Epic of Köroğlu
Nuu tuunbaŋsim balibu | epic poem ![]() |
---|---|
Tingbani shɛli din yina | TM ![]() |
Balli tuma bɛi balli yuli | Oghuz ![]() |
Intangible cultural heritage status | Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity ![]() |
Described at URL | http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/epic-art-of-gorogly-01028, https://ich.unesco.org/en/RL/01028, https://ich.unesco.org/fr/RL/01028, https://ich.unesco.org/es/RL/01028 ![]() |
Tɛmplet:Cleanup lang Tɛmplet:Infobox poem
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/The_Soviet_Union_1989_CPA_6091_stamp_%28Koroghlu%2C_Azerbaijan_epic_poem._A._Gadzhiev%29.jpg/200px-The_Soviet_Union_1989_CPA_6091_stamp_%28Koroghlu%2C_Azerbaijan_epic_poem._A._Gadzhiev%29.jpg)
Epic of Koroghlu (Tɛmplet:Lang-az; Turkish: Köroğlu destanı; Tɛmplet:Lang-tk; Tɛmplet:Lang-uz) nyɛla nolini kali din niŋ bayana n-ti Turkic niriba, dibahi bahindi Oghuz Turks.[1][2] Di buɣisiri la ninvuɣi so ŋun daa labisi niriba zaɣ'biuɣu. Bɛ tooi zaŋdi li mi n niŋdi binkumda ni ka ŋmɛrili dɛma ni yiɣijam laɣinsi ni di kpaŋsi ban be lala dɛma ŋɔ dɛmbu. Koroghlu n-nyɛ "hero" n-ti yɛltɔɣatamalisi din mali lala yuli ŋɔ tatabɔ Azerbaijani, Turkmen ni Turkish n-ti pahi Turkic balli shɛŋa. Yɛltɔɣatamalisi yari lala biɛhigu yɛltɔɣa mini Koroghlu kpaŋmaŋa tuma di ni daa niŋ ka o nyɛ ninvuɣi so ŋun tuhiri daadama nima ban bi gbubi niriba viɛnyɛla. Yɛltɔɣatamalisi maa laɣim la "occasional romance" mini "Robin Hood-like chivalry".
Dini daa niŋ ka yaakoro zooi Oghuz Turks nima ni "Middle ages"" zaŋ chaŋ Central Asia, South Caucasus ti tabili Asia Minor, ni bɛ ningbuna niŋbu ni zuliya shɛŋa, Koroghlu yɛltɔɣatamalisi daa yɛligi gili lala yaɣa ŋɔ ka di zuɣu daa chɛ ka di pili di Turkmen, Kazakh, Uzbek, Tajik, Azerbaijani, Turkish, Crimean Tatar, Georgian ni Kurdish dina. Lahabali ŋɔ nyɛla din yɛli ti niriba balibu "bagshy" lahabali kahigiriba ban yina Turkmenistan, zab'zabiri Ashik bards ŋun yina Azerbaijan mini Turkey, ka di sabi sɔŋ tooi zooi 18th century.
Koroghlu
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]Koroghlu nyɛla "semi-mystical hero" mini "bard" n-ti Turkic niriba ka daa beni 16th century. Lala yuli ŋɔ "Koroghlu" gbunni nyɛla "zom bidib'ga", "the son of ember" bee "the son of the clay" ("clay" maa zanimi n-ti ŋun kpi) Turkic balli ni. O yu maŋli n daa nyu Rövşən in Azerbaijani, Ruşen Ali, Turkish bɔlibu ni bee Röwşen Aly, Turkmen balli ni,[3] bɛ ni daa paŋ shɛli Persian رُوشن Rowšan din gbunni nyɛ laati bee neesim.[4]
International recognition
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]Anashaara goli December yuuni 2015, Turkmen yɛltɔɣatamalisi zaŋ ti Görogly nyɛla bɛ ni daa sabi shɛli m-pahi "UNESCO's Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity" ni.[5]
Toponyms
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]Görogly nyɛla bɛ ni tooi mali shɛli m-booni soya yuya mini tiŋgbani yaɣa din be Turkmenistan, n-ti pahi Görogly köçesi din be Ashgabat. Di lahi nyɛla tiŋa din baɣi Dashoguz yuli.[6]
In art
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]- Azerbaijani yiliyiina Uzeyir Hajibeyov daa nam la "opera" ni lala yuli ŋɔ, o daa zaŋla Ashik lahabaya ka laɣim Ashik binkumdi shɛŋa ni tuun maŋa. Lihimi The Opera of Koroglu.
Koroghlu in popular culture
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]- "Köroğlu" sinii din nyɛ Atıf Yılmaz dini, ka Cüneyt Arkın be din ni, 1968: IMDB tt0183368
- "Üç Anadolu Efsanesi" (Three Anatolian Legends), Yaşar Kemal kpɛrigu.
- "Koroğlu" sinii din nyɛ Əfrasiyab Məmmədov dini, 1960
- "Koroğlu" sinii din nyɛ Rövşən Almuradlı dini, 2003
- "Koroğlu" opera din nyɛ Üzeyir Hacıbəyov dini
Lihi pahi
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]Kundivihira
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]- ↑ Karl Reichl Singing the Past: Turkic and Medieval Heroic Poetry, Cornell University Press. 2000. "The central traditions find their continuation in a fourth group, the epic poetry of the southwestern Turkic peoples, the Turkmens, Azerbaijanis, and Anatolian Turks. Here the predomination form is prosimetric, and there is a predilection, for love and adventure romance. The main hero of their adventure romances is Koroghlu.
- ↑ Koroglu, Literary Tradition. "The Oḡuz Turkic versions of the Köroǧlu story are known among the Azerbaijanis, the Turks of Anatolia, and the Turkmen, and they are most similar to each other regarding language and plot."
- ↑ Kosayev, Mati; Govshudov, Ata, eds. (1980). Gorogly (in Turkmen). Ashgabat, Turkmenistan: Turkmenistan Neshiryaty. p. 4-10.
- ↑ Ruşen in Nişanyan, S. Turkish Etymological Dictionary
- ↑ Turkmen Epic Art of Gorogly inscribed on UNESCO's Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity (19 December 2015).
- ↑ OpenStreetMap
External links
[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]![]() |
Wikimedia Commons has media related to Koroghlu. |
- Four editions of the Koroghlu Destan Archived 5 Silimin gɔli January 2012 at the Wayback Machine
- The Other "Koroghlu". Tbilisi Manuscript Sheds Light on Medieval Azerbaijani Hero, 2002
- Koroghlu, the Opera. Composed by Uzeyir Hajibeyov. Libretto by Mammad Sayid Ordubadi. Synopsis of the Plot by Jala Garibova
- The Persianization of Köroĝlu Archived 6 Silimin gɔli March 2009 at the Wayback Machine (JUDITH M. WILKS, Asian Folklore Studies, Volume 60, 2001: 305–318, Chicago)
- A short section of a stage production of Köroğlu, an opera by Uzeyir Hajibeyov (10 min 55 sec).
- Articles with short description
- Short description is different from Wikidata
- Use dmy dates from November 2019
- Articles with invalid date parameter in template
- Articles containing Turkish-language text
- Articles containing Azerbaijani-language text
- Articles containing Turkmen-language text
- CS1 Turkmen-language sources (tk)
- Commons category link is on Wikidata
- Webarchive template wayback links
- Articles with VIAF identifiers
- Pages with authority control identifiers needing attention
- Articles with NKC identifiers
- Articles with MusicBrainz identifiers
- Articles with SUDOC identifiers
- Turkic epic poems
- Azerbaijani poetry
- Turkish literature
- Azerbaijani mythology
- Turkic mythology
- Intangible Cultural Heritage of Humanity