Cyprian Ekwensi

Diyila Dagbani Wikipedia
Cyprian Ekwensi
Kontagora (en) Translate, Silimin gɔli September 26, 1921
O ya TiŋgbaŋNigeria
Igbo people (en) Translate
Kpibu sheeEnugu (en) Translate, Silimin gɔli November 4, 2007
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋAchimota School
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Igbo (en) Translate
Nigerian Pidgin (en) Translate
Tuma
Tumawriter (en) Translate, publisher (en) Translate, children's writer (en) Translate, pharmacist (en) Translate, novelist (en) Translate, chemist (en) Translate ni broadcaster (en) Translate
Notable workThe Passport of Mallam Ilia (en) Translate

Cyprian Odiatu Duaka Ekwensi (26 September 1921 – 4 November 2007) daa nyɛla Nigeria sabi sabira ŋun sabiri novels, lahabali ŋmahi ni bihi kundinima.

Biography[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Di daa dɔɣi O la nashaara goli September biɛɣu pishi ni ayobu yuuni 1921 Niger tiŋ' shɛli bɛ ni bɔli ni Minna la.

O daa kani la nashaara goli November dabaa anahi yuuni 2007 tiŋgbani shɛli bɛ ni bɔli ni Enugu la. O dunia ʒiya yuma daa yiɣisi la pihinii ni ayobu.

Nashaara tima, pɔhim zuɣu tuma (media) ni sabiri sabiri tuma ka O daa tumda.

O paɣa yuli n daa nyɛ Eunice Anyiwo ka bɛ daa dɔɣi bihi anu.

Piligu biɛhigu, Shikuru ni Daŋ[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Cyprian Odiatu Duaka Ekwensi, Igbo nira bɛ daa dɔɣi O la Minna, Niger kparibogu (state). O nyɛla Nkwelle Ezunaka din bɛi Oyi gomnanti yaɣili din bɛi Anambra yaɣili, Nigeria. O ba N-daa nyɛ David Anadumaka, lahabali chuɣu lana ni wabgu tohi gora. Ekwensi daa chaŋla gomnanti kolaji din bɛi Ibadan, Oyo yaɣili, Achimota kolaji din bɛi Ghana la ni foransi shikuru (School of Forestry), Ibadan, din nyaaŋa O daa tum la foransi (Forestry) tuma yuma ayi. O daa lahi bɔhim tima karachitali yaɣili, Yaba Technical Institute, Lagos tima karachitali yaɣili shikuru (School of Pharmacy), ni Chelsea tima karachitali yaɣili shikuru (School of Pharmacy) din nyɛ yunivasiti (University) zaŋ ti London. O daa wuhi kolaji din bɛi Igbobi. Ekwensi bola Eunice Anyiwo, ka be daa dɔɣi bihi anu. O mali yaansi pam, n ti pahi O bidibiga Cyprian Ikechi Ekwensi, ŋun daa siɣi O yaba, ni O yaansi maa kpema Adrianne Tobechi Ekwensi.

Gomnanti tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ekwensi bɛ daa kpiɣi O la Zuɣu lana zaŋ ti Nangeriya silimiinsi ni booni binshɛɣu 'features' la (Head of Features) zaŋ ti (Nigerian Broadcasting Corporation (NBC) ) ni lahabali tuma yaɣili repabiliki tuuli (Ministry of Information during the First Republic). O daa ti bahi lɛbi di toondana. O daa pahi o zaashee maa suɣulo 1966 (resigned in 1966) pɔi ni sabiila tobu (civil war), ka daa zaŋ o daŋ labi Enugu. O daa ti lahi lɛbi la daambalo zaŋ ti silimiinsi ni boli shɛli ni "Bureau for External Publicity" din bɛi Biafra, pɔi ka Nigeria naayi labi deei li.

O behigu piligu, Shikuru ni O Maligu.[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Cyprian Odiatu Duaka Ekwensi, Igbo nira, bɛ daa dɔɣi O la Minna, Niger yaɣili. O nyɛla ŋun bɛi Nkwelle Ezunaka din bɛi Oyi yiŋ gomnanti (local government ) yaɣili (area), Anambra yaɣili (State), Nigeria tiŋgbani. O ba n daa nyɛ David Anadumaka, lahabali chuɣu lana ( a story-teller) ni wabgu tohi gora ( elephant hunter). Ekwensi daa chaŋla gomnanti kolaji din bɛi Ibadan, Oyo yaɣili, Achimota kolaji din bɛi Ghana ni foransi (Forestry) shikuru din bɛi Ibadan din nyaaŋa O daa tumla foransi tuma yuma ayi. O daa lahi bɔhim tima karachitali (pharmacy) Yaba Technical Institute, Lagos tima shikuru (School of Pharmacy) ni Chelsea tima yaɣili shikuru (School of Pharmacy) din bɛi univasiti din bɛi Landin la (University of London). O daa wuhi la Igbobi kolaji (College). Ekwensi daa bola Eunice Anyiwo, ka bɛ daa dɔɣi bihi anu. O mali yaansi pam, n ti pahi O bidibiga Cyprian Ikechi Ekwensi, ŋun daa siɣi O yaba, ni O yaan kpɛma Adrianne Tobechi Ekwensi.

Gomnanti yaɣili tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

kwensi bɛ daa kpiɣi O la Zuɣu lana zaŋ ti Nangeriya (Nigerian Broadcasting Corporation (NBC) ) ni lahabali tuma yaɣili repabiliki tuuli (Ministry of Information during the First Republic). O daa ti bahi lɛbi di toondana. O daa pahi o zaashee maa suɣulo 1966 (resigned in 1966) pɔi ni civil tobu (civil wari), ka daa zaŋ o maligu labi Enugu. O daa ti lahi lɛbi la daambalo zaŋ ti Bureau for External Publicity of Biafra, pɔi ka Nangeriya naayi labi deei li.

Baŋsim (milinsi) tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ekwensi sabi lahabali gmahi n gari kɔbiga, walansi (radio) mini ninliha kpanjɔɣu (television) lahabaya (scripts) ni behigu puuni lahabali pam (dozen of novels), n ti pahi bihi bukunima. O "1954 People of the City" (1954 fɔŋni salima) n daa nyɛ O tuuli bukushɛli o daa sabi ka tiŋduya daa niŋ zaɣa ni li. O buku shɛli o ni daa bɔli Drummer Boy (1960), di daa sabi mi dalim Benjamin Kokoro behigu. Aderounmu daa nyɛla lihiri shɛli din mali yaa n buɣisira bɔhimbu, yiŋ kalinsi ni fara biɛhigu zaŋ ti palli zuɣu yilyiinda. O buku shɛli din daa deei ʒiya ka di nasara n daa nyɛ o bɔli shɛli 'Jagua Nana' (1961), di daa sabi mi jɛndi Nangeriya paɣa so ŋun daa yɛri silimiin liba (pihinu English) ŋun daa chei O yidana ka daa tumdi jaɣmil tuma fɔŋni ka O Karimba yurilim daa kpe O suhuni. O daa lahi sabi di ŋmali ka bɔlli, 'Jagua Nana's Daughter. Yuuni 1968 puuni, o daa deei pini shɛli bɛ bɔli ni Dag Hammarskjöld's International Prize zaŋ dalim litiricha (Literature). Yuuni 2001 o daa lɛbila bɛ ŋmaai shɛli jia bɔli MFR. Ka daa lahi lɛbi karachi ti bɛ ni bɔli shɛli 'fellow of the Nigerian Academy of Letters yuuni' 2006.

O kpibu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ekwensi daa kani la silimiin gɔli Novɛmba (November) gɔli dabaa anahi yuuni 2007 luɣushɛli bɛ ni bɔli ni Niger Foundation din bɛi Enugu la, bɛ daa niŋɔ la opɛrasin (operation) dɔr'shɛli bɛ ni daa bi yihi polo ti salo. Sabbu nim laɣ'gbaai shɛli bɛ ni bɔli ni 'Association of Nigerian Authors' (ANA), daa mali la shili ni ti o pini Novɛmba (November) gɔli biɛɣu pia ni ayobu yuuni 2007, bɛ daa lɛbigi li la tebigimsim n ti niŋgbuŋ kpiŋ maa, din ka bɛ bɔli ni 'postumous award'.

Tuun'shɛŋa o daa tum.[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

When Love Whispers (1948) An African Night's Entertainment (1948) The Boa Suitor (1949) The Leopard's Claw (1950) People of the City (London: Andrew Dakers, 1954) The Drummer Boy (1960) The Passport of Mallam Ilia (written 1948, published 1960) Jagua Nana (1961) Burning Grass (1961) An African Night's Entertainment (1962) Beautiful Feathers (novel; London: Hutchinson, 1963) Rainmaker (short stories; 1965) Iska (London: Hutchinson, 1966) Lokotown and Other Stories (Heinemann, 1966) Restless City and Christmas Gold (1975) Divided We Stand: a Novel of the Nigerian Civil War (1980) Motherless Baby (Nigeria: Fourth Dimension Publishing Company, 1980) Jagua Nana's Daughter (1987) Behind the Convent Wall (1987) The Great Elephant Bird (Evans Brothers, 1990 Gone to Mecca (Heinemann Educational Books, 1991) Jagua Nana's Daughter (1993) Masquerade Time (children's book; London: Chelsea House Publishing; Jaws Maui, 1994) Cash on Delivery (2007, collection of short stories)

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]