Yiɣi chaŋ yɛligu maŋamaŋa puuni

Act Against Slavery

Diyila Dagbani Wikipedia
Act Against Slavery
statute
Sariyadiri baŋsimUpper Canada Mali niŋ
Zaŋ wuhi salo dabisili9 Silimin gɔli July 1793 Mali niŋ

The first two pages of the Act Against Slavery, taken from the statute volume

Act Against Slavery daa nyɛla dab' tali zaɣisibu zaligu din daa zali Anashaara goli July 9, 1793, "second legislative session" zaŋti Upper Canada ni, di ni daa niŋ ka British North America piri taba ka leei Ontario.[1] Di daa mɔŋ daba ʒi n-kpe tiŋgbani maa ni ka daa yɛli ni dab' paɣaba ni dɔɣi b'shɛba ka bɛ paai yuun pinaanu nyɛla bɛ ni yƐn che shɛba bilichini nima.

John Graves Simcoe, Lieutenant Governor zaŋti lala tiŋgbani maa, daa nyɛla ŋun tuhi bɔri daba chabu pɔi ni Upper Canada; O ni daa nyɛ British jintɔriba puuni yino la zuɣu, o daa buɣisila dab'tali ka di nyɛ binshɛɣu din bi saɣiti Dolodolo Adiini ni.[2][3] Zaŋ chaŋ yuuni 1792 daba ban daa be Upper Canada kalinli daa bi zooi. Amaa, di mini bɛ ni daa zaŋli maɣisi bɛ ni che shɛba bilichini nima, kalinli maa daa kuli bi du. York tiŋgbani ni (luɣ'shɛli bɛ ni pa booni Toronto) African-Canadian niriba pinaanu n daa beni, ka kalinli tuhili laasabu daa be Quebec.[4]

Di ni daa niŋ ka Executive Council of Upper Canada yɛn ʒini bɛ laɣingu tuuli Anashaara goli March yuuni 1793, Simcoe daa deei Chloe Cooley lahabali, dab'paɣa so bɛ ni daa mirisi yihi Canada ni bɛ ti kɔhi United States. Simcoe nimmohi zaŋ chaŋ da'tali chabu Upper Canada nyɛla Legislative Assembly ni daa bɛ saɣiti shɛli di bahi bahindi ban daa mali daba.[2][5]

Zaligu din taachi daa nyɛ "An Act to Prevent the further Introduction of Slaves and to limit the Term of Contracts for Servitude within this Province," ni di ni niŋ ka ban pun nyɛ daba kuli yɛn be din ni hali ti kpi maa, soli lahi kani ni bab'palli kpena Upper Canada, ka dab'paɣaba ni dɔɣi shɛba ka bɛ paai yuuni pishi ni anu nyɛ bɛ ni yɛn che shɛba ka bɛ niŋ bilichininima.[6]

Lala zaligu ŋɔ daa niŋ tuuli Upper Canada "ka lahi nyɛ British Empire zaligu tuuli din chari daba bilichini nima".[5][7] Zaligu maa daa kuli nyɛla din tumdi tuma zaŋ hali ni British Parliament's Slavery Abolition Act 1833 din daa nyɛ din saɣiritiri daba chabu British Empire yaɣa pam.

Yuuni 1798, Christopher Robinsondaa zali zaligu Legislative Assembly din lahi tiri soli ni bɛ ʒiri dab'pala lahi kperina. Assembly daa saɣiti lala zaligu maa, amaa di daa kpalim Legislative Council ka daa kpi pɔi ka ʒia maa naan yi yiɣisi.[3]

Black Canadians tuhi zuɣa daa paɣi neei bɛ suhuri ni bɛ tuhi War of 1812.[8][9]

  • "From Slavery to Settlement", Archives of Ontario, The Alvin D. McCurdy Collection, 28 December 2011, archived from the original on 14 February 2013, retrieved 19 March 2011 See Archives of Ontario
  • "Enslaved Africans in Upper Canada", Archives of Ontario, Slavery, 28 December 2011a, archived from the original on 4 January 2013, retrieved 19 March 2011 See Archives of Ontario
  • CBC News Interactive, Slavery in Canada, archived from the original on 20 January 2011, retrieved 20 November 2010
  • Bode, Patrick (June 1993), "Simcoe and the slaves", The Beaver, 73 (3): 17
  • "Timeline 1800–1900: From Slavery to Settlement", Historica–Dominion Institute, Black History in Canada, nd, archived from the original on 6 December 2007, retrieved 19 March 2011 See The Historica Dominion Institute, a series with Rosemary Sadlier, President, Ontario Black History Society as writer-consultant.
  • "Abolition of Slavery", Historica–Dominion Institute, Black History Canada, nda, archived from the original on 6 July 2011, retrieved 20 November 2010
  • Michaëlle, Jean (21 June 2007), Her Excellency the Right Honourable Michaëlle Jean Speech on the Occasion of the Student Forum: "From the Abolition of the Slave Trade to the Elimination of Racial Discrimination", retrieved 12 December 2022
  • Taylor, Alan (2010), The Civil War of 1812: American Citizens, British Subjects, Irish Rebels, & Indian Allies, New York: Alfred A. Knopf, Chapter 2, Location 964, ISBN 978-1-4000-4265-4, OCLC 503042145 via Kindle
  • Wilson, William R. (nd), Early Canada Historical Narratives: an Act to Prevent the Further Introduction of Slaves, Upper Canada History, retrieved 19 March 2014