Environment

Diyila Dagbani Wikipedia

E-Class

Tingbani nama tiɛri nyɛla binniɛma, binvuri mini tihi. Naawuni ni nam shɛli ŋan be biɛhigu puuni kapani so n zaŋli na.

Ʒileli nyɛla biɛhigu shiɛli zaŋti bin niɛma, tihi, mɔri,  kuɣa ni din kam ŋmani lala ka biɛhigu shee ŋɔ nyɛla din gaham ni Naawuni ni namili shiɛm ka din kam be dinni maali bukaata ni taba ka lala bukaata nima maa tooi lɛbigira bin namdili Kam nama biɛhigu maa ni.  

Baŋsim shiɛli ŋan tiriti wuhira bin niɛma bukaata ni tab' shɛm[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Baŋsim yaɣa shɛli ŋan tiriti wuhiri bin niɛma bukaata ni taba shɛm ni bɛ mini biɛhigu maa ni binyɛra (tihi, mɔri, tingbani) ni kpiɛri taba ni shɛm.

Ʒileli din nyɛ biɛhigu shɛli ŋan ʒiri kuɣa, tihi ni mɔri[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ʒileli din nyɛ biɛhigu shiɛli ŋan ʒiri kuɣa, tihi ni mɔri ŋɔ tooi kpiɛri ni ʒileli maa yaɣa shɛŋa ka taɣiri biɛhigu shiɛ hala zaŋ jandi ningbindoo ni bukaata maaligu yɛla.

Ʒileli shiɛli ŋan kpiri n-nam ŋan nyɛ ŋan sɔŋdi salinima ni ya kara ni yili gbiɛra.[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ʒileli shɛli ŋan kpiri n-nam ŋan nyɛ ŋan sɔŋdi salinima zaŋ chaŋ bɛ ʒileli ni tuma zaŋ gbaai tuunzuɣiri ya kara ni yili gbiɛra.

Ʒileli ŋan jandi biɛhigu binyɛra mini binniɛma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

ʒileli ŋan jɛndi biɛhigu binyɛra(tihi, mɔri, kuγa zoya) mini binniɛma ni kpiɛri taba ni shiɛm wuhiri daadam ni bɛ biɛhi shɛli ni, ni niribi mini tuma duri ni kpiɛri taba shɛm.

Daabilim ʒileli[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Daabilim ʒileli, nyɛla daabilim yɛligu bee taachi tabiibi tabiibi baŋsim puuni.

Ʒileli din jandi Tabiibi Tabiibi Baŋsim yaɣ'shɛli  [mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Binyahiri mini yuya ni niŋ niŋgbuna ni taba ni lahabaya bee di niɛma yaɣayaɣa din be Tabiibi Tabiibi baŋsim yaɣa maa ni.

Ʒileli din nyɛ so'kpuɣibo zaŋ jandi Tabiibi Tabiibi lahabaya nambu yaɣili, sokpuɣibo,tabiibi tabiibi niɛma puuni ka lahabaya tuma nambu dugbiɛra ni tooi deeri sokpuɣibo tuma tumda.

Tabiibi tabiibi tuma saha ʒileli, nyɛla din bɔri saɣilinga n-tiri lahabaya tuuntumsa lahabaya tuma dugbiɛra ni di yi niŋ katabiibi tabiibi neeni yi tumda.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]