Fest Noz

Diyila Dagbani Wikipedia
Fest noz
festival
Yaɣ shelievent Mali niŋ
TiŋaFrance Mali niŋ
Din be shɛli polonaBrittany Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaFrance Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusNational Inventory of Intangible Cultural Heritage in France, Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00707, https://ich.unesco.org/fr/RL/00707, https://ich.unesco.org/es/RL/00707 Mali niŋ
7,000 dancers in Rennes for the Fest Noz Yaouank 2015 (Startijenn on stage)

fest noz (saha shɛŋa bɛ pahiri la "hyphen" kamani fest-noz; yuŋ chuɣu("night festival") din be Breton) nyɛla Breton kali chuɣu ka bɛ laɣindi wari waa ka yiinda yila.

Saha ŋɔ bɛ sabiri limi fest nozou mini fêtes folkloriques ka di nyɛ din daa piligi tum Middle Ages ka niriba suhiri bɔri champaŋ tun'shɛŋa bɛn tum yuun shɛli din gari maa ka suhi bɔ yuun shɛli ni bɛn kpɛri maa anfaani chuɣu ŋɔ ni.[1]

Di zaɣabɔb'gu Breton nyɛla festoù noz amaa ka the Goadec Sisters (kali yili yiindiba daŋ) mi booni li festnozoù, ka French nim gba booni li des fest-noz.

Silimin gɔli December dabaa anu dali yuuni 2012 bɛ daa zaŋ fest noz pahi UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.[2]

Fest noz[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Frères Morvan, famous farmers brothers, in 2013

fest noz (Tɛmplet:Plural form: festoù noz) nyɛla kali waa wabu chuɣu din be Brittany. Breton wahi pam nyɛla bɛn laɣindi wari shɛli. Saha ŋɔ festoù noz nyɛla din pa niŋdi Brittany sambani ka di che ka Breton kaya ni taada yiri bɔbba ni yaɣa zaa ka lahi pa Breton yaɣili koŋko. Di nyɛla niriba ni mi shɛli tum 19th century naaibu ni amaa ka bɛ daa lee ti li yuli ŋɔ yuuni 1950s.


A fest noz in the Pays Gallo in 2007 as part of the Mill Góll festival

Wahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kali wa' bobigu n-beni ka di puuni din yoli n-nye gavottes, an dro, 'hanter dro, plinn, ni Scottish. Di yi ti niŋ fest noz saha, wahi ŋɔ pam nyɛla bɛ ni tooi wari doli taba bee n-laɣim kpulli wara (ka bɛ gbubi taba nuhi, amaa wa' shɛŋa mi beni ka di nyɛla niriba ayi yi n-wari li ni "choreographed" wahi, wa' shɛŋa din mali jiri ni ninyɛmbo. Bohindi kpeeni din nya Breton waa n-nye "La tradition populaire de danse en Basse-Bretagne", kundi din nya o ni daa sabi shɛli o dahimbu ni, Jean-Michel Guilcher (new edition by Coop-Breizh, Chasse-Marée/Armen, 1995).

Yila[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Yila balibu diba ayi n-be chuɣri ŋɔ ni: yila din yiindi dahimdi lɔŋ (kan ha diskan), ka chani ni binkumdi maŋa. Pɔi ka yee duhirisi daa naai yina, binkumda shɛŋa bɛ ni daa zooi ka be mali ŋmɛri daa n-nyɛ talabard (oboe bee shawm) ni Breton bagpipes (binioù kozh), kadama di kumsi zuɣu. Din daa lahi yoli n-daa nya diatonic accordion, clarinet, ni gidibga mini hurdy-gurdy. Anduniya tobu din pahiri ayi la ni daa ŋmɛ n-naai, Scottish bagpipes ŋɔ (binioù bras) gba niŋ bayana Brittany, bagadoù (pipe bands) ka binioù-kozh daa ti zani di zaani. treujenn-gaol, 'cabbage core', Breton zaa daa borigiya amaa di pa lahi deei ʒia zaa saha ŋɔ. Kaya binkumda ŋɔ nyaanŋa, saha ŋɔ laɣansi pam beni gba mali yila dabam din gbaai rock, jazz, hali ni punk ka di tooi gabiri ni tiŋ shɛŋa dina. Mihi binkumda (jidibiga, double-bass, jitaa, laati jitaa, baasi jitaa) ni North Africa binkumda nyɛla bɛ ni pili shɛŋa ku bukaata ka di yuui. Ti ni yɛn chaŋ katiŋa, fest noz laɣansi shɛŋa gba zaŋdi paati kiiboodinima mini mini synthesisers (Strobinell, Sonerien Du, Les Baragouineurs, Plantec, etc.) kuri bukaata. Braasi binkumda ŋɔ nyɛla din niŋdi bayana, ka di tooi ʒiri kumsi din nya Oriental di ni.

The programme[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Galette-saucisse in Rennes

Di ni daa lahi nya nyɛvuli yuuni 1970s, di biɛhigu daa zami ni ti taɣi yiindi shɛba (a cappella or kan a diskan) ni yiliyiindi shɛba (biniou and talabard generally). Di daa zooya ka a nya ka bɛ zali "yoli ʒia". Saha ŋɔ, yiindiba shɛba (kanerien) mini yiliyiindi shɛba (sonerien) nyɛla ban taɣari ŋmɛri dala ŋɔ. Dala ŋɔ nyɛla din tooi ŋmɛri kusuma ka di tooi lahi zooi ka wahi ŋɔ bohimbu be di ko ka che bɛ ni wuhiri wawariba ŋɔ shɛm. "suite" kam sunsuuni (three dances), wuhibu jihi jihi beni mi ka wawariba ŋɔ doo mali li niŋdi ningbuna ni taba bee n-kaari kaya bindira ni tooi be shɛli ka mani crêpes, galettes-saucisses, far Breton, ni kouign-amann, n-ti pahi cider, biya, ni chouchenn, binnyurili shɛli bɛ ni zaŋ shimiha mali.

Lihimi m-pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Cunliffe, Barry W. (2003). The Celts: A Very Short Introduction. Oxford University Press. p. 135. ISBN 9780192804181 – via Google Books.
  2. UNESCO - Intangible Heritage Section. UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :. unesco.org. Archived from the original on 2013-08-26.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]