Argungu Fishing Festival

Diyila Dagbani Wikipedia
A man catches a big fish in the River.

Argungu Fishing Festival[1] bee Argungu Dance Festival nyɛla yuuni kam daba anahi chuɣu ka bɛ puhirili Kebbi State ni tudu bobli tiŋsi ŋan ne Niger, toondini polo Northern Nigeria.[2] Lala rɛjin maa nyɛla din mali kulim bahi (matanfada, mala ni bahi ni orchards (lambu, Hausa zinli). Salo ban be di ni maa zoo la batɔhi nima ban adiini nya musulinsi. Bɛ lahi mali Kanta yɛl'kira duu. Lala yɛl'kura duu maa n-nye taarihi duu titali Argungu zaŋ n-ti saanba ban yina luɣili kam anduniya yili. Niriba nyɛla ban tooi gori chani Argungu ti vuhira. Argungu sahim gbahibu chuɣu nyabili nyɛla sahim gbahibu ni nangban' yini. Chuɣu ŋɔ nyɛla daba anahi kali diɛma[3]

Taarihi[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Argungu fishing festival

Chuɣu ŋɔ piligi la yuuni 1934, ka di daa nyɛla din yɛn ku sheetaŋ Sokoto Caliphate mini Kebbi tiŋgbani sunsuuni. Chuɣu ŋɔ nyɛla din ʒi lɛbigimsim pam na tiŋ ŋɔ ni.[4]

Bɛ tooi booni la zahim gbahibu chuɣu. Chuɣu ŋɔ nyɛla din puhibu piligir' zahim gbahibu yuuni Argungu, baa tiŋ din be Kebbi State. Di puhiri la silimin goli February mini goli March sunsuuni yuuni kam.[5]

Yuuni 2005, zahim ŋun daa di timsim daa nyɛla kilogiram pisopɔin ni anu, ka o timsim daa saɣi ni niriba anahi tooi kpuɣi o ba binzahindigu zuɣu.[6] Yuuni 2006, chuɣu ŋɔ daa nyɛla din gu zahim gbahibu ka di daa nyɛla kom ni daa bi zooi zuɣu.[7] Chuɣu ŋɔ anfaani zaŋ chaŋ tiŋ ŋɔ lɛbigimsim polo daa ti che ma gɔmnanti ti yina ka taɣi zahim ka di nyɛla o mɔŋ la jiransolo zaŋ zaŋ gbahi zahim.[8] Zauro polder tuma, Rima mɔɣali ni din daa chee kpe Argungu, daa nyɛla bɛ ni galim ka feei shɛli dama ko' bɔɣali ŋɔ mali dabiɛm ni di ti chee kpe chuɣu maa puhibu shee.[9]

Tuunn' shɛŋa ŋan pahi n-nye:

  • Craft showcases
  • Ŋarim dihibu kompatiisa[10]
  • Kparilim yɛla
  • Kaya ni ta'da yɛltɔɣa
  • Va'gɔɣu[11]
  • Yila yilibu
  • Zahim gbahibu
  • Kom duɣibu kompatiisa[12]

Kompatiisa[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Chuɣu ŋɔ puhi naai dali, bɛ yɛn zali la kompatiisa ka do'ba pɛi foli gili mɔɣili maa, ka bɛ ŋmɛ malifi ka sokam dii yiɣi lu kom maa ni piligi gbahibu. Ŋun yɛn gbabi di ŋɔ ni tooi deei laɣiri din yiɣisi amerika doola tusaapɔin ni kobisinu ($7,500). Ban be kompatiisa ŋɔ nyɛla ban yɛn zaŋ kali ni saɣiti zahim gbahibu niɛn shɛŋa ti gbahi zahim maa bee ka bɛ kuli zaŋ bɛ nu' zaŋa (gbahibu din yoli luɣishɛli ka bɛ lahi mi li "noodling") wuhi bɛ baŋsim ni nye shɛli. Bukaata. Chuɣu ŋɔ nyɛla din mali bukaata pam, ka di puuni nya: zahim gbahibu, nangban' yini kpaŋsibu, jiri, ni diɛma.[13]

Yuuni 2020 Argungu Fishing Festival[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Fisher men in canoes.

Yuuni 2020 Argungu sahim chuɣu ni, ŋun daa tooi gbaai zahim karili ka bɛ zahimi o kilogiram pihinii ayi'ka daa nyɛla bɛ ni ti so Nigeria laɣiri miliyɔŋ pia, lɔra ayi ni maka tiɣiti diba'ayi, ŋun pahi ayi, ni ata gba daa nyɛla bɛ ni ti shɛba gba pina.[14] Batɔ nim ban yaɣa tuhi pihinu (50,000) n daa nya ban pahi puhi lala yuuni maa chuɣu, Kebbi State ka ŋun kam di piibu daa doli o zahim timsim.[15] Nigeria Tiŋgbani zuɣulana, Muhammadu Buhari ka na ti nya yuuni 2020 Argungu zahim gbahibu chuɣu[16][17][18] Yuuni 2020 chuɣu n daa nya di yuun' pihiyobu ni din daa niŋ ka di na bi lahi puhi yuun' pia nyaaŋa, tiŋgbani zuɣulana Abubakar Bagudu yɛltɔɣa puuni.[19][20]

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Shyllon, Folarin (August 2007). "Argungu Fishing Festival in Northwestern Nigeria: Promoting the Idea of a Sustainable Cultural Fest" (in en). International Journal of Cultural Property 14 (3): 329–337. DOI:10.1017/S094073910707021X. ISSN 1465-7317.
  2. Okafor, Chiamaka (2022-12-17). SPECIAL REPORT: How Kebbi farmers are fighting climate change (en-GB).
  3. Argungu Festival: Africa's Biggest Fishing Celebration (en).
  4. Argungu Fishing Festival: 5 Things You Should Know (en-US) (2017-08-30).
  5. Showcasing The Arugungu fishing festival at Northern Nigeria - Courtesy The Scout Association of Nigeria | World Scouting.
  6. Jeremiah (2018-02-11). Argungu Fishing Festival To Hold A Decade After (en-GB).
  7. "Nigeria fish festival bans fish". BBC News. 2006-11-07. Arxivləşdirilib from [1] on March 25, 2008. https://web.archive.org/web/20080325101717/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/6216640.stm. İstifadə tarixi: 2008-02-11.
  8. A.A. Eyo and Y. B. Ahmed. Management of Inland Capture Fisheries and Challenges to Fish Production in Nigeria. Federal College of Freshwater Fisheries Technology. Retrieved 2010-10-09.[permanent dead link]
  9. Tosin Omoniyi (20 December 2009). A Dam of Controversy. Newswatch. Retrieved 2010-10-09.
  10. What you need to know about Argungu international fishing festival | The Nation Newspaper (en-US) (2020-03-08).
  11. Argungu Fishing Festival: 5 Things You Should Know (en-US) (2017-08-30).
  12. Argungu fishing festival, breeding ground for future Olympians (en-US) (2020-03-14).
  13. Showcasing The Arugungu fishing festival at Northern Nigeria - Courtesy The Scout Association of Nigeria | World Scouting (en).
  14. Argungu Fishing Festival: Man with biggest catch gets N10m, two cars, Hajj seats (en-GB) (2020-03-14).
  15. Argungu Fishing Festival: man with biggest catch gets N10m, 2 cars, Hajj seats (en-US) (2020-03-14).
  16. Buhari Visits Kebbi For Argungu Fishing Festival.
  17. Argungu Festival: We must harness our resources to make Nigeria safe – Lawan (en-US) (2020-03-14).
  18. Return of Argungu festival proof of enhancedeSecurity – Buhari (en-US) (2020-03-12).
  19. Argungu fishing festival, breeding ground for future Olympians (en-US) (2020-03-14).
  20. Argungu fishing festival in troubled waters for 10 years (en).