liɣiri ku n-niŋ bomma ni yaɣili.
    • Tuma mini laɣidibo kahigibu (PFA)
    • PPP sawara maalibu yaɣili (PAU)
    • Sama zuɣu lihibu yaɣili (DMD)
    • Bajɛti yaɣili
    • Alikaali yaɣili
  • Tiŋgbani lɛbiginsim jina tɔbu yaɣili (NDPC)
  • Gomnanti kɔntiraajitiriba (Minisita tumayaɣili, tuma duri ni Asambuli tuma yaɣa)
  • Asambulinima laɣiŋgu.
  • Gomnanti nɛma mini tuma dabu yaɣili
  • Daabiligu mini feera minisita tumayili
  • Minisita kpamba laɣiŋgu
  • Palimɛnti
  • PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu
  • Gomnanti Alikaali yaɣili.
  • Fukumsi zaligu yilinima (Fukumsi din lihiri biɛhigu yɛlibɔra zuɣu (PURC), Fukumsi din jɛndi kom tuma, Ghana ziliji tumayilinima).

A. Gomnanti laɣidibo Minisita tuma yili 2ɛ. Gomnanti laɣidibo Minisita tuma (MOF) yaɣ’ shɛli din nyɛ Tuma mini laɣidibo kahigibu (PFA) yaɣili la n-lihiri PPP tuma lɛbiginsim zuɣu ka di tuma nyɛ li ni di kpa alikaali zalisi, ka kpa tuma duri yaɣa mini fukumsi zaligu sodolisi n-ti PPP tuma. Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili tuma n-nyɛ li ni bɛ che ka PPP lahibaya mini bɛ kundinima din jɛndi gbubirisuŋ paai zama.

22. Gomnanti liɣiri ku n-niŋ bomma ni yaɣili (PID) din be Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili la ni che ka di yaɣi’ shɛli din nyɛ tuma mini laɣidibo kahigibu yaɣili la mini PPP saawara maalibu yaɣili ka bɛ leei ban lihiri PPP tuma zuru ka tiri Asambulinima mini kɔntiraajinima ban gomnanti tuma yaɣili sɔŋsim ka lahi nyɛ bɛ saawarimaaniba.

I. Tuma Mini Laɣidibo Kahigibu (PFA) Yaɣili.

23. Bɛ ni kpa yaɣili Gomnanti laɣidibo tumayili ka di tuma nyɛ PPP tuma mini laɣidibo kahigibu. PFA yaɣili maa yɛn nyɛ PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu la tuma duu ka bɛ tuma yɛn nyɛ bɛ be PPP tuma balibu zaa sunsuuni, din yɛn beni bee n-ka Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili ka nyɛ din lihiri PPP tuma mini PPP tuma saɣi ti vihigu soya zuɣu.

2ɔ. Tuma mini laɣidibo kahigibu (PFA) yaɣili tuun’ kpɛma ni nyɛ shɛli n-yɛn nyɛ:

  • Di vihi PPP tuma viɛnyɛla n-che ka di lu n-zahim tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra sodoligu (NIP) mini gomnanti zaligu.
  • Di vihi nya ni PPP tuma ŋɔ nyɛla din viɛli n-niŋ tuma ni polo.
  • Di lihi ka PPP tuma ni liɣiri di n-niŋ doli so’ shɛli din tuhi ka viɛli ti bomma ni nyamma.
  • Di lihi PPP tuma din mali yaa saha waɣila ka naan yi saɣi ti li ka bɛ dihi nuu.
  • Ka lihi ka di doli PPP tuma nɛma dabu soya.
  • Di zaŋ PPP tuma gbaabu lihigu mini di lun n-zahim leei bɛ tuma.

II. PPP Saawara Maalibu Yaɣili

25. PPP saawara maalibu yaɣili (PAU) yɛn nyɛla yaɣili m-be Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili. PPP saawara maalibu yaɣili ni kpaŋsi PPP tuma din ni tum ka banchi saɣi ti li ka di kuli ni beni n-tiri tiŋgbaŋ PPP tuma zaligu tooni.

2ɣ. PPP saawara maalibu yaɣili talahi tuma n-doli ŋɔ na:

  • Di bo saawarimaalibo mini sɔŋsim n-ti minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) mini ban su kɔntiraaji tuma fukumsi gomnanti yaɣili ka di tooi sɔŋ tahi baŋbu, shili maalibu, tuuli tuma tumbu kahigibu, maalibu, daa dibu ni gomnanti nɛma dabu soli PPP tuma ni.
  • Di le gomnanti yaɣili niriba ban be jina ni mini minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) yaɣa baŋsim ka di tooi che ka bɛ gari tooni n-zaŋ PPP tuma n-tum piligu hali ni di bahigu, ka di doli milinsi ni baŋsim.
  • Di yɛligu niriba milinsi mini bɛ baŋsim zaŋ kpa PPP tuma maa polo ka di tooi che ka bɛ kpaŋsi PPP tuma tumbu yaɣ’ gahinda shɛŋa ŋan simdi ni;
  • Di lee PPP tuma kpalinkpaa shee Ghana tiŋgbani ŋɔ ni.
  • Di bo sɔŋsim n-ti minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) mini ban su kɔntiraaji tuma fukumsini, ban bɔri ni bɛ kpaŋsi PPP tuma bɛ yaɣa ni ka lɛbigira bɛ mini Tuma mini laɣidibo kahigibu yaɣili (PFA) ni gbaabu shɛhiramma n-ti lala yaɣili maa;
  • Di sɔŋ n-ti minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) mini ban su kɔntiraaji tuma fukumsinima ka bɛ baŋ PPP tuma saɣi ti ni tu shɛm ka bɔri gbaŋ shɛŋa ŋan kpa talahi ka bɛ tooi labi lihi gbaabu maa yaha.

III. Sama Zuɣu Lihibu Yaɣili (DMD)

27. Sama zuɣu lihibu yaɣili (DMD) din be Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili ni gbubi PPP tuma gomnanti laɣidibo yuuni, ka mi liɣiri din diri niŋda mini laɣ’ shɛŋa ŋan diri niŋdi tuma maa ni ka ka laasabu maalibu la ni ka ʒi gomnanti zuɣu m-pahi bɛ ni zaani tiri laɣidibo shɛŋa ka ŋa yiri PPP tuuni kami ni na. Sama zuɣu lihibu yaɣili tuma n-yɛn nyɛ:

  • Gomnanti yunni puuni liɣiri laasabu maalibu ni niŋdi shɛm: Di zahim ka gbubi saha waɣila gomnanti yuuni punni, liɣiri laasabu maalibu barinanima mini di ni niŋ PPP tuma (laasabu din mali di n-niŋ mini liɣiri din diri niŋ tuma maa ni ka bi yi laasabumaalibo ni na, din be gbana zuɣu mini din di ka kani zaa) ka wuhi ni di nyɛla din, lu n-zahim, di yi zaŋ ŋmahim tiŋgbani ŋɔ yɛlibɔra dariza piɛbu polo.
  • Gomnanti sɔŋsim: Di saɣi ti tuun’ shɛli tinduya ni nima ni zani ti ka di lu n-zahim PPP tuma (samli bee niŋsim shɛli) bee gomnanti sɔŋsim bal’ shɛli.


IV. Bajɛti Yaɣilio 28. Bajɛti yaɣili ni kpa sodoligu ka di laɣim PPP tuma lɛbiginsim ka di leei yuuni bajɛti tuma ka kuri liɣiri niŋdi m-pahi laɣidibo shɛli yɛla nira ni bi tɛhi ka di gba yɛn yi bajɛti maa ni na. Bajɛti yaɣili maa ni che ka yɔri kam ka minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) yɛn yo ka di yi PPP tuma kɔntiraaji ni na nyɛla din ku gari tiŋgbaŋ bajɛti.

B. PPP Tuma Saɣi ti Laɣiŋgu

29. PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu nyɛla din yɛn kpa ka di nia nyɛ di lihiri ban su kɔntiraaji fukumsi bɔhisi ka bɛ tooi tum PPP tums ka ni nyɛla ban mali yiko ni bɛ saɣi ti PPP tum aka di doli zaliyu saɣi ti sodoligu la zaligu ŋɔ ni ka zaligu din kahigi viɛnyɛla naan yi kpa.

30. Niriba ban be PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu maa ni yɛn nyɛla amaa ka bɛ kalinli ku pooi ban doli ŋɔ;

  • Minisita ŋun su gomnanti laɣidibo tuma yaɣili (ka o nyɛ zuɣulana).
  • Tiŋgbani Lɛbiginsim Jina tɔbu yaɣili chaamani.
  • Gomnanti Alikaali minisita
  • Daabiligu mini Feera minisita
  • Ghana liɣiri ku n-niŋ kpaŋsibu yaɣili kpɛma
  • Gomnanti Yɛlibɔra dabu fukumsi yaɣili kpɛma.
  • Minisita so ŋun su kɔntiraaji tuun’ shɛli bɛ ni tumdi maa bee di yi niŋ ka minisita kani, ŋun nyɛ kpɛma be lala kɔntiraaji yaɣili maa nyɛla bɛ ni tooi zaŋ so pahi laɣiŋgu maa ni bee ka bɛ mali ŋun yɛn be laɣiŋgu maa ni.

31. PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu maa yɛn nyɛla tuma mini laɣidibo tuma yaɣili (PFA) ban be Gomnanti laɣidibo tuma yaɣili la ni yɛn tumdi shɛli, ka di yɛn nyɛ PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu maa gbaŋŋmara tumaduu. PPP tuma saɣi ti laɣiŋgun i tooi bo baŋdisa pahi di yi kpa talahi.

C. Daabiligu mini Feera minisita tumayili.

32. Minisita tumayili ni kpaŋsi dagu’ kara mini zaɣ’ saɣisima zaa ka bɛ zaŋ bɛ nuu kpɛhi PPP tuma soya ni ka di nyɛla bɛ yɛn kpaŋsila Ghana tiŋbihi daguya, bɛ baŋsim lɛbu tuuntumsa ni mini dagu’ kara mini dagu’ saɣisima lahibali molo molibu puuni.

D. Minisita kpamba laɣiŋgu (Kabinɛti) 33. Minisita kpamba laɣiŋgu (kabinɛti) n-yɛn nyɛ fukumsi shɛli din yɛn saɣiri tiri PPP tuma ka di doli saɣi ti sodoligu ni wuhi shɛm zaligu ŋɔ ni pɔi ka zaligu din kahigi viɛnyɛla ti naan yi kpa.

E. Asambulinima laɣiŋgu 3ɔ. Minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MMDA) laɣiŋgu, bɛ jina tɔbu ʒia puuni n-yɛn nyɛ ban yɛn saɣiri tiri PPP tuun’ shɛŋa MMDA yaɣa ni tum ka di doli saɣi ti sodoligu ŋɔ mini zal’ shɛŋa bɛ ni na yɛn kpa.

F. Palimɛnti 35. Palimɛnti n-yɛn nyɛ bahibu fukumsi shɛli din yɛn saɣiri tiir PPP tuma, di niŋ ka PPP tuma bɔri ni Palimɛnti saɣi ti li, ka di doli zaligu ni wuhi shɛm zaligu ŋɔ ni mini zaligu din kahigi viɛnyɛla ka na yɛn kpa. Dimbɔŋɔ n-yɛn che ka niriba suhu yubu nyari gubu ni taɣibu.

G. Tiŋgbani lɛbiginsim jina tɔbu yaɣili (NDPC) 3ɣ.Tiŋgbani lɛbiginsim jina tɔbu yaɣili mini ban su kɔntiraaji tuma tibu fukumsi ni zaŋ bɛ kpalanzua gbuni taba m-bo tiŋgbani lɛbiginsim sodoligu (NIP). PPP tuuni kam ka ban su kɔntiraaji tuma fukumsi yi pili, yɛn nyɛla din yɛn yi sodol’ shɛli din yi kɔntiraajitiriba fukumsinima sani na, di yi pa lala, di tu ka Tiŋgbani lɛbiginsim jina tɔbu yaɣili nyɛla bɛ ni yɛn daŋ bo shɛli saɣi ti bɛ sani.

H. Gomnanti Kɔntiraajitiriba 37. Ban yɛn mali PPP tuma n-tumda n-yɛn nyɛ gomnanti kɔntiraajitiriba ka bɛ be Ghana gomnanti mini MDAnima ni MMDAnima sulinsi ni ka kɔntiraajitiriba ban pahi nyɛla ban tu ni bɛ bo niriba PPP tuma lɛbiginsim ni ka sɔŋsim yiri PPP saawara maalibu yaɣili (PAU) ni na. Di yi lu n-zahim, kɔntiraajitiriba maa, balle Minisitanima tuma yaɣa la nyɛla bɛ ni yɛn kpaŋsi shɛŋa ka ŋa kpa tuma zuɣu lihibu yaɣa (PMU), ka ŋa sɔŋ tuma baŋbu, yɛlibɔra mini yaɣa ŋan pahi kahigibu, PPP kɔntiraaji tuma tuuli tɛha buɣisibu ni nyɛ shɛli mini PPP kɔntiraaji tuma gbubbu mini di kaabu ni di lahibali zaŋ ti mini zahimbu ni.

I. Gomnanti Alikaali yaɣili 38. Gomnanti Alikaali yaɣili, Gomnanti laɣidibo tumayili alikaali yaɣili sɔŋsim mini bɛ saawara ni, bɛ ni che ka PPP tuma gbaabu doli Ghana zalikpana.

J. Fukumsi Zaliguyilinima 39. Fukumsi zaliguyilinima ni che ka PPP kɔntiraaji tuma, din dee yi niŋ ka di ni mali sɔŋsim farigu yɔbu ni, yɛn nyɛla din lu n-zahim ka tɔŋ zal’ suma zalibu soya.

IV. Alikaali sodoligu ɔ0. Gomnanti ni bo alikaali soli din mali nintiɣili ka lu n-zahim ni fukumsi tuma sodoligu din ni gu PPP tuma soya tiŋgbani ŋɔ ni. Dimbɔŋɔ yɛn niŋmi ni di che ka zalisi ŋan lu n-zahim kamani kpaɣibo tuma mini tiŋbihi zaŋ pahi ni biɛhisuŋ gubu ni buɣisa ni palo ni doo nyɛla ŋan yɛn yina PPP alikaali mini di fukumsi sodolisi maa ni na. M-mali hali ka bɛ ti kpa PPP zalikpana, PPP tuma nyɛla zaligu ŋɔ ni yɛn gu shɛli ka di zaŋ tum tuma ni doli gomnanti nɛma dabu soya.

V. Barina piri ti taba mini tuma gbubbu sodoligu

ɔɛ. Din bi ŋmani gomnanti nɛma dabu soli, luɣ’ shɛŋa gomnanti ni mali barinanima zaa ŋmɛri o nyɔɣu ni bee barinanima maa shɛŋa ŋmɛri o nyɔɣu ni, barina shɛŋa ŋan yiri PPP tuma nyɛla bɛ ni mali shɛli tiri yaɣ’ shɛli (sabiila bee gomnanti) din za za’ shɛli din ni tooi deei li.

ɔ2. Barina maalibu sodoligu nyɛla bɛ ni yɛn kpa shɛli ka di gbaai barina kam zaa ni so’ shɛŋa bɛ ni yɛn doli n-nyandi ŋa. Tuma piligu vihigu din jɛndi PPP tuuni kam nyɛla bɛ ni yɛn bo n-gbaai shɛli ka daɣiri kani ka wuhi/buɣisi bɛ ni yɛn piri tuma maa yaɣ’ shɛŋa mini yaɣ’ kpana barina, nti pahi barinanima ŋan kpini yaɣa maa zaa. Kɔntiraaji zaligu ni gbuni alikauli shɛli PPP tuuni kam ni yɛn jɛndila barina piri ti ba soli. Sodoligu din lihiri gomnanti yuuni laɣidibo la laasabu maalibu barina din kpini zani ti shɛŋa bɛ ni zaŋ PPP lɛbiginsim tuma yɛlibɔra n-ti ni bɛ mali. Gomnanti sɔŋsim ni tooi beni di yin iŋ ka barina sodohgu tuni di beni.

D. PPP TUMA SOYA I. PPP tuma soya Gomnanti maŋmaŋ ni pili tuun’ shɛli ni.

ɔ3. Ninvuɣ’ shɛba ban be PPP nima ni zooya, ka yi luɣa pam ni na, ka mali nia kɔŋkɔba. Di zuɣu kpalanzuya gbunibu maa tu ni di mali sodoligu shɛli bɛ ni yɛn doli sariyasariya ka tuma maa tumdi ka di yɛlli kam ne kasi. Di tu ni gbana sabi viɛnyɛla n-doya tuma maa tumbu yaɣili kam saha. Di tu ni nira baŋ ni PPP tuma nɛma dabu zuɣu saɣi ti ni tooi di saha waɣila soya maa yi bi doli viɛnyɛla. Bɛ yɛn piirila PPP tuma yaɣ’ shɛŋa ŋan be tiŋgbaŋ ŋɔ lɛbiginsim yɛlibɔra sodoligu (NIP) la ni, ka nyɛla din ni tooi tahi lɛbiginsim na PPP ni. Din yɛn che ka PPP tuma tumdi ka mali dariza ku lahi ne kasi saha kam zuɣu, gomnanti yaɣili nianima mini sabiila yaɣili nianima nyɛla bɛ ni yɛn vihi shɛli viɛnyɛla n-nya di doli alikaali zalisi mini PPP sodolisi zalisi, nti pahi so’ shɛŋa bɛ ni doli m-piiri ban yɛn tum tuma maa ka nya bɛ ni zaŋ tiŋbihi nuhi kpɛhi di ni shɛm. Di ni lahi che ka bɛ baŋ sabiila yaɣ’ shɛli ŋan yɛn jɛndi tum tuma maa (SPVs).

ɔɔ. Minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima) mini kontirajinima nyɛla ban yɛn doli soya ŋɔ n-che ka PPP tuma tum kaliŋkaliŋ, PPP saawara maalibu yaɣili (PUA) mini ban tuma saawara maalibu baŋsim sɔŋsim ni:

a. Tuma Piligu ɔ5. Minisita tuma duri, bɔba ni yaɣa tuma du’ bihi mini du’ kara (MDAnima bee MMDA) (ban tiri kɔntiraaji) yi ti kuli nya tuun’ shɛli din ni tooi leei PPP tuma, tuma duu maa gbaabu gbaŋ pahi:

  • Nti sabi tuuni maa yuli gomnanti laɣidibo tuma yili (MOF) mini tiŋgbaŋ lɛbiginsim laɣidili nima (PID) sani.
  • N-ti MOFnima mini PID lahibali sabiila yaɣ’ shɛli din yɛn tum tuma maa ni mali baŋsim shɛli zaŋ chaŋ lala tuma maa polo.
  • M-pii ninvuɣ’ so ŋun yɛn lihi tuma maa zuɣu. Lala nira maa ni tooi yi bee ka o bi yi Asambili maa ni na.
  • M-pii tuma maa saawarimaana MOF mini PID yi ti ba soli.

b. Tuma piligu tuuli vihigu Tuuli saɣi ti ɔɣ. Din yɛn che ka bɛ baŋ ni PPP tuuni nyɛla gomnanti ni yu shɛli, ban tiri kɔntiraaji maa tu ni bɛ niŋ tuma piligu tuuli vihigu n-nya:

  • N-niŋ daabiligu nia n-jɛndi:
    • N-kahigi wuhi tuuni maa yi leei PPP di ni yɛn mali antaani shɛli n-ti ban tiri kɔntiraaji maa ka wuhi di ni lu n-zahim Asabuli maa lɛbiginsim nianima shɛm.
    • M-buɣisi viɛnyɛla tuma maa ni kpini tiŋgbaŋ lɛbiginsim yɛlibɔra sodoligu mini gomnanti zaligu shɛm.
  • M-buɣisi viɛnyɛla:
    • Di yi nyɛ PPP tuun’ shɛli din pun nyɛ Asambuli maa talahi tuma, bɛ ni mali yiko shɛli tariga zaŋ chaŋ lala tuma tumbu polo zaŋ jɛndi alikaali zaligu mini biɛhigu ni kuli tu shɛm, ka wuhi sabiila yaɣili maa ni ni tooi deei lala tuuni maa n-tum shɛm,
    • Ka di yi nyɛla PPP shɛli din yɛn zaŋ gomnanti binshɛli n-tum tuma, ban buɣisimi lala gomnanti bini maa viɛnyɛla, bɛ ni pun zaŋ lala gomnanti bini maa n-tumdi tuun’ shɛli, bɛ ni daa na bi sabi li pahi PPPnima ni, ka wuhi sabiila yaɣili maa ni yɛn zaŋ li tum tuun’ shɛli din be alikaali zaligu soli zuɣu.
  • M-buɣisi di ni be liɣ’ shɛli bee luɣ’ shɛŋa, ka wuhi di tumbu ni yɛn di laɣ’ shɛli, ka wuhi ni tuuni maa nyɛla din ni tooi tum ka mali asama.

ɔ7. Minisita tuma duu kam mini di tuma zuɣu lihigu yaɣili (PMUs) tuma n-yɛn nyɛ li ni bɛ vihi tuma piligu tuuli vihigu gbana ŋan be bɛ tuma duu yaɣili ni.

ɔ8. Saɣi ti shɛli yɛla din be satarili ɔ7 ni la n-yɛn nyɛ Tuuli (ɛ) saɣiti.

ɔ9. Kɔntiraajitira kam ku tirisi tooni n-niŋ tuma piligu tuuli vihigu din nyɛ PPP bahigu dini la ka pa ni bɛ minisita tuma duu mini bɛ tuma lihigu yaɣili (PMU) n-saɣi ti tuma maa ka nyɛla ban pun vihi li bɛ tuma duri ni saha yini maa ni.

C. Tuma Piligu Vihigu- Saɣi ti II (din pahi ayi) 50. Yɛl’ shɛŋa ŋan be satarili ɔ9 ni la zuɣu, kɔntiraajitira ni niŋ tuma piligu vihigu muni ka wuhi tuma paɣili ni nyɛ shɛli, ka zaŋ li n-ti MOF mini bɛ PID yaɣili. Tuma piligu vih’ muni maa tu ni:

  • PPP tuun’ shɛli ni kɔntiraajitira maa ni yɛn mali laɣidili, bɛ wuhi lala kɔntiraajitira maa ni ni tooi nya liɣiri maa shɛm n-di n-niŋ di ni,
  • Di wuhi tuma duu maa mini sabiila yaɣili maa ni yɛn pirigi barinima, ŋan jɛndi liɣiri, tabibi mini tuma baŋsim shɛm;
  • Di buɣisi n-wuhi tuma maa ni yɛn mali dariza n-ti liɣiri shɛm,
  • Di maali laasabu laɣ’ shɛli di yɛn di n-niŋ bɛ ni yɛn doli so’ shɛli n-che ka tuma tooi tumdi viɛnyɛla, ka wuhi di ni tu ni pintibo shɛŋa beni;
  • Di kahigi tuma duu maa ni mali yiko zaŋ chaŋ tuma nɛma dabu, tuma tumbu, zalisi zaŋ tum tuma, ni kaabu ni PPP tuma chandi gbana sabbu polo.

5ɛ. Kɔntiraajitira ni tooi bo tuma liɣiri tuma lɛbiginsim laɣizaa nima sani n-zaŋ ni tuma piligu vihigu. Di yi ly n-zaŋ ni tuma piligu vihigu. Di yi lu n-zahim, kontiraaji tira mini MOF ni PID tɔɣisigu puuni, kɔntiraajitira ni tooi maali tuma piligu vihigu laɣidili laasabu m-pahi tuma nɛma dabu laasabu ni ka di samli maa ŋme sabiila ŋun yɛn tum PPP tuuni maa.

52. Kɔntiraajitira ku tooi ti soli PPP tuma nɛma dabu saha la ni ka pa ni PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu la m-pun sabi n-saɣi ti tuma maa piligu vihigu di yi niŋ ka tuma maa laɣidili zaa paai Ghana shiiri tuhitusa ayi (GHS2,000,000.00), bɛ ni mali yiko ni bɛ tooi saɣi ti tuma din liɣiri ni tooi paai Ghana shiiri tuhituhi pihinu (GHS50,000,000.00) yaɣ’ shɛli la ni. PPP tuma tumbu zaa liɣiri laasabu yi gari Ghana shiiri tuhituhi pihinu (GHS50,000,000.00) minisita kpamba laɣiŋgu shɛli din yuli boli kabinɛti la n-ni tooi saɣi ti tuma maa piligu vihigu la, bɛ mini PPP tuma saɣi ti laɣiŋgu la tɔɣisigi ni. PPP tuma din laɣidili zaa laasabu bi gari Ghana shiiri tuhitusa ayi (GHS2,000,000.00), MOF mini PIDnima n-yɛn saɣi ti lala tuma maa piligu vihigu. Bɛ ni saɣi ti PPP tuun’ shɛŋa zaa nyɛla bɛ ni yɛn sabiri shɛli lahibaya n-tiri kabinɛti chira ata kam yuuni puli ni.

53. Saɣi ti shɛli yɛla din be satarili 52 ni maa n yɛn nyɛ saɣi ti II. (saɣi ti din pahi ayi).

d. Gomnanti nɛma dabu soli - Saɣi ti III A mini III B (saɣi ti din pahi ata A mini B).

5ɔ. Pɔi ka nɛma dabu gbaŋ ti naan ti ŋun yɛn tum PPP tuma, kɔntraajitira tu nio deei saɣi ti gbaŋ gomnanti laɣidibo tumayilinima MOF mini PID sani nti pahi PPP tuma saɣi ti alikauli gbaŋ zuɣu.

55. Gomnanti laɣidibo yaɣili MOF mini PIDnima saɣi ti shɛli yɛla din be satari 5ɔ ni maa n-yɛn nyɛ saɣi ti III A.

5ɣ. Gomnanti nɛma dabu sodoligu–

  • Di tu ni di nyɛla so’ shɛli din bi gaŋda, din be kasi, din mali kpaɣi bo, ka mali daa din simdi li;
  • Di tu ni di che ka PPP tuma nɛma dabu sodoligu nyɛla din yɛn be Ghana lɛbiginsim nɛma dabu sodoligu zaligu (Act) ni;
  • Ka che ka tiŋbihi nuu zaŋ pahi tuma ni mi tuma bee tabibi baŋsim zaŋ ti taba beni.

57. Bɛ yi vihi ban bɔri ni bɛ deei kɔntiraji n-naai, amaa ka na bi pii ŋun di kɔntiraaji maa vihigu maa ni, talahi n-nyɛ li ni kɔntiraajitira maa sabi vihigu maa lahibali n-ti MOF mini PID yaɣili ka bɛ wuhi bɛ tɛha zaŋ chaŋ di ni so tum tuma maa ka zaŋ li n-ti PPP tuma saɣitinima, zaligu din jɛndi PPP tuma saɣi ti ni wuhi shɛm la, ka wuhi di ni tu ni bɛ doli so’ shɛŋa zaa m-pii ŋun di kɔntiraaji maa deebu:–

    • Bɛ ni wuhi bɛ ni doli so’ shɛŋa n vihi yiko benibu zaŋ chaŋ tuma tumbu polo, tuma maa ni mali dariza n ti liɣiri shɛm, tuma maa tumbu mini di laɣidili, ni tabibi baŋsim barinanima deebu.
    • Ka wuhi yiko zaŋ chaŋ tuma maa tumbu benibu, tuma dariza zaŋ ti liɣiri, ni barina pirigibu ni lu n-zahim shɛm ŋun yɛn di kɔntiraaji maa laasabu ni shɛm, nti pahi yɛl’ shɛŋa ŋa beni ka mali bukaata n-ti gomnanti laɣidibo yaɣili MOF.

58. Saɣi ti shɛli yɛla din be satarili 57 ni maa n-yɛn nyɛ saɣi ti IIIB (saɣi ti din pahiri ata yaɣili B).

e. PPP kɔntiraaji saɣi ti zaligu– Saɣi ti IV (saɣi ti din pahi anahi).

59. Nɛma dabu vihigu yi niŋ naai, pɔi ka kɔntiraajitira sabi PPP kɔntiraaji saɣi ti zaligu, talahi n-nyɛ li ni kɔntiraajitira maa deei saɣi ti gbaŋ PPP tuma saɣi ti yaɣilinima sani din jɛndi PPP kɔntiraaji saɣi ti zaligu sodoligu din be zaligu ŋɔ ni, ni zaligu maa kahigibu din jɛndi tuma ŋɔ;

  • N-wuhi ni PPP kɔntiraaji maa zaligu lu n-zahim PPP tuma tum nya nasara zaligu, ka lu n-zalim tuma din mali dariza n-ti liɣiri, nti pahi tuma baŋsim, tuma tumbu mini laɣidili barina deebu kamani di ni saɣi ti shɛm satarili 55 ni la.
  • Ka wuhi tuma maa zuɣu lihibu sodoligu din kahigi wuhi Kɔntiraajitira maa ni mali yiko shɛm mini so’ shɛŋa di ni yɛn doli n-lihi ka kpaŋsi tuma maa tumbu, ni tuma maa tumbu lahibaya ni yɛn sabiri shɛm.
  • Ka wuhi ni nintiɣili mini kpaŋmaŋa zaŋ chaŋ alikaali zalisi bee loo yɛla nyɛla kɔntiraajitira ni gbaai shɛli n-naai ka di jɛndi sabiila yaɣ’ shɛli bɛ ni tɛhi ni o yɛn tum tuma maa baŋsim mini tuma milinsi ni yiko shɛli bɛ ni mali ni bɛ kpe PPP tuma maa saɣi ti ni.

ɣ0. Saɣi ti shɛli yɛla din be satarili 59 ni maa n-yɛn nyɛ saɣi ti IV (saɣi ti din pahi anahi). Dimbɔŋɔ n-yɛn nyɛ PPP tuma saɣi ti sodoligu bahigu.

ɣɛ. PPP tuun’ shɛli din laɣidili bɔri Palimɛnti saɣi ti yɛn deela MOF mini PID vihigu mini saɣi ti laɣiŋgu, nti pahi Kabinɛti kpaliŋkpaa saɣi ti pɔi ka bɛ naan zaŋ li ti Palimenti ka bɛ saɣi ti li.

II. PPP tuma soya din be Gomnanti maŋmaŋ ni bi pili tuun’ shɛli ni

ɣ2. Gomnanti zaligu din jɛndi gomnanti maŋmaŋa ni bi pili PPP tuun’ shɛli ni nia nyɛla di che ka gomnanti ni yu ni sabiila yaɣili mini gomnanti yaɣili niŋ yim zaŋ chaŋ yɛl’ pala nambu mini sabiila yaɣili kpaŋsibu zaŋ chaŋ lɛbiginsim bɔbu la nia pali, ka mali nia ni gomnanti mini ban mali lɛbiginsim yɛlibɔra n-tumdi tuma la nya binshɛŋa din mali dariza n-ti liɣiri PPP daabiligu din be tuma kpaɣi bo ni. Tuun’ shɛli din pa gomnanti maŋmaŋa ni pili shɛli deebu yɛn dolila sabiila yaɣili maa zalisi mini tiŋgbaŋ laɣidibo sodoligu NIP ni saɣi ti li shɛm.

ɣ3. Tuun’ shɛŋa din pa gomnanti ni pili shɛŋa zaa vihigu yɛn dolila di yini kam ni yina shɛm ka yɛn nyɛla tuun’ shɛli din ka kɔntiraajitira so tuma yuya ni, ka pa tuun’ shɛli kɔntiraajitira maa ni pun lihi, ka nyɛla tuun’ shɛli din ni tahi lɛbiginsim na ka nyɛla gomnanti zaligu ni saɣi ti shɛli. Din lahi pahi, tuun’ shɛli din pa gomnanti ni pili shɛli tu ni di lu n-zahim tiŋgbaŋ ŋɔ lɛbiginsim sodoligu, ka nyɛ zama ni bɔri shɛli, ka nyɛ takahi zaŋ ti kɔntiraajitira maa, ka kahi nyɛ din kpini saha waɣila tɛha zaŋ kpa lɛbiginsim polo yaɣili maa ni.

ɣɔ. So’ shɛŋa di ni yɛn doli n-vihi tuun’ shɛli gomnanti maŋmaŋa ni bi pili yɛn bela PPP kundiwuhirili mini di zal’ gahinda ni. Di yi kuli be ka bo, tuun’ shɛli gomnanti ni bi pili yɛn dolila di ni mali dariza shɛli n-ti liɣiri, tuma baŋsim, nti pahi liɣiri mini bomma ni nyamma vihigu. Gomnanti ni yina ni so’ shɛŋa di ni yɛn doli n-che ka gomnanti ni bi pili tuun’ shɛli mali kpaɣi bo soli.

ɣ5. Di ni kuli nyɛ shɛm, gomnanti ni vihi tuma maa chandi nti pahi di nyɛvuli niŋbu ka di nyɛla daabiligu saawarimaana ŋun za o gama zuɣu n-yɛn sɔŋ niŋ vihigu maa.

E. PPP KƆNTIRAAJI TUMA MAALIBU

I. PPP tuma alikaulinima gbubbu

ɣɣ. Kɔntiraajitiraba ban nuu be PPP tuma alikauli gbaabu puuni mali talahi tuma ni bɛ che ka PPP tuma alikauli gbaabu soli doli soli viɛnyɛla n-tum tuma, m-maali, n-kpaŋsi, n-nya kaabu, mini n-yɛli kahigi li, ka kuli doli lala soli maa mini sodolisi maa kamani bɛ ni saɣi ti li shɛm IV shɛm ni maa ni di:–

  • Ni di zahindi PPP tuma alikauli kpaŋmaŋa.
  • Di kaari PPP tuma alikauli zaŋ tum tuma mini tuma ŋan tumdi PPP tuma alikauli ni.
  • Di che PPP tuma mini sabiila yaɣili puha yoori taba zuɣu;
  • Di kuri zaba mini woliginsim din be di mini sabiila yaɣili sunsuuni;
  • Di lihiri biɛkulo PPP tuma gbubbu alikauli zuɣu, ni
  • Di yɛri kahigiri PPP tuma alikauli din be kɔntiraajitiriba fukumsi ni yuun’ pali lahibali ni.

ɣ7. PPP tuma alikauli din kpini kɔntiraajitiraba fukumsi tuma bi yi di ko ka che kɔntiraajitira fukumsi tuma yaɣili baɣa ni bɛ talahi tuma ka che ka bɛ tuma yaɣili maa tuma tum viɛnyɛla n-doli zama ni bɔri shɛm bee ka di tummi ti gomnanti tuma.

ɣ8. PPP tuma alikauli din kpini sabiila zaŋ tiŋgbani neeni tum tuma bi woligi di ko ka che kɔntiraajitiriba fukumsi tuma yaɣili ban zaŋ bɛ baɣa niŋ talahi tuun’ shɛŋa ni, ni tiŋgbani neeni maa nya gubu viɛnyɛla n-jɛndi kɔŋsim, zubu, barigibu, saɣiŋgu ni zaŋ tum tuma yaɣi.

ɣ9. Gomnanti ni kpuɣi soya m-bo sodolisi ni di che laɣidibo soya ŋan be PPP tuma ni niŋ valiŋ.

II. Loo taɣibu mini di woliginsim PPP tuma alikaulinima puuni.

70. Pɔi ka gbaŋ ti sabi bɔri saɣi ti soli Gomnanti laɣidibo tumayilinima mini Gomnanti liɣiri ku n-niŋ bomma ni yaɣili PID n-nyɛ din tu, ka loo taɣibu ti niŋ PPP tuma alikauli ni, m-pahi woliginsim shɛli kam din beni zuɣu n-jɛndi kpaŋmaŋ’ shɛŋa bee yɛl’ shɛŋa ŋan yɛla chɛbu tahiri tɛha na bee m-be PPP tuma alikauli ni.

7ɛ. Gomnanti laɣidibo tumayilinima mini Gomnanti liɣiri ku n-niŋ bomma ni yaɣili PID ni saɣi ti loo taɣibu kam, di nini yi tiɣi ni PPP tuma alikauli, di yi taɣi, na kuli ni tuɣi m-bɔri:

  • Tuma din mali liɣiri dariza
  • Asama, ni
  • Tabibi baŋsim din galisi, mini barina piri ti taba tuma mini di laɣidibo soli zaŋ ti sabiila.

III. Alikauli shɛŋa ŋan ʒi tiŋgbani zuɣu

72. PPP Alikauli bee alikauli shɛli din gbaai ni di taɣi PPP tuma alikauli ʒila tiŋgbani zuɣu di yi niŋ ka bɛ daa gbaai alikauli maa kɔntiraajitiriba fukumsinima zuɣu:–

  • Ka di nyɛla minisita, Diisi bee laɣiŋgu ban tiri kɔntiraaji tuma zuɣulana, ni
  • Di yi niŋ ka saɣi ti zaa, ŋan jɛndi zaligu sodoligu ŋɔ nyɛla bɛ ni ti shɛba soli, ka di nyɛla fukumsi shɛba ban mali yiko ni bɛ ti ka tuma tum, ka di doli PPP tuma soli.

F. LABIVIHI

73. Labi vihi ni nimmoo mini sahasaha zaŋ jɛndi sodolisi maa zaa yɛn nyɛla Gomnanti laɣidibo tumayilinima talahi tuun’ kpɛŋ. Labivihi nyɛla din ni niŋ polo ni ka ne n-doya saha shɛli kam. Labi vihi maa ni wuhi so’ shɛŋa ŋan yɛn doli dari gomnanti lɛbiginsim yɛlibɔra neendara ka tooi lahi tahiri tuun’ viɛla tumbu na ka di tooi taɣi PPP tuma sodoligu nyɛviya ni.

7ɔ. Zaligu maa zaŋ tum tuma mini di dolibu nyɛla Gomnanti laɣidibo tumayilinima ni yɛn kaari ka labi vihi shɛli, ka di doli PPP tuma biɛhigu sodoligu ni zaligu maa, mini di ni simdi ni bɛ labi vihi li shɛm ka di tooi che di mali biɛhi yini ni lɛbiginsim shɛŋa ŋan na bi naai mini Ghana PPP tuma yɛligibu.

TUMA SAƔI TI SODOLIGU Fukumsi yi saɣi ti bee n–zaɣisi kɔntiraajitiriba noli ni bɛ ku che ka bɛ tum PPP tuma la, nyɛla din yɛn doli zahimbu sodoligu ŋɔ:

Zahimbu soli Fukumsi din saɣiri tiri tuma tuma. Lahibali ŋmahi PPP tuma din bɔri ni Ghana gomnanti doli zaligu ɛ7ɔ bee ɛ8ɔ Ghana zalikpana la ni. Minisita kpamba laɣiŋgu/ Palimɛnti Dimbɔŋɔ nyɛla din yɛn tum tuma laɣizaa beni bee di kani. PPP tuma, di piligu ni bee di nari nabu saha maa,ka di laɣimia yaɣi Ghana shiiri tuhituhi pihinu (¢50,000,000.00) Minisita kpamba laɣiŋgu/ Palimɛnti. Di liɣiri ni daa yiɣisi shɛm tuma piligu tuuli vihigu bee tuma piligu vihigu saha yɛn wuhila di piligu maa ni. PPP tuma din laɣimia bi yaɣi Ghana shiiri tuhituhi pihinu zuɣu (¢50,000,000.00) amaa ka PPP tuun’ shɛli MMDAnima ni tumda ka di laɣimia gari Ghana shiiri tuhitusa ayi (2million) zuɣu. Ban saɣiri tiri PPP tuma laɣiŋgu. Di liɣiri ni daa yiɣisi shɛm tuma piligu tuuli vihigu bee tuma piligu vihigu saha yɛn wuhila di piligu maa ni. PPP tuun’ shɛli MMDA ni yɛn deei tum ka di laɣimia bi yaɣi:

  • Shiiri tuhi kɔbisinu zuɣu di yi nyɛla Asambuli bihi la,
  • Shiiri tuhituhili, di yi nyɛla Asambuli saɣisa la
  • shiiri tuhitusa ayi, di yi nyɛla Asambuli kara la MMDA laɣiŋgu din yɛn tum (MMDA tuma). Di liɣiri ni daa yiɣisi shɛm tuma piligu tuuli vihigu bee tuma piligu vihigu saha yɛn wuhila di piligu maa ni.

SODOLISI, TUMA, TALAHI TUMA NI PPP TUMA TUMBU SAHA TUMA BAN SU TUMA TUMA TUMBU SAHA

Tuma tiri wuhi /baŋbu PAU sɔŋsim puuni, MDAnima /MMDAnima ni tiri wuhi PPP tuma ka di doli NIP, PIP ni GSGDA. Ka di doli PIP mini NIP tuma sodoligu. Tuma piligu tuuli vihigu shili maalibu/ tɛha maa ni nyɛ shɛli gbaŋ/daabiligu taarihi bɔhimbu MDAnima/ MMDAnima ka nya sɔŋsim ban tiri baŋsim sɔŋsim mini laɣiŋgu shɛŋa baŋ niŋ kaamaata sani. Kamani biɛɣu ɣ0 din zaŋdi tumdi tuma sunsuuni Tuma tiri wuhi/ baŋbu (ɛ) nyaaŋa bee pɔi ka (ɛ) naan yi kana nyaaŋa. Tuma piligu tuuli vihigu saɣi ti/tɛha maa ni nyɛ shɛli sabbu ni–saɣi ti ɛ. PMUnima yaɣili din be MDAnima sani bee ka fukumsi shɛli din niŋ kamaata. (2) naabu nyaaŋa bee (ɛ) nyaaŋa ka (2) din shili pun bi biɛɣu ɛ0 din mali tumdi tuma sunsuuni. Tuma piligu tuuli vihigu zaŋ ti/ tɛha maa ni nyɛ shɛli gbaŋ zaŋ ti MOF- PID. PMUnima yaɣili din be MDAnima sani bee ka fukumsi shɛli din niŋ kamaata. (3a) nyaaŋa. Tuma maa yuli sabbu mini Tuma piligu tuuli vihigu labi vihi saha yini.

MOF– PFA/ DMD/Loo/ bajɛti

3(b) nyaaŋa ka niŋ biɛɣu 35 sunsuuni. PPP tuma vihibu ni di doli NIP, PIP ni GSGDA soya. Di vihi baŋ ka wuhi daliri shɛŋa ŋan che ka PPP tuma simdi. Laɣidibo buɣisibu mini PPP tuma balibu. Di che ka di saɣi ti PPP tuma ni chani shɛm MOF saɣi ti tuma piligu tuuli vihigu mini PPP tuun’ shɛli din ni tooi tum. MOF–PFA/DMD Loo/bajɛti/ tuma saɣi ti laɣiŋgu Di che ka tuma piligu vihigu niŋ yaɣili (5) nyaaŋa. Kɔntiraajitiriba sani. Di doli kɔntiraajitiriba ni saɣi ti shɛli. MOF ni labi vihi ka saɣi ti Tuma piligu vihigu gbaŋ muni maa zaa MOF-PFA

Tuma tumbu dabisa 30 sunsuuni. Di yɛn yila tuma maa daa din yiɣisi shɛm piligu ni : din paai shiiri tuhituhi pihinu (GH¢50,000,000) . Laɣiŋgu din saɣiri tiri tuma. Di yɛn yila tuma maa daa ni yiɣisi shɛm piligu ni: din yaɣi shiiri tuhituhi pihinu (GH¢50,000,000.00) zuɣu. Minisita kpamba laɣiŋgu/Palimɛnti saɣi ti. Kamani biɛɣu ɣ0 din mali tumdi tuma sunsuuni. MMDAnima n-yɛn saɣi ti ka di bahindi.

Asambulinima laɣiŋgu ban nyɛ MMDAnima.

Di yɛn yila MMDAnima tuma ni pa taba zuɣu shɛm.

  • Asambuli bihi ku yaɣi shiiri tuhi kɔbisinu (GH¢500,000.00) zuɣu.
  • Asambuli saɣisa ku yaɣi shiiri tuhituhili zuɣu (ɛm).

Asambuli kara ku yaɣi ku yaɣi shiiri tuhitusa ayi zuɣu (2m). Gomnanti nɛma dabu soli

Ban yɛn kpaɣi bu tuma nɛma da n-ti mini tuma gbana labi vihi-PPP tuma alikauli gbaabu sabbu varimbu.

MOF-PFA

Zaŋ chaŋ tuma tumbu dabisa 25 sunsuuni.

Nɛma dabu sodoligu

  • Di bo nɛma dabu soli din saɣisi, ka zilisigu ka dini, ka taba kpaɣibu beni, ka mali asama

Kɔntiraajitiriba

Ka di jɛndi kɔntiraajitiriba ni yɛli shɛm.

  • PPP tuma nɛma dabu tuma nyɛla din yɛn tum tuma n-doli gomnanti nɛma dabu soli zaligu ka teei gbaai PPP tuma loo.

Di zaŋmi tiŋbihi mini tabibi tuma wuhibu pahi

Nɛma dabu: Ka di jɛndi MDAnima/MMDAnima tuma ni pa taba zuɣu shɛm. Kɔntiraajitiriba ti tuma zahimbu lahibali sabbu ni Kɔntiraajitiriba Ka di doli kɔntiraajitiriba ni ti zahimbu lahibali maa shɛm sabbu ni. Zahimbu lahibali maa labi vihi mini di tɛha ni nyɛ shɛli. MOF/AG/MDAnima Biɛɣu pia dabisa maa yi pɔra. PPP tuma alikauli bahingu saɣi ti. Kɔntiraajitiriba– ban saɣiri tiri PPP tuma /minisita kpamba laɣiŋgu/palimɛnti /MMDAnima (kamani di ni niŋ kamaata shɛm). Di yi bi galisi amaa biɛɣu pihita (30)

Di yila "https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Gomnanti_mini_Sabiila_taba_kpalanzuya_Gbunibu&oldid=39453"