Kwame Anthony Appiah

Diyila Dagbani Wikipedia
Kwame Anthony Appiah
Booker Prize judge (en) Translate

Greater London (en) Translate, Silimin gɔli May 8, 1954 (run 69)
O ya TiŋgbaŋAmerica
United Kingdom
BaJoe Appiah
MaPeggy Crissps
Tizo
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋClare College (en) Translate
Port Regis School (en) Translate
Bryanston School (en) Translate
University of Cambridge (en) Translate
Baŋdiba ni bɔhindi so saniD. H. Mellor (en) Translate
Dɔɣitɛ shikurubilaMichael L. Anderson (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumaphilosopher (en) Translate, university teacher (en) Translate, novelist (en) Translate, lahabali sabira ni academic (en) Translate
Ŋun kpuɣi o tumaPrinceton University (en) Translate
Duke University (en) Translate
University of Ghana  (Silimin gɔli October 1975 -  Silimin gɔli July 1976)
Yale University (en) Translate  (Silimin gɔli July 1981 -  Silimin gɔli June 1986)
Cornell University (en) Translate  (Silimin gɔli July 1986 -  Silimin gɔli December 1989)
Duke University (en) Translate  (Silimin gɔli January 1990 -  Silimin gɔli June 1991)
Harvard University (en) Translate  (Silimin gɔli July 1991 -  Silimin gɔli June 2002)
New York University (en) Translate  (2014 -
Pin' shɛŋa o ni dee
Influenced byJohn Rawls, Georg Wilhelm Friedrich Hegel ni W. E. B. Du Bois
Nira zaŋtiAmerican Academy of Arts and Sciences (en) Translate
American Academy of Arts and Letters (en) Translate
IMDbnm2253866
appiah.net

Kwame Akroma-Ampim Kusi Anthony[1] ( ka bɛ dɔɣi silimiin-goli May yuuni 1954) nyɛla British America filosofa ni sab'sabira ŋun sabi zaŋ jɛndi siyaasa filosofi, bɛhisuŋ, balli filosofi ni haŋkali,mini Africa gbansabila baŋsim taarihi. Appiah daa nyɛla Laurance Rockefeller University Professor of filosofi mbe Princeton University[2] poi ka naan chaŋ New York University ( NYU) yuuni 2014.[3] O nyɛla tuma New York University yaɣili din nye Philosophy ni New York University Alikaali shikuru[4]. Bɛ daa pii la Appiah zuɣulana nti American Academy of Arts mini Letters silimiin-goli January yuuni 2022.[5]

O maŋ biɛhigu mini Shikuru[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

London din be England[6] ka bɛ dɔɣi Appiah nti o ma yuli booni Peggy Crissps Appiah ŋun daa nyɛ taarihi baŋda ni o ba Joe Appiah ŋun nye sab'sabira, looya, asanza nira ni siyaasa nira ŋun yi Ashanti Region din be Ghana. Yuma ayi sunsuuni zaŋ gbaai yuuni 1970-1972, Joe Appiah daa nyɛla toondana nti paati palli din ka nam ni din daa pahiri paati ata. Lala saha maa yaha o daa nyɛla Ghana Bar Association laɣiŋgu shɛli din su Ghana looya mini Alikaali zuɣulana zaŋ gbaai yuuni 1977-1978. O daa nyɛla ŋun zani nti Ghana laɣiŋgu shɛli din nye United Nations.[7]

Kumahi din Ashanti Region, Ghana ka bɛ wumsi Kwame Anthony Appiah, ka chaŋ shikuru Bryanston shikuru mini Clare koleji, Cambridge ni ka o deei shahara gbaŋ din nyɛ BA( First Class) mini PhD din nyɛ filosofi.[8] O mali la tizo paɣiba ata, bani nyɛ ;Isobel, Adwoa ni Abena. O daa di saha pam o bilim puuni la England m-be o yapaɣa sani Isobel Crispps ŋun daa nyɛ pakoli nti gbaŋpiɛla ninvuɣu kahindili Sir Stafford Cripps.

Appiah ma yili mali la siyaasa kali waɣiŋli :Strafford daa nyɛla piriŋga nti Beatrice Webb ka daa lahi nyɛ Labour Chancellor of Exchequer yuuni 1947-1950 mbe o ba Charles Crispps ŋun daa nyɛ toondana nti Leader of House of Lords zaŋ gbaai yuuni 1929-1931, n-nye Lord Parmoor mbe Ramsay McDonald's gɔbnanti ni. Parmoor daa nyɛla jintɔra nti Conservative paati poi ka naan yi yin kpe Labour paati ni.

O yapaɣa Isobel Crispps zuɣu, Appiah nyɛla John Winthrop mini New England zuliya n-nyɛ o yaanima. Lord Winthrop daa nyɛla Lɔyalis America Revolutionary War saha la n yin chaŋ England nti lebi ninvuɣu kahindili Vice Admiral Royal Navy[9][10] ni. Isobel Crispps zuɣu, o lahi nyɛla British Pharmacist James Crossley Eno yaanŋa.

Professor Appiah ba zuɣu, o nyɛla kambon Nanima so yuuli booni Osei Tutu zuliya ni ŋun daa nyɛ tɔbu tuhira Naa Ghana ni daa na be gbaŋpiɛla nuuni saha shɛli. O gbansabila yaanima puuni so n daa nyɛ Nana Akroma-Ampim I ŋun yi Nyaduom ka daa lahi nyɛ tɔb'bia, o yuli ka Professor Appiah pa diri ŋɔ. O mini o yidana ŋun nyɛ sab'sabira nti New Yorker[11] din yili bffe Manhattan ni o yiŋ din be Pennington, New York jersey n wumsiri piɛri bela. Appiah sabi mi zaŋ jɛndi kamani zoobu zaŋ kpa doo mini o doo kpeei laɣimbu.[12] Appiah daa lɛbi la America tiŋbia yuuni 1997[13]. O ŋahinga Adetomiwa Edun[14] nyɛla cinii kpɛrikpɛrita.

Tuma[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Appiah wuhi la filosofi mini gbansabila - gbaŋpiɛla karimbu University of Ghana, Cornell, Yale University, Havard ni Princeton kariŋ zɔŋ kara yuuni 1981 ti kpa yuuni 1988. Ni ka o daa na be nti lebi pumpoŋɔ Laurance S Rockefeller University Professor of filosofi mbe Princeton. O lahi nyɛla Bacon-Kilkenny Professor of Law Fordham University yuuni 2008. Appiah daa lahi bela PEN American Center kpamba puuni yino ni Alikaali pahi PEN/Newman's Own First malitaɣi pina.[15] O wuhi la Yale University, Cornell, Duke ni Havard shikuru kara, lala nyɛli ka o lahi wuhi shikuriti pam America, Germany, Ghana, South-Africa ni Paris Hali ni yuuni 2009, o daa nyɛla ŋun pahi Ashesi University College din be Aŋkara Ghana la kpamba yino. Saha ŋɔ, o nyɛla Professor of filosofa ni loo m be NYU.

O Cambridge kundi shɛli o ni daa sabi, yɛlimuɣisira din be bachinima nyɛbili. Yuuni 1992 ka Appiah lahi ŋma kundi yuli booni "M-ba yiŋa" din daa di Herkovitz pini din jɛndi gbansabila bohimbu. Din na yoli nyɛ o kundi pala puuni "Colour Conscious" zaɣa ni nahingbaŋ o mini Amy Gutmann, maŋ wuhibu biɛrisuŋ( Ethics of Identity) yuuni 2005 ni Cosmopolitanism :Biɛrisuŋ din be saamba ni dunia(Ethics in The World of Strangers) yuuni 2006. Yuuni 2008, Appiah daa lahi ŋmala kundi yuli booni Experiment in Ethics. Di bahi bahindi o karachi tuma, o lahi nyɛla ŋun ŋma kundinim pam.

Kundivihira[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

  1. Appiah, Kwame Anthony. "Religious Faith and John Rawls | Kwame Anthony Appiah" (en). ISSN 0028-7504. https://www.nybooks.com/articles/2010/12/09/religious-faith-and-john-rawls/.
  2. Kwame Anthony Appiah |  Faculty Associate (2013-06-03).
  3. Kwame Anthony Appiah |  Faculty Associate (2013-06-03).
  4. Schuessler, Jennifer (2013-11-26). Noted Philosopher Moves to N.Y.U. — and Beyond (en).
  5. Weinberg, Justin (2022-01-28). Appiah Named Next President of the American Academy of Arts and Letters (en-US).
  6. Biography | Kwame Anthony Appiah (2011-02-03).
  7. Pace, Eric (1990-07-12). "Joe Appiah Is Dead; Ghanaian Politician And Ex-Envoy, 71" (en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1990/07/12/obituaries/joe-appiah-is-dead-ghanaian-politician-and-ex-envoy-71.html.
  8. Conditions for conditionals | WorldCat.org (en).
  9. Howard, Joseph Jackson; Crisp, Frederick Arthur; College of Arms (Great Britain) (1893). Visitation of England and Wales. University of California Libraries. [London] : Priv. printed.
  10. Stark, James Henry (1910). The Loyalists of Massachusetts and the other side of the American Revolution. Boston, Stark.
  11. Is Race Real? How Does Identity Matter? (en) (2002-04-05).
  12. Ghanaians Like Sex Too Much to Be Homophobic (en-US).
  13. Kwame Anthony Appiah (en-US).
  14. My Nephew | Kwame Anthony Appiah (en-US).
  15. Kwame Anthony Appiah: 2009 Inaugural Remarks | PEN World Voices Festival (2016-05-19).