Salima:Sam' Dira Nya Yɛla

Diyila Dagbani Wikipedia

Tooka yiŋa. Biɛ'kaali Tooka paɣa (Zara) paɣirila ŋman'daɣiri dundɔŋ ni.

GADABSI: Yili ŋɔ nim' gaafara. Nyama Zara! Yiɣisi kpe n-ti zaŋ n liɣiri ti ma na.

ZARA: Abba n zo! Hali puhigu lahi kani gba?

GADABSI: Dagbaŋkpamba n-nya ka yɛli ni, "A yi ti nya zuɣu-pololana wanzam yiŋa ŋuna, yɛli shɛli n-tahi o amaa pa o zuɣu kɔrisibu ka o kana". Din tahima na yɛla ka m bɔhi a maa. Di yi di nyɛla puhigu n tahima na, a naan nya ni dabi tiŋa puhiri a. A puhigu samli mi pun bi dolima. Niŋmi yɔma. Man naba ʒila zuɣusaa.

ZARA: Pahimi suɣulo. Di yi tooi biɛla, n ni kana yiŋa.

GADABSI: Mali a yɛla! A nyɛ man' ni daŋ yibu n-kpe a na kpiɛri shɛli ŋɔ maa, n bi yiri dundɔŋ ŋɔ ni, naɣila n kpɛhila n liɣiri nuuni.

ZARA: N ni yɛli a maa, hankali yɛltɔɣa ka n tɔɣisi a maa. Asibaasi mahili ŋɔ, n bi gbubili ʒiya. Faashee di kahigimi na ka n yina bɔbili gili n-nya Naawuni ni yɛn labi shɛli n-luhi na. Dinzuɣu a pahirila suɣulo.

GADABSI: Yɛltɔɣa yoli ka a yɛri ma maa. A daa bi yɛli ma lala ka piigi chinchini maa. Ti daa gbaaila dakulo anahi. Di zuŋɔ dakulo ayɔbu n-chani maa. N yi kuli kana, "m-mini a ni nya taba". A tiɛhi ni 'vo n-ti lo' n-nyɛ ma?

ZARA: Sɔŋ mi a kukoli tiŋa. N duulan' na bi yiɣisi. N je ni o baŋ din biɛni.

GADABSI: (O duhi o yee) M baɣa bo n biɛni? A duulan' baŋ ya ni o bi baŋ yaa, di nya m-mi ya? N liɣiri ka n bɔra.

ZARA: A bini maa nyaŋya. M bi gbubili ʒiya asiba ŋɔ, ka a po ni faashee ka n yihili na. N yɛn gbuɣi li mi? To a yi bɔra nyin che ka n kpe n kpuɣi a chinchini n ti a na.

GADABSI: Chinchini dini? Amaa pa a ni tooi kuli so shɛli n yɛbsiri a gbuna chani daa ŋɔ? Mali a yɛla. Hali n zuɣu yi kuli kpi gba.

Mba Tooka viigi o dunoli kpahiga ka yina.

TOOKA: Zaratu! Bo asiba yɛlkpeeni m-bala dundɔŋ ŋɔ ni.

ZARA: N yilikpiɛrilan' m-bala ka o kana ka...........

GADABSI: (O wooi Zara noli) O dila n samli, ka n kari n liɣiri naba na.

TOOKA: Abba m-piriba! Ka a bi guhi ka di kahigina gba. Ma di na maha.

GADABSI: Ooi! Di mahila yinim' ka yi bɔri ni yi gbihi m-pali yi nina. Di bi mahi mani. Dinzuɣu yɛlimi a paɣa ka o kpe n-kpuɣi n liɣiri ti ma.

TOOKA: (O bɔhiri Zara) Nyini! Bo ka a da o sani?

GADABSI: (O gɔhi Tooka noli) O daa piila n chinchini, di dakulo ayɔbu n chani maa.

TOOKA: Ka di nyɛ ala?

GADABSI: Kpalan'tusaata ni kɔbsinu.

ZARA: Di bi lahi paai. Teeima! N daa ti a tuhili ni kɔbshii ni pihinu. Dinzuɣu, di kpalim la tusaayi ni kɔbshii ni pihinu.

GADABSI: Eeii! To zaŋ miya n bini tima ka n yi.

Tooka vuhiya fuu ka ŋmaligi kpe duu.

ZARA: Nzo! Ma ni di yɛri a shɛli maa m-bala. ŋ-ŋɔ a ni niŋ hali ka o ti baŋ ŋo, di niŋ ya?

GADABSI: Di bi shihi mani.

Tooka yina n-ti zaŋ liɣiri gbubili Gadabsi.

TOOKA: Kali ma!

GADABSI: (O kaliya naai) Di paaiya!

TOOKA: To niŋ mi ti larigim ka ti nya tiba n-kpa tibkpara.

GADABSI: Aai! Ka bo ka n lahi yɛn biɛni n niŋda. N ni kana shɛli zuɣu m-bɔŋɔ, m mi kpiɛhili nuuni. Yili ŋɔ di pun mali ma la saɣi-saɣi.

ZARA: Gadabsi! Baŋ mi ti yɛlibu yaa. A yi yɛli ti yɛltɔɣa yɔli, bɛ ni she suhi wɔligi ti.

GADABSI: (O yiri ka yɛra) Man' ka yaa. A takahi nyɛla a che sama dibu.

ZARA: Huwwa! A yi baŋ ni paɣa n daa dɔɣi a, nyin zanima. N diri sama, bee n ŋmani bala a yiŋa. Bin duhinli ŋɔ.

TOOKA: Chɛli ka kana n tum a tuma. Nyin' gba di kuli nyaŋ mi pam. Bula ka n yɛli ni n je a ni lala? O ni kana n-ti bi zo m maŋ-maŋ suhi, ka yɛli shɛm ŋɔ zaa nyini n boli n-tima.

ZARA: Naawuni deeimi suhigu.

TOOKA: ŋɔ maa mi zaa, fara n-pii ti zuɣuliɛm. Ka che di yi biɛni, a diri samli wula?

ZARA: ( O nyahiri o ninni) Hmmm!

TOOKA: Nyama! Chɛli kumsi ka tum a tuma. Naɣ' so ŋun ka zuli, Naawuni n kariti o zɔhi. A zo maa nyɛla ninsal'sɔɣu, ka Naawuni mi bi dihiri o dabili vi. Laɣ'shɛli ni kpuɣi maa na, Tusaayi ni kɔbsinu n sa kuli nyɛli ka nzo Baako zaŋli na n-ti tima ni n wuɣi gbala n-ti o. Man' sa mali li mi n-sɔŋ gba ye Naawuni yi labi shɛli n-luhi na pahi, ka n zaŋ chaŋ n-ti piigi 'patereeza' na ka ti bahi shinkaafa maa, dama kariwana maa din di kom. Ti mi kutooi kɔŋ gbati ka lahi yɛn kɔŋ yilo.

ZARA (O siɣisira) Hmmm!

TOOKA: Nyama Zaratu, di che ka di paai n gba mini a dundɔŋ ŋɔ ni. Chɛli vuri ka a zaɣisi. Sam'diri pala ninvuɣu chɔɣifu. Naɣila ŋun mali ka zaɣisi yɔbu. Ya polo ka a be ka bɛ yɛri ni SAM'DIRI NYA YƐLA maa.