Anyin Balli

Diyila Dagbani Wikipedia
Anyin Balli
zuliya yɛltɔga, modern language
Yaɣ sheliCentral Tano Mali niŋ
TiŋaIvory Coast, Ghana Mali niŋ
Linguistic typologysubject–verb–object Mali niŋ
Ethnologue language status5 Developing Mali niŋ

Anyin, bɛ ni lahi booni shɛli Agni, Agny, n-ti pahi Anyi, nyɛla Niger-Congo balli din tɔɣisiri Côte d'Ivoire mini Ghana.Di nyɛla Kwa balli n zaŋ ti Central Tano kparibɔɣu, ka yari tabindi Baoulé, ka lahi ŋmani Nzema mini Sehwi.[1] Di nyɛla balli, din pirigi Northern mini Central bala yaɣ'shɛŋa, din nima n-nyɛ Sannvin, Abé, Ano, Bona, Bini, n-ti pahi Barabo din be Northern yaɣili mini Ndenye n-ti pahi Juablin din be Central polo. Côte d'Ivoire tiŋgbani ni, ban yari li a di nyɛ bɛ zuliya yɛltɔɣa paai kamani 1.45 miliyɔŋ ka nyɛ Anyin, ka ban tɔɣisirili pahi mi ni paai kamani 10,000; Ghana tiŋgbani ni, ban tɔɣisirili paai kamani 66,400.[2]

Morofo, ban tɔɣisirili paai kamani 300,000 southeastern Côte d'Ivoire polo, bɛ tooi kaani li m pahiri Anyin balli puuni, amaa ka di ni tooi lahi nyɛ di zuɣu balli.[3]

Fonɔloji[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Konsonantinima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Labial Labial-velar Alveolar Postalveolar Palatal Velar Glottal
Nasal m n ɲ ŋ
Plosive/

Affricate

voiceless p kp t c k ʔ
voiced b gb d ɟ g
Fricative voiceless f s ʃ h
Approximant w j
Trill r

Vawuli nima[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Front Back
Close i ɪ ʊ u
Mid e ɛ ɔ o
Open a

Vaawuli nima ŋɔ ni, dibaa anu ni tooi yari nyee ni: /ĩ/, /ɪ̃/, /ã/, /ũ/, and /ʊ̃/.[4][5]

Kukoya[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Anyin mali la kukoya ayi, din be zuɣusaa mini sunsuuni.[1][4]shɛhira: cf. ⟨baá⟩ ([bàá], "child") vs. ⟨ba⟩ ([bá], "m paai na", "n kana").[1]

Grammar[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Pronouns[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Anyin mali la bachizaana ŋɔ n kuri bukaata:[6]

Person Singular Plural
1st subject
non-subject mĩ́
2nd subject ɛ émɔ́
non-subject wɔ́
3rd subject ɔ bɛ́
non-subject bɛ́

Lihimi mpahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. 1.0 1.1 1.2 Koffi, Ettien N'da (1990). The interface between phonology and morpho(phono)logy in the standardization of Anyi orthography (PDF) (PhD thesis). Indiana University.
  2. Anyin (en).
  3. Anyin Morofo (en).
  4. 4.0 4.1 Ahua, Mouchi Blaise (2004). Conditions linguistiques pour une orthographe de l´agni: une analyse contrastive des dialectes sanvi et djuablin [Linguistic conditions for an orthography of Agni: a contrastive analysis of the Sanvi and Djuablin dialects] (PhD thesis) (in French). Osnabrück University. Tɛmplet:URN.
  5. Inventory Anyi (GM 1298).
  6. Burmeister, Jonathan (1988). "Personal pronouns in Anyi and related languages". Journal of West African Languages 18 (2): 83–104.

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Languages of Côte d'Ivoire