Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Walapuɣu

Diyila Dagbani Wikipedia
(Walapugu ka di tom m-bahina)
Walapuɣu
taxon
Yu'ŋmaaC. procera Mali niŋ
Nangban yiŋga YuyaCalotropis procera Mali niŋ
Yaɣili Kpamlispecies Mali niŋ
Lamba ZuliyaCalotropis Mali niŋ
Has basionymAsclepias procera Mali niŋ
This taxon is source ofmilkweed floss Mali niŋ
IUCN conservation biɛhiguLeast Concern Mali niŋ
Invasive toMalawi Mali niŋ
Taxon rangeTibet Autonomous Region Mali niŋ
GRIN URLhttps://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=8653 Mali niŋ
E-Class

Walapuɣu (Sodom Apple) nyɛla ti'shɛli din mali va' yalima ka mali bukaata pam Dagbaŋ pulini.

  1. Paɣa yi dɔɣi ka ka bihim, nyin tɔhi mi WALAPUƔU vari, m baɣisi li ka di bi, ka a tiɛli, n zaŋ di kom maa paɣiri paɣadɔɣiso maa biha ayi maa, bihim ni kana ka bia che kumsi.
  2. Gingaɣi fiinsi (Chicken pox).
  3. Tɔhi mi WALAPUƔU vari baɣisi li, zaŋ mi li gabi chibi sabinli ni suri ŋa. N zali a dabisi ayi. Di ni kabisi.
  4. Nyini vɔɣu . Kabigi mi WALAPUƔU daɣu, a ni nya ko'piɛlli di ni. Ka a niŋ ko'piɛlli maa niŋ nyindili maa voli maa ni. Ka ŋmaa di dibiga, n zaŋ nyinvɔɣu maa yaɣili ŋubiri li. Binneen bila maa ni kpi.
  5. Shikiri doro. Dɔɣita yi ti yɛli so ni o mali la shikiri doro, to ŋun tɔhi mi WALAPUƔU vari ayi, n zaŋ li sɔŋ tiŋa, ka zaŋ o napɔna ayi n-tami yini kam zuɣu kamani minti pia ni anu biɛɣu kam hali ni dakuli. O yi labi dɔɣite ni ti zahim, o ni puhi ma.
  6. So biɛni, o nyɔɣu m muɣisi o.

A yi nyɛ doo, tɔhi mi vari apoin. A yi nyɛ paɣa, vari awai. Paɣi paɣi vari maa, n zaŋ li niŋ duɣubila puuni, ka niŋ kom niŋ. A yɛn tami li la buɣim zuɣu ka di kɔri (minti pia ni anu) , ka a dooli niŋ gaɣilini, n niŋ shiri biɛla pahi nyuri a. Asiba kopu, ni yuŋ. Hali ni dakuli.