2019 European heat waves

Diyila Dagbani Wikipedia
2019 European heat waves
heat wave
Saha sheli2019 Mali niŋ

Silimin gɔli June naaibu ni mini silimin gɔli July naaibu ni yuuni 2019 , di daa mali la buyi saha bela European heat waves, din daa mali wuntaŋ tulim pam taarihi Belgium, France, Germany, Luxembourg, Netherlands, n-ti pahi United Kingdom.[1]

Tuuli heat wave ŋɔ, daa niŋ la silimin gɔli June naaibu ni, ka daa ku niriba ban kalinli yiɣisi 567 ,[2] lahabali din yina meteorologists nim sani wuhiya ni di daliri daa nyɛla pressure mini winds din yi Sahara Desert na ka daa zaŋ dam tiŋgbana pama.[3] Di daa zaŋ taɣi taarihi nim pam silimin gɔli June yaɣa pam.[4][5] France daa nyɛla wuntaŋ tulim din nyɛ 45 °C (113 °F) din daa na nyɛ tuuli bɛ wuntaŋ tulim taarihi puuni. Tiŋgbani wuntaŋ tulim taarihi daa niŋ la 46.0 °C (114.8 °F) ka di nyɛla silimin gɔli June biɛɣ'pihita ayi ka dali ka di daa niŋ tiŋgbani yuli booni Vérargues.[6]

Silimin gɔli July naaibu ni, heat wave din pahiri buyi daa niŋ ya, lala din ŋɔ daa niŋ gari taarihi shɛli din pun beni ni 3 °C (5.4 °F) Belgium, 2.1 °C (3.8 °F) , Germany mini Netherlands, 0.3 °C (0.5 °F)mi Luxembourg, n-ti pahi 0.2 °C (0.4 °F) United Kingdom. Niriba ban kalinli yiɣisi 868 n-daa kpi France ka ninvuɣ yino mi kpi Belgium, n-ti pahi binkɔbiri ban kalinli daa paai thousands daa kpi din daa niŋ ka bɛ koŋ puhim la. Din daa niŋ ka muɣa tulim pahi la ba lee France ni Germany yaɣa shɛŋa, thermal power stations din mali mahiri wuntaŋ tulim lala daa chɛ niŋbu din yɛn gu ka taɣi bin'nima ban be kom ni nyɛviya .[7]

Meteorological taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Temperatures on 26 June.
Maximum temperatures on 25 July.

Lala lahabali ŋɔ zaŋ chaŋ wuntaŋ tulim din daa niŋ silimin gɔli June ŋɔ daliri daa nyɛla anomalous long-lasting anticyclone upper troposphere, din daa zaŋ puhim tuuli n-nyɛ na Sahel mini Mediterranean tuduu yaɣa. Anomalous anticyclone daa yila unusually-intensified British-Baikal Corridor pattern ni synoptic Rossby wave Europe.[8]

Silimin gɔli July heat wave ŋɔ daliri n-daa nyɛ omega block,[9] din daa nyɛ puhim tuuli din yina North Africa. High-pressure area of hot air, ka bɛ boli Yvonne, central Mediterranean to Scandinavia ni Atlantic.[10]

Fatalities[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ninsali shɛba ban daa kpi kalinli kamani 2,500 summer months saha yuuni 2019.[11] Tiŋgbani kam kalinli puuni, lala lahibali ŋɔ ni tuui bi paai. Dutch government daa wuhiya ni niriba 400 kpi lala bakoyi maa ni silimin gɔli June heat wave, nyɛla din ŋmɛni din daa niŋ yuuni 2006 European heat wave amaa ka lee gari li[12]

France nim daa nyɛla ban lahi yihi lahabali na din ninsali nim ban kalinli yiɣisi 1,435 daa kpi lala heatwave maa ni.[13] Public Health England nim gba daa wuhiya ni ninsali nim ban kalinli yiɣisi 900 n-daa kpi lala heatwave maa ni.[14] Robert Koch institute daa wuhiya ni niriba ban kalinli yiɣisi 500 n-daa kpi Berlin koŋkk.[15] Belgium nim daa wuhiya ni niriba ban kalinli yiɣisi 716 n-daa kpi lala summer maa ni[16]

Highest temperature per country[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

 Belgium: 41.8 °C (107.2 °F) on 25 July in Begijnendijk.

 Czechia: 38.9 °C (102.0 °F)

 Denmark: 32.0 °C (89.6 °F) on 25 July in Vordingborg and Holbæk.

Tɛmplet:Country data Finland: 33.7 °C (92.7 °F) on 28 July in Porvoo.

 France: 46.0 °C (114.8 °F) on 28 June in Vérargues.

 Germany: 42.6 °C (108.7 °F) on 25 July in Lingen.

Tɛmplet:Country data Luxembourg: 40.8 °C (105.4 °F) on 25 July in Steinsel.

 Netherlands: 40.7 °C (105.3 °F) on 25 July in Gilze-Rijen.

Tɛmplet:Country data Norway 34.6 °C (94.3 °F) on 27 July in Saltdal.

 Poland 38.2 °C (100.8 °F) on 26 July in Radzyń.

 Spain 44.4 °C (111.9 °F) on 29 June in Badajoz.

 Sweden 34.8 °C (94.6 °F) on 26 July in Markusvinsa.

 Switzerland 35.5 °C (95.9 °F) on 26 June in Zürich.

 United Kingdom 38.7 °C (101.7 °F) on 25 July at Cambridge University Botanic Garden.

Vihigu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Silimin gɔli August dahin yini dali, World Meteorological Organisation daa kpaɣi silimin gɔli July yuuni 2019 ni din nyɛ tulim gɔli taarihi puuni. Taarihi din gari la, silimin gɔli June yuuni 2019 n-daa na nyɛ tulim taarihi zaŋti June .[17] Di daa niŋ dihitabili silimin gɔli August dabaa anu dali, EU Earth Observation Network n-daa nyɛ li ka di gari silimin gɔli July yuuni 2016 tulim taarihi. Yuuni 2019 n-daa nyɛ taarihi palli zaŋti tulim.[18]

Vihigu wuhiya ni lala tulim ŋɔ ni yɛn niŋ yaha nyɛla zaŋ chaŋ yuuni 2050.[19][20]

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Baker, Sinéad (25 July 2019). "Europe is battling an unprecedented heat wave, which has set records in 3 countries and is linked to at least 4 deaths". Business Insider (Insider Inc.). https://www.insider.com/europe-heat-wave-record-temperatures-deaths-uk-2019-7.
  2. Record-breaking temperatures for June. Copernicus Climate Change Service.
  3. "In pictures: Europe's June 2019 heatwave". BBC News (Ogimet.com). 25 June 2019. https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-48766481.
  4. Masters, Jeff. Dangerous June Heat Wave Envelops Western Europe.
  5. "European countries set new June heat records". BBC News. 27 June 2019. https://www.bbc.com/news/world-europe-48780685.
  6. C'est officiel : on a atteint les 46 °C en France en juin (fr). Météo France.
  7. "Hot weather cuts French, German nuclear power output". Reuters. 25 July 2019. https://www.reuters.com/article/us-france-electricity-heatwave/heatwave-to-affect-french-nuclear-power-generation-beyond-july-26-edf-idUSKCN1UK0HR.
  8. (2020) "The record-breaking heat wave of June 2019 in Central Europe" (in en). Atmospheric Science Letters 21 (4): e964. DOI:10.1002/asl.964. ISSN 1530-261X.
  9. Mackintosh, Eliza (25 July 2019). "UK weather heats up as Europe smashes records". CNN (Turner Broadcasting System, Inc.). https://edition.cnn.com/uk/live-news/heat-wave-europe-thursday-dle-intl/index.html.
  10. "Germany swelters in record-breaking Europe heat wave". Deutsche Welle. 25 July 2019. https://www.dw.com/en/germany-swelters-in-record-breaking-europe-heat-wave/a-49734445.
  11. European summer heatwaves the most lethal disaster of 2019, says international research group. The Climate Center.
  12. "Heatwave caused nearly 400 more deaths in Netherlands: stats agency". reuters.com. 9 August 2019. https://www.reuters.com/article/us-weather-netherlands/heatwave-caused-nearly-400-more-deaths-in-netherlands-stats-agency-idUSKCN1UZ0GA?il=0.
  13. New official data in Europe exposes heatwaves as still the 'silent killer' of the elderly. Climate Centre.
  14. Carrington, Damian (7 January 2020). Heatwaves in 2019 led to almost 900 extra deaths in England.
  15. Almost 500 heat deaths in Berlin last year. Robert Koch Institute.
  16. In ons land vielen tijdens en vlak na hittegolven 716 doden meer (3 October 2019).
  17. July was world's hottest month on record, WMO says (1 August 2019).
  18. July hottest month measured, 2019 set to be among warmest years (en-us) (5 August 2019).
  19. Human contribution to the record-breaking July 2019 heatwave in Western Europe – World Weather Attribution (2 August 2019).
  20. Scientists link Europe heat wave to man-made global warming (2 August 2019).

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]