Climate Change

Diyila Dagbani Wikipedia
Tingbani biɛhigu taɣimalisi
Yaɣ shelimeteorological phenomenon, change Mali niŋ
Pahi laenvironmental issue Mali niŋ
Significant eventSama Mali niŋ
Di malila tumaeffects of global warming and climate change, extinction event Mali niŋ
Ŋun bɔhim ŋa nyɛclimatology Mali niŋ
Described at URLhttp://servicios.infoleg.gob.ar/infolegInternet/anexos/240000-244999/242082/norma.htm Mali niŋ
HasitagiClimateAction, ClimateEmergency, ActNow Mali niŋ
Handled, mitigated, or managed byclimate change mitigation, adaptation to global warming Mali niŋ
WordLift URLhttp://data.thenextweb.com/tnw/entity/climate_change Mali niŋ

E-Class


Climate Change nyɛla saha-waɣila taɣibu ti tingbana biɛhigu (biisim bee maasim) mini taɣimalisi ni biɛhigu[1].Din tooi nyɛ Wun' nama, kamani saa zuɣu taɣiri konkɔba nima . Amaa tum 1800s, ninsali tumtumsa nyɛla din nyɛ yɛl'kpeeni n-ti biɛhigu nama tiɛri taɣibu, di jɛnda nyɔbu ni dabbu n piri sala, doori peeturo ni kpama. Sala nyɔbu niŋdila pɔhim gulisigu din niŋdi kaman binpɔbirigu laasabu n gili duniya, n deeri wuntaŋ tulim mini n kpaŋsiri biɛhigu biisim, misaali gulisigu-pɔhim taɣimalisi din tahiri biɛhigu taɣibu na n-nyɛ nyɔ-sabila mini methane. Ŋɔ yirimina n jɛndi di yi mali gasoline n duhiri loori bee m mali sala buɣim n zali yanima ni, misaali. N ŋma n neegi tingbani mini nama tiɛri gba ni tooi tahi pɔhim sabila na. Tampuya zuɣu din pali ni saɣiri nyɛla luɣ'kpeeni shɛli methane gulisigu ni yirina. Feeraduri din nyɛ yahi shee, loorinima, mehi, pukparilim mini tingbani zaŋ ku bukaata zaa nyɛla din tahiri lina.

Tingbana taɣibu taɣimalisi barina nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Barina shɛŋa tingbana taɣibu taɣimalisi ni mali n-nyɛ;

. Hotter temperatures[2]

Kamani greenhouse gulisigu kaɣisibu ni dira, lala nyɛli ka dunia tingban biisim. Yuun'pia din garimo, 2011-2022, n-nyɛ din tula taarihi ni. Tum yuuni 1980s, yuun'pia kam yi tulimi n gari di kpee din fun gari.

. Pɔhim ʒɛ'yarisi

Barina pɔhim ʒɛri pa nyɛla din kpaŋsiri ka niŋdi waawaayili yaɣ'bɔbigu. Kamani temperatures dubu, maha pam nyuurimi, din namdi sa'miri yarisi mini ko'kpɛri na, n tahiri ʒɛri na. waawaayili ni ʒɛ'yarisi gba nyɛla din teeku biisim ni tahiri na.Pɔhimʒɛpilinsi, sa'tahira, mini typoons kpuɣiri la ko'tula la teeku zuɣu. Lala pɔhima ŋɔ tooi zooi dari ya ni tinsi, n tahiri kum ni fakari nim na.

. Binkɔb'kum

. Binneenbihi kpibu

. Bindir' pooli

. Damli nti alaafee

. Fakari ni yamoyamo zɔbu.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Nations, United. What Is Climate Change? (en).
  2. Nations, United. Causes and Effects of Climate Change (en).