Epic of Köroğlu

Diyila Dagbani Wikipedia
Epic of Köroğlu
epic poem
Tingbani shɛli din yinaTM Mali niŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Mali niŋ
Described at URLhttp://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/epic-art-of-gorogly-01028, https://ich.unesco.org/en/RL/01028, https://ich.unesco.org/fr/RL/01028, https://ich.unesco.org/es/RL/01028 Mali niŋ

Tɛmplet:Cleanup lang Tɛmplet:Infobox poem

Stamp featuring Azerbaijan epic poem "Koroghlu", from the series Epic poems of USSR nations, 1989

Epic of Koroghlu (Tɛmplet:Lang-az; Turkish: Köroğlu destanı; Tɛmplet:Lang-tk; Tɛmplet:Lang-uz) nyɛla nolini kali din niŋ bayana n-ti Turkic niriba, dibahi bahindi Oghuz Turks.[1][2] Di buɣisiri la ninvuɣi so ŋun daa labisi niriba zaɣ'biuɣu. Bɛ tooi zaŋdi li mi n niŋdi binkumda ni ka ŋmɛrili dɛma ni yiɣijam laɣinsi ni di kpaŋsi ban be lala dɛma ŋɔ dɛmbu. Koroghlu n-nyɛ "hero" n-ti yɛltɔɣatamalisi din mali lala yuli ŋɔ tatabɔ Azerbaijani, Turkmen ni Turkish n-ti pahi Turkic balli shɛŋa. Yɛltɔɣatamalisi yari lala biɛhigu yɛltɔɣa mini Koroghlu kpaŋmaŋa tuma di ni daa niŋ ka o nyɛ ninvuɣi so ŋun tuhiri daadama nima ban bi gbubi niriba viɛnyɛla. Yɛltɔɣatamalisi maa laɣim la "occasional romance" mini "Robin Hood-like chivalry".

Dini daa niŋ ka yaakoro zooi Oghuz Turks nima ni "Middle ages"" zaŋ chaŋ Central Asia, South Caucasus ti tabili Asia Minor, ni bɛ ningbuna niŋbu ni zuliya shɛŋa, Koroghlu yɛltɔɣatamalisi daa yɛligi gili lala yaɣa ŋɔ ka di zuɣu daa chɛ ka di pili di Turkmen, Kazakh, Uzbek, Tajik, Azerbaijani, Turkish, Crimean Tatar, Georgian ni Kurdish dina. Lahabali ŋɔ nyɛla din yɛli ti niriba balibu "bagshy" lahabali kahigiriba ban yina Turkmenistan, zab'zabiri Ashik bards ŋun yina Azerbaijan mini Turkey, ka di sabi sɔŋ tooi zooi 18th century.

Koroghlu[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Koroghlu nyɛla "semi-mystical hero" mini "bard" n-ti Turkic niriba ka daa beni 16th century. Lala yuli ŋɔ "Koroghlu" gbunni nyɛla "zom bidib'ga", "the son of ember" bee "the son of the clay" ("clay" maa zanimi n-ti ŋun kpi) Turkic balli ni. O yu maŋli n daa nyu Rövşən in Azerbaijani, Ruşen Ali, Turkish bɔlibu ni bee Röwşen Aly, Turkmen balli ni,[3] bɛ ni daa paŋ shɛli Persian رُوشن Rowšan din gbunni nyɛ laati bee neesim.[4]

International recognition[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Anashaara goli December yuuni 2015, Turkmen yɛltɔɣatamalisi zaŋ ti Görogly nyɛla bɛ ni daa sabi shɛli m-pahi "UNESCO's Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity" ni.[5]

Toponyms[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Görogly nyɛla bɛ ni tooi mali shɛli m-booni soya yuya mini tiŋgbani yaɣa din be Turkmenistan, n-ti pahi Görogly köçesi din be Ashgabat. Di lahi nyɛla tiŋa din baɣi Dashoguz yuli.[6]

In art[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Koroghlu in popular culture[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Lihi pahi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Karl Reichl Singing the Past: Turkic and Medieval Heroic Poetry, Cornell University Press. 2000. "The central traditions find their continuation in a fourth group, the epic poetry of the southwestern Turkic peoples, the Turkmens, Azerbaijanis, and Anatolian Turks. Here the predomination form is prosimetric, and there is a predilection, for love and adventure romance. The main hero of their adventure romances is Koroghlu.
  2. Koroglu, Literary Tradition. "The Oḡuz Turkic versions of the Köroǧlu story are known among the Azerbaijanis, the Turks of Anatolia, and the Turkmen, and they are most similar to each other regarding language and plot."
  3. Kosayev, Mati; Govshudov, Ata, eds. (1980). Gorogly (in Turkmen). Ashgabat, Turkmenistan: Turkmenistan Neshiryaty. p. 4-10.
  4. Ruşen in Nişanyan, S. Turkish Etymological Dictionary
  5. Turkmen Epic Art of Gorogly inscribed on UNESCO's Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity (19 December 2015).
  6. OpenStreetMap

External links[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Tɛmplet:Azerbaijani Turkic literature