Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Ahmed Ben Bella

Diyila Dagbani Wikipedia

 

Ahmed Ben Bella (Arabic: أحمد بن بلّة, romanized: Aḥmad bin Billah; 25 December 1916 – 11 April 2012) Daa nyɛla Algerian politiser, soja ni ŋun tuhiri o tingbani zugu ŋun daa nyɛ tingbani zugu lana ti Algeria yuuni 27 September 1962 hali ni 15 September 1963 ka nyɛ tingbang zugulan tuuli n ti Algeria yuuni 15 September 1963 hali kabi ti yihi o nam ni 19 June 1965.

Ben Bella daa mali kpanŋmaŋ pam zaŋ jendi Algeria tɔbu din daa tuhi nibi dɛɛ maŋ sulinsi France sani la, ŋuni n daa nyɛ tondana n ti FLN, o kpaŋ maŋ ni ka bi daa toi n zhiri tɔbu niɛma sambani n kpɛhaina bin tiŋbgani ka daa lahi soŋdi siyasa yaɣali Cairo tiŋgbani. Dimini o daa kuli ka Algeria tiŋgbani zaa yoli, French zuɣu lannima daa tuho pam bu shɛm zuɣu . Algeria ni daa kuli dea maŋ sulinsi yuuni 1962, Ben Bella's Oujda laɣaŋgu daa diɛr yaa Benyoucef Benkhedda's gomnanti ni dini daa n niŋ ka doro gbaa go saha bihi sunsuuni, Ben Bella n daa pa nyɛ tiŋgbani zuɣu lana n ti Algeria ka pii Ferhat Abbaso zuɣu lan paa ka o sonŋ do . Ben Bella daa lahi n diɛ ya shɛli oni daa n ti Ferhat Abbas on 15 September 1963 dini daa niŋ ka di ŋmanla o daa tamla o yɛla la, kabi daa niŋ piibu piibu ka Ben Bella daa di o pam ni kaman 99.6 kobgi puuni.

Ben Bella daa nyɛla laribawa ʒinieli vihira ka lahi nyɛ ŋun bori ni laribaawa tinsi zaa niŋ nangbani yini hali ka laɣam taba lebi tiŋ yini hali o daa boli o maŋa la Nasserist. O daa kpaŋ o maŋa n ʒi daa biligu n kpehi bi tiŋ gbani na ka daa lahi gbuni kpalanzuya ni tinsi laɣaŋgu bɛni kadi yuli booni anti-Zionist states ni left-wing tinsi kaman Gamal Abdel Nasser's Egypt ni Fidel Castro's Cuba. O daa nyɛ yɛli muɣusira pam o siyasa biɛhigu ni o tiŋgbani zuɣu lan tali niencountered ,ka daa n tuhi tingbani tarisi tɔbu din yuli daa booni Sand tɔbu din daa n bɛ bimini Morocco sunsuuni yuuni in 1963 o daa lahi nya tuhibu din yina ninvugu shɛbi ban suhi daa bi palligi ni o gomnanti maa ni chani shɛm ma tɔ a maa bi daa bi nya nasara

yuuni 1963–1964. Bi daa karo yihila namni ka yo o n niŋ duu o yiŋa dini daa niŋ ka soja gomnanti dɛɛ ka nyun daa ŋmɛ n paa go daa nyɛla Minister of Defense Houari Boumédiéne yuuni 1965. O daa nyɛla o maŋa ka yina duu yuuni 1980 ka daa n kpi yuuni 2012.

Bi dɔɣala Ahmed Ben Bella yuuni 25 December 1916 tiŋ shɛli din yuli booni Maghnial la.[1] O ba daa nyɛla pukpara ni daa bia . O daa malla tizo dabba anahi ni tizo paɣaba ayi .O bielli kpɛm sani daa nyɛla ŋun n koŋ o nyɛvielli anduniya tuuli tɔbu la ni ,o da zabi mi n ti France. O bielli so gba daa lahi n kɔŋ o nyɛvilli kari nyɛla o daa gbaala doro ka ŋun n paha ata maa gba daa barigila France tingbani yuuni 1940, saha shɛlli mayhem of the Nazi victory.[2]

Ben Bella pilila shukuru Maghnia, ka chɛŋ French shukuru, ka tuɣi Tlemcen tingbani, Lala sahamaa ka o daa baŋ gaŋbu sheli din gendi ninsali ningbung gbang ni ting shɛlli o ni yina ni adiini shɛllini o ni bɛ la.Di daa bi niŋ o nyaɣasim o karimba ni daa gaŋdi ka fɛɛri musulum nima , ka o daa pili n tuhira ninvuɣu shɛba ban bɛ lala biɛhigu ŋɔ ka daa ŋmɛ n kari laa tɛha tɛha maa ni yaa shɛli French ni daa n mali n nahindi Algeria ma. sahaŋɔ sunsuuni , o daa kpɛ laɣaŋgu yuli din daa n booni nationalist movement.[3]

Service with French Army

[mali niŋ | mali mi di yibu sheena n-niŋ]

Ben Bella daa nyɛla ŋun tumdi yoli n tiri French lingimanima yuuni 1936. Lingima tuma ŋɔ daa nyɛla so shɛlli Algeria nim ni tooi doli n bohinda bi ni daa n ka bi maŋ sulinsi ni la ka soli daa lahi bieni nti ninvuɣu kam ŋun daa n bori ni o tum lala tuma ŋɔ. Bi daa zaŋɔ n tahila Marseille,o daa nyɛla ŋun ʒmɛri sunsuuni Olympique de Marseille yuuni 1939–1940.[4] O tuuli yibna laɣaŋgu ŋɔ ni n daa nyɛ dien shɛlli bi mini FC Antibes ni daa n diem kadi nyɛla Coupe de France yuuni 29 April 1940 Cannes la,diema ŋɔ ni o daa di pɔɣu . Laɣaŋgu maa kpamba daa bori ni bi ti o la kpamli , amaa ka o daa zaɣasi. O daa lahi ʒmɛri mi n tiri IRB Maghnia.[5]

Ben Bella daa lahi labya yuuni 1940, o daa tɛhiya ni French lingima tuma ŋɔ daa nyɛla gaŋbu ni ka shɛlli n tiri Algerian tiŋ bihi. O daa nyɛla ŋun diɛ kpaŋmaŋ pini saha shɛlli o ni daa n pahi France zuɣu n tuhi Anduniya yili tɔbu din daa n pahi bu yi zuɣu la , O daa diɛ Croix de Guerre pini dini daa n niŋ ka o sɔŋ Nazi bin daa n ti liri ba yuuni 1940. O daa chɛ lingima tuma France dini daa n niŋ ka France lu la, tɔ a maa ka daa lɛɛ lahi kpɛ laŋgu shɛlli din yuli booni Free French regiment of Moroccan <i id="mwcw">tirailleurs</i> (infantry) o daa tum tuma hali n ti Italy . Italy tingbani, bi lahi puhi ka paɣa o , ka lahi yɛlo suhu kpiene kparigu Battle of Monte Cassino saha la,o daa kpaŋ o maŋa n vuui soja so ŋun daa n nyɛ daŋa ka kulahi n tooi chɛŋ la hali ka o ti tiligi , ka daa n lɛɛ tuondana n ʒiri nirba maa.[6] Din boŋɔ zugu , bi daa duhi o kpamli n chɛŋ warrant officer ka daa lahi diɛ Médaille militaire,din daa nyɛ pini gahindili laɣaŋgu maa puuni zaa,ŋun daa n ti pini maa n daa n nyɛ Charles de Gaulle.

  1. "Mort de Ben Bella, héros de l'indépendance algérienne" (fr). Le Monde.fr. 2012-04-11. https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2012/04/11/ben-bella-heros-de-l-independance-algerienne_1684031_3382.html.
  2. Gregory, Joseph R. (2012-04-11). "Ahmed Ben Bella, First President of an Independent Algeria, Dies at 93". The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/04/12/world/africa/ahmed-ben-bella-algerias-first-president-dies-at-93.html.
  3. Britannica Academic.
  4. Ben Bella profile on om-passion, unofficial Olympique de Marseille site. Om-passion.com (24 October 2011).
  5. Jubilé Cherfaoui Ali à Maghnia Un hommage mérité (fr). Vitaminedz (26 May 2007).
  6. "Ahmed Ben Bella". The Daily Telegraph. 2012-04-12. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/politics-obituaries/9201077/Ahmed-Ben-Bella.html.